O‘zgaruvchanlik xillari va o‘rganish usullari

220­­­­ – 21 guruh

1. 
   Topshiriq.
   

O‘zgaruvchanlik xillari va o‘rganish usullari 
O‘zgaruvchanlik deyilganda barcha tirik mavjudodlarning o‘zgarishi tushuniladi. O‘zgaruvchanlik tufayli organizmda yangi belgi pa xususiyatlar paydo 6o‘ladi yoki qandaydir bor bo‘lgan belgi yo‘qoladi. Har bir populyasiyada arim organizmlar har xil belgilari bilan va xususiyatlari bilan birbiridan farq qilib turadi. Bitta turga kiruvchi organizmlar o‘rtasidagi farq uning genotipining o‘zgarishi bilan yoki tashqi muhit ta'sirida yuzaga chiqishi mumkin. Shunga ko‘ra, o‘zgaruvchanlik ikkiga, ya'ni irsiy va irsiy bo‘lmaganga ajratiladi. Irsiy o‘zgaruvchanlik genotipining o‘zgarishi natijasida sodir bo‘lganligi uchun bu o‘zgaruvchanlikni gepotipik o‘zgaruvchanlik ham deyiladi. 
Genotipik  o‘zgaruvchanlik ikki xil bo‘ladi: kombinativ, mutatsion. Kombinativ o‘zgaruvchanlik uch xil yo‘lda hosil bo‘lishi mumkin. Shundan ikki yo‘li meyoz jarayoniga bog‘liq bo‘lib gomologik xromosomalarning o‘zaro chalkashuvi va 
anafazada ota-ona xromosomalarining qutblarga tasodifiy ravishda ajralishi 
natijasida sodir bo‘ladi. Uchinchi yo‘li esa urug‘lanish jarayonida tuxum hujayrani 
qaysi urug‘ hujayra urug‘lantirishga bog‘liq. Mutatsion o‘zgaruvchanlik organizm 
genlari va xromosomalarining sifat va son jihatidan o‘zgarishi natijasida yuzaga 
keladi. Irsiy bo‘lmagan o‘zgaruvchanlikda esa genotipda o‘zgarish sodir 
bo‘lmasdan faqat fenotip o‘zgaradi. Shuning uchun bu o‘zgaruvchanlikni fenotipik 
o‘zgaruvchanlik ham deyiladi. 

2. 
   Topshiriq.
   

Asosan har bir hujayralarimizda 46 xromosoma mavjud. U DNK va oqsildan iborat tuzilma, 23 juftdir. Ushbu xromosomalar o'n minglab genlarni o'z ichiga oladi, ular sizning tanangizga qanday rivojlanish kerakligini ta'minlaydi. 
XROMOSOMA
Genom mutatasiyasi
Genom bu – organizmning gaploid to'plamidagi xromosomalar yig'indisi hisoblanadi. Masalan odam genomida 23 xromosoma bor.
Genom mutatsiyalari: