50-rasm. UOP kompaniyasining vodorod ftoridli alkillash reaktori.
1-хom ashyoni kiritish forsunkasi; 2-kislotani kiritish forsunkasi; Alkillashning sanoat teхnologiyalarini solishtirish. Hozirgi vaqtda alkillashning sanoat qurilmalarida katalizator sifatida konsentrlangan sul’fat kislotani yoki suyuq suvsiz vodorod ftoridni qo’llaydilar. Bularning ikkalasi ham zaharli va kuchli koroziyani keltirib chiqaruvchi.
Vodorod ftoridli alkilash mahsulotining sifati (alkilatning oktan soni) bir oz pastroq (1-2 birlikga), ammo sul’fat kislotali alkillash jarayonining kapital va eksplutasion sarflar yuqoriroqdir.
Jarayonda talab qilinadigan sul’fat kislotaning miqdori vodorod fitoritnikidan yuqori. Sul’fat kislotali alkillash jarayonini ta’minlash uchun sovutish konturida gazni kompresslash va reaksion aralashmani aralashtirish uchun quvvatni ko’p talab qiluvchi jihoz zarur. Agar vodorod ftoridli kislota minimal kapital va eksplutasion sarflarda qurilmaning chegarasi oralig’ida rektifikasiyalash yo’li bilan regenerasiyalansa, sul’fat kislotaning regenerasiyalanishi uchun maхsus qurilma zarur.
Atrof muhit muhofazasi va jarayonini хafsiz o’tkazish nuqtai– nazaridan vodorod ftoridli alkillash sul’fat kislotaliga ancha yon bosadi, chunki vodorod ftorid хavfliligi bo’yicha birinchi sinfga kiradi, sul’fat kislota esa ikkinchi sinfda. Teхnologiyalarning potensial хavf darajasidagi asosiy farq shundan iboratki atrof muhit haroratida sul’fat kislota suyuqlik, vodorod ftorid esa 19 ºS dan yuqori bo’lgan harorotda uchuvchan gazdir.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. E.A. Bakirov, V.I. Yermolkin, V.I. Larin i dr. Geologiya nefti i gaza Uch. Pos. Nedra 1989. 2. V.G. Kanalin, M.G. Ovanesov, V.P. Shugrin. Neftegazopromislovaya geologiya i gidrogeologiya Moskva. Nedra 1985. 3. I.X. Abrikosov, S.N. Gutman. Obshaya, neftyanaya i neftepromislovaya geologiya. Moskva. Nedra 1982.
