O`zbekstan respublikasi xaliq bilimlendiriw wa`zirligi a`jiniyaz atindag`i no`kis ma`mleketlik pedagogikaliq instituti «Pedagogika» fakul`teti

Erkin soraw-juwap-awizsha ha`m jazba soraw-juwaptin` bir tu`ri, bunda berilip atirg`an sorawlar ha`m
mu`mkin bolg`an juwaplardin` dizimi aldinnan sheklenbegen. Bunday usildag`i soraw-juwapta izertlew 
taktikasin, berilip atirg`an sorawlar mazmunin o`zgertiw ha`m olarg`a standart bolmag`an juwaplar aliw
mu`mkin. O`z gezeginde standartlastirilg`an soraw-juwapta soraw ha`m ku`tilip atirg`an juwaplar aldinnan 
belgili, sonliqtan erkin soraw-juwapqa salistirg`anda waqit ha`m materialliq jaqtan tejemli.

Testlar psixodiagnostikaliq izertlewdin` arnawli usili esaplanadi, olardi qollana otirip u`yrenip atirilg`an
qubilistin` aniq sanliq ha`m sapaliq sipatlamasin aliwg`a boladi. Testtin` izertlewdin` basqa usillarinan 
o`zgesheligi sonnan ibarat bunda baslang`ish mag`liwmatlardi jiynaw ha`m qayta islewdin` aniq protsedurasi,
sonday-aq olardin` son`g`iliqli interpretatsiyasi ha`r qiyli. Testlar ja`rdeminde ha`r qiyli adamlardin` 
psixologiyasin o`z-ara salistiriw, differentsiyalang`an ha`m salistirmali bahalar beriw mu`mkin.
Testlar varianti-soraw-juwap testi ha`m tapsirma test. Test-soraw-juwapta sorawlar aldinnan oylang`an,
iqsham saylap aling`an ha`m tekserilgen sistemag`a tiykarlang`an bolip, olarg`a qaytarilg`an juwap boyinsha 
sinalip atirg`an adamnin` psixologiyaliq qa`siyetleri haqqinda pikir aytiwg`a boladi.

Tapsirma-testta adamnin` ne islep atirg`anina qaray onin` minez-qulqi ha`m psixologiyasina baha
beredi. Bunday tiptegi testta sinaliwshig`a arnawli tapsirmalar tu`rkimi beriledi, olardi orinlap bolg`an son`, onda 
u`yrenilip atirilg`an qa`siyetlerdin` bar yamasa joq ekenligi, onin` rawajlaniw da`rejesi haqqinda pikir ju`ritedi.
Soraw-juwap testi ha`m test-tapsirma ha`r qiyli jastag`i ha`m ma`deniyattag`i, bilim da`rejesi, ka`sibi, turmisliq 
ta`jiriybesi ha`r qiyli bolg`an adamlarg`a qollaniwg`a boladi. Bul onin` unamli ta`repi. Al, kemshiligi bolsa
sonnan ibarat, bunda sinalip atirg`an adam o`z qa`lewi boyinsha, a`sirese eger ol testtin` qalay qurilg`anlig`i, 
onin` na`tiyjeleri boyinsha onin` psixologiyasi ha`m minez-qulqi qalay bahalanatug`inlig`in bilse sanali tu`rde
test na`tiyjelerine ta`sir etiwi mu`mkin. (Bul kemshilik, o`zi qadag`alawg`a tiykarlang`an, yag`niy so`z ha`m 
qiliqlar menen sanali tu`rde qadag`alawg`a bolatug`in izertlewdin` barliq usillarina tiyisli).
Sonday-aq, test-soraw-juwap ha`m test-tapsirma sinalip atirg`an adam o`zinde sonday psixologiyaliq qa`siyet 
ha`m xarakteristikanin` bar ekenligin bilmegen, an`lamag`an yamasa sanali tu`rde moyinlag`isi kelmegen
jag`daylarda qollanilmaydi. Misali, ko`plegen keri qa`siyetler ha`m o`zin uslap-tutiw sebepleri.
Eksperimenttin` eki tu`ri bar- ta`biyiy ha`m laboratoriyaliq.