qanunvericilikd
ə
n
ə
z
ə
rd
ə
tutulmu
ş
dövl
ə
t qulluqçularının bütün kateqoriyaları v
ə
idar
ə
etm
ə
v
ə
ya t
əş
kilatı funksiyaları olmayan dövl
ə
t qulluqçuları da daxil
olmaqla m
ə
rk
ə
zi v
ə
yerli s
ə
viyy
ə
d
ə
v
ə
zif
ə
li
şə
xsl
ə
rin bütün kateqoriyalarının
rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
alınmasının kriminalla
ş
dırılması üçün bütün z
ə
ruri qanunvericilik
t
ə
dbirl
ə
rinin görülm
ə
sini tövsiy
ə
edir.
54. Rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
alma cinay
ə
tl
ə
rinin beyn
ə
lxalq ölçüsün
ə
g
ə
ldikd
ə
is
ə
, GDQ qeyd edir
ki, v
ə
zif
ə
li
şə
xsin yuxarıda mü
ə
yy
ə
n edilmi
ş
anlayı
ş
ına d
ə
yi
ş
iklik edilmi
ş
v
ə
bura
“beyn
ə
lxalq t
əş
kilatların nümay
ə
nd
ə
l
ə
ri” d
ə
daxil edilmi
ş
dir. Buna baxmayaraq,
Konvensiyanın standartları il
ə
münasib
ə
td
ə
bir sıra
ə
h
ə
miyy
ə
tli çatı
ş
mazlıqlar
qalmaqda davam edir. Birincisi, Konvensiyanın 5 v
ə
6-ci madd
ə
l
ə
rind
ə
n
ə
z
ə
rd
ə
tutulmu
ş
xarici v
ə
zif
ə
li
şə
xsl
ə
r v
ə
xarici seçkili orqanların üzvl
ə
ri n
ə
z
ə
rd
ə
tutulmamı
ş
dır
v
ə
ona gör
ə
d
ə
rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
alma müdd
ə
aları t
ə
r
ə
find
ə
n
ə
hat
ə
olunmur.
İ
kincisi, bel
ə
m
ə
lum olur ki, Cinay
ə
t M
ə
c
ə
ll
ə
sinin 308-ci madd
ə
sinin qeyd hiss
ə
sind
ə
n
ə
z
ə
rd
ə
tutulmu
ş
“beyn
ə
lxalq
t
əş
kilatın
nümay
ə
nd
ə
si”
anlayı
ş
ı
Konvensiyanın
9-cu
madd
ə
sind
ə
n
ə
z
ə
rd
ə
tutulmu
ş
“beyn
ə
lxalq t
əş
kilatın h
ə
r hansı v
ə
zif
ə
li
şə
xsi v
ə
ya
dig
ə
r i
ş
çisi” anlayı
ş
ından daha m
ə
hduddur. GDQ il
ə
görü
şə
n h
ə
msöhb
ə
tl
ə
rin böyük
hiss
ə
si bildirmi
ş
l
ə
r ki, “beyn
ə
lxalq t
əş
kilatın nümay
ə
nd
ə
si” anlayı
ş
ı t
əş
kilatın adından
danı
ş
maq v
ə
ya h
ə
r
ə
k
ə
t etm
ə
k s
ə
lahiyy
ə
tin
ə
malik olan
şə
xsl
ə
ri ehtiva edir. Dig
ə
r
köm
ə
kçi v
ə
m
əş
v
ə
r
ə
tçi xarakterli kimi i
ş
çil
ə
r ona gör
ə
d
ə
rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
alma
müdd
ə
alarının t
ə
nzimind
ə
n k
ə
narda qalır. Bunun
ə
ksin
ə
olaraq, Konvensiya bel
ə
bir
m
ə
hdudiyy
ə
t mü
ə
yy
ə
n etmir. Üçüncüsü, GDQ inanmır ki, “beyn
ə
lxalq t
əş
kilatın
nümay
ə
nd
ə
si” anlayı
ş
ı Konvensiyanın 10 v
ə
11-ci madd
ə
l
ə
rinin t
ə
l
ə
bl
ə
rin
ə
müvafiq
olaraq parlament assambleyası üzvl
ə
rini, beyn
ə
lxalq m
ə
hk
ə
m
ə
