Parazitlerin siniflandirilmasi

PARAZİTLERİN SINIFLANDIRILMASI

1-PROTOZOONLAR	2-HELMİNTLER	3-ARTHROPODLAR
Amoeba	Nematodlar	İnsecta
Flagellatlar (Kamçılılar)	Cestodlar	Arachnida
Sporozoa (Sporlular)	Trematodlar
Cilliophora (Kirpikliler)

PROTOZOONLAR

• Tek hücreli ökaryotik canlılardır.
• Tamamı endoparazittir.
• Serbest yaşayanların yanında, parazitik yaşayanları da vardır.

Amoeba (Amip-Pseudopodlular)

• Şekil değiştirme yeteneğine sahip, bazı türleri patojenik olan ökaryotik organizmalardır.
• Şekil değiştirme hareketini yalancı ayak (pseudopod) adı verilen uzantıları sayesinde gerçekleştirir.
• Fagositoz yoluyla beslenirler.
• Entamoeba histolytica adlı tür, amipli dizanteri adı verilen hastalığa sebep olur. Çoğu kez enfekte bireyde açık bir semptom görünmezken, bazılarında E. histolytica, bağırsak boşluğunda amibiyaz adı verilen kanlı ishal durumu ile kendini gösterir. 

Flagellata (Kamçılılar)

• Kamçılı protozoonlardır.
• Vücutları oval, küre şeklinde veya uzundur.
• ÖRNEK: Giardia lamblia, Trichomonas vaginalis, Leishmania, Trypanosoma

Sporozoa

• Evrimlerinin bir döneminde spor oluşturan protozoonlardır.
• Evriminde ardarda gelen seksüel (sporogoni) ve aseksüel (şizogoni) üreme fazları bulunabilir. Bu fazlar aynı veya farklı konakta geçebilir.
• Absorbsiyon ile beslenir.
• ÖNEK: Toxoplasma gondii, Babesia, Plasmodium

Ciliophora (Kirpikliler)

• Evrimlerinin en az bir döneminde kirpikli olan protozoonlardır.
• Genellikle biri büyük, biri küçük olmak üzere 2 nükleusludur.
• Makronükleus- amitotik olarak bölünür.
• Mikronükleus- mitotik olarak bölünür. Genetik olaylarda rol oynar.
• ÖRNEK: Balantidium coli

HELMİNTLER

• Makroskobik, çok hücreli, bilateral simetrili, kasları çizgisiz ve eklemli eklentileri olmayan canlılardır.
• Kütikül tabakası; sindirim enzimlerine karşı dayanıklıdır.

Nematodlar (Yuvarlak solucanlar)

• Erişkin bir nematodun vücudu uzun, ipsi ve silindir biçimindedir.
• Erkekler genelde dişilerden daha küçük.
• Renkleri kan emmeyenlerde beyaz veya beyazımsıdır.
• Ön uçta yapışmaya yarayan dişler, çengeller ve kesici levhalar bulunur.
• Erkeklerde vücudun son kısmı kıvrık, dişilerde düz olarak sona erer.
• Vücutları kirpiksiz ancak diken bulunabilir.
• Özefagus, rektum, anüs bulunur.
• Eşeysel organları tam olarak gelişmiş ve erkek-dişi ayrımı vardır.
• Örnek: Ascaris, Enterobius, Strongyloides, Necator

Cestodlar (Yassı Solucanlar)

• Sindirim, dolaşım ve solunum sistemleri yoktur.
• Bağırsakta yerleşen erişkinlerin vücutları kirpiksiz ve baş, boyun ve halkalardan oluşur.
• Baş kısmında çekmen (vantuz) denilen organlar ve bazılarında çengeller vardır.
• Çekmen iki veya dört tane olabilir.
• Boyun halkaların meydana geldiği kısımdır.
• Halkalar; genç, olgun ve gebe olarak ayrılır.
• Hermafroditlerdir. Her halkada dişi ve erkek genital organları bulunur.
• ÖRNEK: Echinococcus, Taenia, Hymenolepis

Trematodlar (Yassı Solucanlar)

• Sindirim boruları anüssüzdür. Kör barsakla biter.
• Bir veya birkaç çekmeni bulunur.
• Schistosoma cinsi hariç hermafrodittir.
• Schistosoma hariç hepsinin yumurtaları kapaklıdır.
• Erişkin trematodlarda; kütikula, epiderm ve kirpik yoktur.
• Vücut yüzeyinde dikenler bulunabilir.
• Tam bir sindirim kanalı yoktur.
• Boşaltım sistemi iki taraflı ve simetriktir.
• ÖRNEK: Fasciola

ARTHROPODALAR (EKLEMBACAKLILAR)

• Hayvan grupları içerisinde en kalabalık olanıdır.
• Bilateral simetrili, hakiki vücut boşlukları bulunur.
• Vücutları kitinsel dış iskeletle örtülüdür.
• Omurgasız canlılardır.
• Sindirim sistemleri ağızla başlar, anüsle biter. Bu sistem, vektör rolü oynayıp oynamamasında birinci derece rol oynar.

İnsecta

• Vücutları baş, göğüs, karı olmak üzere 3 farklı kısımdan oluşur.
• Başlarında bir çift anten vardır.
• Erişkinleri üç çift bacaklıdır.
• Bacaklar ve varsa kanatlar göğüse bağlanırlar.

Arachnida

• Vücutları baş-göğüs ve karın olmak üzere iki farklı kısımdan oluşur.
• Erişkinleri dört çift bacaklıdır.
• Kanatları yoktur.

ETKEN	HASTALIK	TEDAVİ	YAN ETKİ
Acanthamoeba (A. castellani…)	Keratit	İtrakonazol / mikonazol + Pentamidin + Antiseptik vs. kombinasyonu	Geçici görme boz. , Krc enzimlerinde artış Pankreatit, Hepatoksisite, Akut renal yetmezlik
Entamoeba (E. histolytica)	Amebiasis	Metronidazol / Ornidazol	Lökopeni, trombositopeni

AMOEBA

ETKEN	HASTALIK	TEDAVİ	YAN ETKİ
Dientamoeba (D. fragilis)	Dientamoebiasis	*Metronidazol *İyodokuinol	Lökopeni, Trombositopeni Nefrotoksisite
Giardia (G. intestinalis)	Giardiasis	*Metronidazol / Ornidazol / Seknidazol	* Lökopeni, Trombositopeni
Leishmania (L. infantum, L. tropica) Dirençli ise	Leishmaniasis	Pentostam Glukantim	* Lökopeni, Agranülositoz, Ekg de değişiklik
		Lipozomal – Amfoterisin B	* Nefrotoksisite
Trikomonas (T. vaginalis)	Trikomoniasis	*Metronidazol / Ornidazol / Seknidazol	* Lökopeni, Trombositopeni
Trypanosoma (T. brucei) (T. cruzi)	Uyku Hastalığı (Afrika tripanozomiyazı)	*Suramin / Pentamidin (I evre) *Melorsoprol / Eflornitin (Geç)	Renal yetmezlik Ensefalopati / Lökopeni
	Chagas Hastalığı (Amerika tripanozomiyazı)	*Nifurtimoks *Benznidazol	* Nöropsikiyatrik şikayetler

KAMÇILILAR