l
ə
rin hakim v
ə
v
ə
zif
ə
li
şə
xsl
ə
rini
ə
hat
ə
etm
ə
k üçün kifay
ə
t q
ə
d
ə
r geni
ş
dir (m
ə
s
ə
l
ə
n Avropa
Ş
urası Parlament
Assambleyasının üzvl
ə
ri heç cür Avropa
Ş
urasının nümay
ə
nd
ə
si kimi qiym
ə
tl
ə
ndiril
ə
bilm
ə
z). N
ə
tic
ə
kimi qeyd edilm
ə
lidir ki, Az
ə
rbaycan Konvensiyanın 5 (ancaq xarici
v
ə
zif
ə
li
şə
xsl
ə
rin passiv rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
alınması bar
ə
d
ə
), 1 v
ə
10-cu madd
ə
l
ə
rin
ə
qeyd-
şə
rt ir
ə
li sürmü
ş
, lakin 11-ci madd
ə
y
ə
heç bir qeyd-
şə
rt ir
ə
li sürm
ə
mi
ş
dir. Az
ə
rbaycan
qeyd-
şə
rtl
ə
rinin 1 iyun 2010-cu il tarixd
ə
n 3 il müdd
ə
tin
ə
y
ə
ni 1 iyun 2013-cü il tarix
ə
kimi uzatmı
ş
dır, lakin GDQ -na s
ə
f
ə
r
ə
rzind
ə
müzakir
ə
l
ə
r zamanı m
ə
lumat verilmi
ş
dir
ki, hökum
ə
t daxilind
ə
edilmi
ş
qeyd-
şə
rtl
ə
rin ehtiyac olmadı
ğ
ı üçün geri götürülm
ə
si v
ə
ya yenil
ə
nm
ə
m
ə
si bar
ə
d
ə
müzakir
ə
l
ə
r h
ə
yata keçirilmi
ş
dir. GDQ bu s
ə
yl
ə
ri d
ə
st
ə
kl
ə
yir.
Yuxarıdakıları n
ə
z
ə
r
ə
alaraq, GDQ tövsiy
ə
edir ki, (i) Konvensiyanın 5-ci madd
ə
sin
ə
uy
ğ
un
olaraq
xarici
v
ə
zif
ə
li
şə
xsl
ə
rin
rü
ş
v
ə
tl
ə
aktiv
ə
l
ə
alınması
kriminalla
ş
dırılsın; (ii) xarici v
ə
zif
ə
li
şə
xsl
ə
rin passiv rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
alınması,
habel
ə
xarici seçkili orqanların üzvl
ə
rinin aktiv v
ə
passiv rü
ş
v
ə
txorlu
ğ
unun
kriminalla
ş
dırılması m
ə
s
ə
l
ə
sin
ə
, habel
ə
konvensiyanın bu madd
ə
l
ə
rin
ə
qeyd-
şə
rtin geri götürülm
ə
si v
ə
ya yenil
ə
nm
ə
m
ə
si m
ə
s
ə
l
ə
sin
ə
baxılsın; (iii)
Konvensiyanın 11-ci madd
ə
sin
ə
müvafiq olaraq beyn
ə
lxalq m
ə
hk
ə
m
ə
l
ə
rin bütün
hakiml
ə
rinin v
ə
v
ə
zif
ə
li
şə
xsl
ə
rinin rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
alınması birm
ə
nalı olaraq
kriminalla
ş
dırılsın; v
ə
(iv) Konvensiyanın 9 v
ə
10-cu madd
ə
l
ə
rin
ə
müvafiq olaraq
beyn
ə
lxalq t
əş
kilatların v
ə
beyn
ə
lxalq parlament assambleyalarının bütün
v
ə
zif
ə
li
şə
xsl
ə
rinin rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
alınmasının kriminalla
ş
dırılmasını t
ə
min etm
ə
k
üçün bütün qanunvericilik t
ə
dbirl
ə
rinin görülm
ə
si v
ə
habel
ə
konvensiyanın bu
madd
ə
l
ə
rin
ə
qeyd-
şə
rtin geri götürülm
ə
si v
ə
ya yenil
ə
nm
ə
m
ə
si m
ə
s
ə
l
ə
sin
ə
baxılsın.
55.
GDQ qeyd edir ki, andlı iclasçılar v
ə
arbitrl
ə
r Cinay
ə
t M
ə
c
ə
ll
ə
sinin 308-ci
madd
ə
sinin qeyd hiss
ə
sind
ə
n
ə
z
ə
rd
ə
tutulmamı
ş
dır v
ə
bu bar
ə
d
ə
h
ə
r hansı müvafiq
m
ə
hk
ə
m
ə
q
ə
rarı yoxdur. S
ə
lahiyy
ə
tli
şə
xsl
ə
r bildirirl
ə
r ki, yerli v
ə
xarici andlı iclasçılar
v
ə
arbitrl
ə
r “v
ə
zif
ə
li
şə
xs” anlayı
ş
ına daxil deyill
ə
r. GDQ bu nöqteyi-n
ə
z
ə
ri bölü
ş
ür v
ə
qeyd edir ki, Konvensiyaya
Ə
lav
ə
Protokol Az
ə
rbaycan Respublikası t
ə
r
ə
find
ə
n h
ə
l
ə
imzalanmamı
ş
dır v
ə
ratifikasiya edilm
ə
mi
ş
dir. Bununla
ə
laq
ə
dar, GDQ m
ə
mnun
qalmı
ş
dır ki, hökum
ə
t daxilind
ə
n bu beyn
ə
lxalq s
ə
n
ə
din imzalanması v
ə
qanunvericiliyin ona uy
ğ
unla
ş
dırılması bar
ə
d
ə
müzakir
ə
l
ə
r gedir. Bu s
ə
y d
ə
st
ə
kl
ə
nir.
GDQ vur
ğ
ulamaq ist
ə
yir ki, andlı iclasçılar v
ə
arbitrl
ə
rin rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
alınmasının
birm
ə
nalı olaraq kriminalla
ş
dırılması üçün aydın qanunvericiliy
ə
ehtiyac olacaqdır.
N
ə
tic
ə
etibarı il
ə
, GDQ tövsiy
ə
edir ki, Konvensiyaya
Ə
lav
ə
Protokol mümkün q
ə
d
ə
r
tez bir müdd
ə
td
ə
imzalanıb ratifikasiya edilsin v
ə
h
ə
min Protokolun 2,3,4,5 v
ə
6-
cı madd
ə
l
ə
rin
ə
uy
ğ
un olaraq yerli v
ə
xarici andlı iclasçı v
ə
arbitrl
ə
rin aktiv v
ə
passiv rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
alınması kriminalla
ş
dırılsın.
56.
Korrupsiya xarakterli davranı
ş
ın müxt
ə
lif formalarına g
ə
ldikd
ə
, Cinay
ə
t
M
ə
c
ə
ll
ə
sinin 312-ci madd
ə
si ancaq “verm
ə
k” terminind
ə
n, 311-ci madd
ə
is
ə
“t
ə
l
ə
b” v
ə
“q
ə
bul etm
ə
” terminl
ə
rind
ə
n istifad
ə
edir. “T
ə
klif” v
ə
“v
ə
d”, habel
ə
“t
ə
klifi v
ə
ya v
ə
di
q
ə
bul etm
ə
” elementl
ə
ri ona gör
ə
d
ə
k
ə
narda qalır. S
ə
lahiyy
ə
tli
şə
xsl
ə
r iddia edirl
ə
r ki,
bel
ə
h
ə
r
ə
k
ə
tl
ə
r Cinay
ə
t M
ə
c
ə
ll
ə
sinin 28/29-cu madd
ə
l
ə
ri il
ə
ə
laq
ə
d
ə
311/312-ci
madd
ə
l
ə
rl
ə
cinay
ə
t
ə
hazırlıq v
ə
cinay
ə
t etm
ə
y
ə
c
ə
hd kimi (ba
ş
a çatmamı
ş
cinay
ə
t)
qiym
ə
tl
ə
ndiril
ə
r
ə
k m
ə
suliyy
ə
t
ə
s
ə
b
ə
b olur, amma bu iddianı t
ə
sdiq etm
ə
k üçün heç bir
m
ə
hk
ə
m
ə
hökmü v
ə
ya presedent hüququ yoxdur. T
ə
crüb
ə
si olan i
ş
çil
ə
r d
ə
s
ə
lahiyy
ə
tli
şə
xsl
ə
rin mövqeyini payla
ş
ırlar, lakin bel
ə
i
ş
l
ə
r bar
ə
d
ə
hesabat ver
ə
bilmirl
ə
r v
ə
onlardan b
ə
zil
ə
ri korrupsiya cinay
ə
tl
ə
rinin t
ə
qibinin asanla
ş
dırılması üçün
bu elementl
ə
ri normalara daxil edilm
ə
sini t
ə
klif etmi
ş
l
ə
r. GDQ-nun Cinay
ə
t
M
ə
c
ə
ll
ə
sinin 28 v
ə
29-cu madd
ə
l
ə
ri il
ə
Konvensiyanın 2 v
ə
3-cü madd
ə
l
ə
rin
ə
müvafiq
olaraq t
ə
klif, v
ə
d, t
ə
klif v
ə
ya v
ə
din q
ə
bul edilm
ə
sinin adekvat olaraq
kriminalla
ş
dırılması bar
ə
d
ə
ciddi
ş
übh
ə
l
ə
ri mövcuddur. Xüsusil
ə
d
ə
, bu müdd
ə
alara
ə
sas
ə
n ba
ş
a çatmayan bu cinay
ə
tl
ə
r ancaq o zaman c
ə
zalandırılır ki, onlar “onu
tör
ə
d
ə
n
şə
xsin irad
ə
sind
ə
n asılı olmayan s
ə
b
ə
bl
ə
r
ə
gör
ə
ba
ş
a çatdırılmasın” v
ə
cinay
ə
ti tör
ə
d
ə
n
şə
xs cinay
ə
t etm
ə
kd
ə
n könüllü imtina etm
ə
sin. Bu
şə
rtl
ə
r
şə
xsin öz
t
ə
klifini v
ə
ya v
ə
dini geri götürdüyü bütün hallarda yerin
ə
yetirilmir. M
ə
s
ə
l
ə
n t
ə
klif
edil
ə
n
şə
xs t
ə
r
ə
find
ə
n h
ə
l
ə
r
ə
dd edilm
ə
mi
ş
halda. Bundan
ə
lav
ə
, qeyd edilm
ə
lidir ki,
ba
ş
a çatmayan cinay
ə
tl
ə
r
ə
gör
ə
c
ə
zaların maksimum h
ə
ddi m
ə
hdudla
ş
dırılmı
ş
dır.
Cinay
ə
t
ə
hazırlı
ğ
a gör
ə
c
ə
zanın müdd
ə
ti v
ə
ya h
ə
cmi Cinay
ə
t M
ə
c
ə
ll
ə
sinin Xüsusi
hiss
ə
sinin müvafiq madd
ə
sind
ə
ba
ş
a çatmı
ş
cinay
ə
t
ə
gör
ə
mü
ə
yy
ə
n edilmi
ş
daha
ciddi c
ə
za növünün yuxarı h
ə
ddinin yarısından çox ola bilm
ə
z. Cinay
ə
t etm
ə
y
ə
c
ə
hd
ə
gör
ə
c
ə
zanın müdd
ə
ti v
ə
ya h
ə
cmi Cinay
ə
t M
ə
c
ə
ll
ə
sinin Xüsusi hiss
ə
sinin müvafiq
madd
ə
sind
ə
ba
ş
a çatmı
ş
cinay
ə
t
ə
gör
ə
mü
ə
yy
ə
n edilmi
ş
daha ciddi c
ə
za növünün
yuxarı h
ə
ddinin dördd
ə
üçünd
ə
n çox ola bilm
ə
z. GDQ -korrupsiya davranı
ş
ının bir sıra
ə
sas formalarında c
ə
zaların
ə
h
ə
miyy
ə
tli d
ə
r
ə
c
ə
d
ə
m
ə
hdudla
ş
dırılmasından narahatlıq
keçirir. Bütövlükd
ə
GDQ o fikird
ə
dir ki, t
ə
klif, v
ə
d, t
ə
klif v
ə
ya v
ə
din q
ə
bul edilm
ə
si
aydın kriminalla
ş
dırılmalıdır ki, bu cür
ə
m
ə
ll
ə
r
ə
d
ə
rü
ş
v
ə
t t
ə
l
ə
b etm
ə
k, q
ə
bul etm
ə
k v
ə
verm
ə
k üçün n
ə
z
ə
rd
ə
tutulmu
ş
qaydalar t
ə
tbiq olunmaqla hüquqi bo
ş
luqları aradan
qaldırsın. Bu
ə
sas m
ə
s
ə
l
ə
d
ə
rü
ş
v
ə
tl
ə
ə
l
ə
almaya qar
ş
ı qanunvericilik birm
ə
nalı
olmalıdır. Yuxarıda göst
ə
ril
ə
nl
ə
ri n
ə
z
ə
r
ə
alaraq, GDQ tövsiy
ə
edir ki, aktiv v
Dostları ilə paylaş: