Nsan hüquqları v
Yüklə 1,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (i) öz ə l sektorda rü ş v ə tl ə
- baxılsın. (ii) Konvensiyanın 7 v ə 8-ci madd ə l ə rind ə
- qaydada öz ə l sektorda rü ş v ə tl ə
- Konvensiyanın 12-ci madd
|
ə ya passiv rü ş v ə tl ə ə l ə alma cinay ə tind ə “t ə klif etm ə ”, “v ə d verm ə ” v ə “t ə klif v ə ya v ə din q ə bul edilm ə si” anlayı ş larını daxil edilsin. 57.
Rü ş v ə tl ə ə l ə alma müdd ə alarının dig ə r elementl ə ri il
ə
ə laq ə dar Cinay ə t M ə c ə ll ə sinin 311 v ə 312-ci madd ə l
rind ə aydın şə kild
ə göst
ə rilmi
ş dir ki, bu cinay ə tl
r “birba
ş a v
ə ya dolayı, şə xs
n v ə ya üçüncü şə xsin vasit ə çiliyi il ə ” tör
ə dil
ə bil
ə r. Bundan ə lav
ə , onlar mü ə yy
n edirl ə r ki, v ə zif
ə li
şə xs imtiyaz v ə ya üstünlüyü “özü v ə ya
üçüncü şə xsl ə r” üçün q ə bul ed
ə v
ə t
ə l ə b ed ə bil ə r. Bununla yana ş ı, h
ə r iki madd ə
ə zif
ə li
şə xs t
ə r ə find ə n öz qulluq mövqeyind ə n istifad ə etm
ə kl ə h ə m qanuni, h ə m d
ə
h ə r ə k ə t v ə ya h
ə r ə k ə tsizlikl ə tör
ə dilmi
ş cinay
ə tl ə ri ə hat ə edir. GDQ il ə görü
ş l ə rd ə
h ə msöhb ə tl ə r razıla ş mı ş v
ə bildirmi ş l
r ki, bu anlayı ş v ə zif
ə li
şə xs t
ə r ə find ə n h ə m öz
qulluq s ə lahiyy ə tl ə ri il ə ba ğ lı, h
ə m d
ə o s
ə lahiyy
ə tl ə rd ə n k ə nara çıxan ə m
ll ə ri ə hat
ə
etm ə k üçün kifay ə t q
ə d ə r geni ş dir. Prinsipc ə , bel
ə hallar qanunsuz h ə r
k ə tl ə r ə (h ə r ə k ə tsizliy
ə ) gör
ə t ə rkib yaradır v ə a ğ ırla
ş dırıcı hal kimi 311 v ə 312-ci madd ə l ə rin 2- ci hiss
ə l ə rinin t ə siri altına dü ş ür. GDQ qeyd edir ki, “v ə zif
ə li
şə xsin xidm ə ti v
ə zif
ə l ə rinin icrası il ə
laq ə dar” termini Konvensiyanın 2 v ə 3-cü madd ə l
rinin t ə l ə bl ə ri il ə dem ə k olar ki, eynidir v ə bu bar ə d
ə lav ə izahata ehtiyac yoxdur. Son olaraq, rü ş v
tl ə
ə l ə almanın obyekti Korrupsiyaya qar ş ı mübariz ə haqqında Az ə rbaycan Respublikası qanununda mü ə yy ə n edilmi
ş xırda h
ə diyy
ə l ə r istisna olmaqla h ə r hansı maddi v ə sair
nem ə t, imtiyaz v ə ya güz əş t hesab edilir. GDQ hesab edir ki, bu qaydalar Konvensiyada mü ə yy ə n edilmi
ş “qanunsuz üstünlük” anlayı ş ı il
ə eynilik t əş kil edir. 58. Öz ə l sah ə d ə rü
ş v ə tl ə
ə l ə almaya qayıtsaq, GDQ qeyd edir ki, 2006-cı ild ə
edilmi ş d ə yi ş ikliy ə
ə sas
ə n Cinay
ə t M
ə c ə ll ə sinin 308-ci madd ə sinin qeyd hiss ə sind
ə
mü ə yy ə n edilmi ş “v ə zif
ə li
şə xs” anlayı ş ına “kommersiya v ə qeyri-kommersiya t əş
əş kilati-s
ə r ə ncamverici v ə ya inzibati-t ə s ə rrüfat funksiyalarını yerin ə
yetir ə n şə xsl
ə r” d
ə daxildir. S ə lahiyy
ə tli
şə xsl
ə rin v
ə görü
ş l ə r zamanı dig ə r h ə msöhb ə tl ə rin dediyin ə gör ə öz
ə l sektor qurumunun adından h ə r
k ə t ed ə n şə xsl ə r ona gör ə d ə Cinay
ə t M
ə c ə ll ə sinin 311 v ə 312-ci madd ə si il
ə cinay
ə t m
ə suliyy
ə tin
ə c ə lb edil
ə bil
ə rl ə r. Bununla bel ə izah edilmi ş dir ki, “t əş kilati-s
ə r ə ncamverici v ə ya inzibati- t ə s ə rrüfat funksiyalarını yerin ə yetir
ə n” termini müvafiq qurum t ə rkibind
ə mü
ə yy ə n m ə suliyy ə t d ə r ə c ə sini n ə z ə rd ə tutur, bu m ə nada o yalnız “müxt ə lif t
əş kilati
strukturlarda i ş çi qruplarda idar ə etm
ə funksiyalarını h ə yata keçir ə n v
ə habel
ə istehsal f ə
ə ti v
ə iqtisadi sah ə l
ri idar ə ed ə n şə xsl ə r ə t
ə tbiq olunur”. Qeyd edilir ki, bu funksiyalar i ş çil ə rin seçilm ə si, t
ə yin edilm ə si v
ə v
ə zif
ə d ə n azad edilm ə si, f ə aliyy
ə tin
planla ş dırılması, intizama n ə zar
ə t v
ə sair kimi tipik funksiyaları ehtiva edir. Bundan ə lav
ə qeyd edilir ki, Cinay ə t M
ə c ə ll ə sinin 308-ci madd ə sinin qeyd hiss ə si hüquqi şə xs
olmayan t əş kilatları ə hat
ə etmir. Bunun ə ksin
ə olaraq, Konvensiyanın 7 v ə 8-ci
madd ə l ə ri birm
ə nalı
şə kild
ə öz
ə l sektor qurumunun hüquqi şə xs olub-olmamasından, şə xsin öhd ə lik v
ə m
ə suliyy
ə tind
ə n asılı olmayaraq “öz ə l sektor qurumunda h ə min
qurumu idar ə ed ə n v
ə onun üçün i ş l
y ə n h ə r hansı
şə xs ə ” aiddir. Bu xüsusi v ə aydın çatı ş mazlıqlara ə lav
ə olaraq GDQ qanunverici t ə r
find ə n öz ə l sektorda olan şə xsl
ə rin
Cinay ə t M ə c ə ll ə sinin 308-ci madd ə sinin (v ə zif
ə s
ə lahiyy
ə tl ə rind ə n sui-istifad ə ) qeyd
hiss ə sind ə “v
ə zif
ə li
şə xs” anlayı ş ına daxil edilm ə si kimi ziddiyy ə tli yana ş ması il
ə
ə laq ə dar narahatlıq duyur. Baxmayaraq ki, görü ş l ə r zamanı qeyd edilmi ş dir ki, praktiki i ş l ə m
əşğ ul olan hüquq ş ünaslar öz ə l sektorda olan rü ş v
tl ə
ə l ə alma cinay ə tl ə rini bu hüquqi bazaya ə sas ə n t
ə qib ed
ə bilirl
ə r (m
ə s ə l ə n 2009-cu ild ə 55 öz
ə l sektor “v ə zif
ə li
şə xs”i Cinay ə t M
ə c ə ll ə sinin 33-cü f ə slinin normalarına ə sas
ə n cinay
ə t m
ə suliyy
ə tin
ə
c ə lb edilmi ş l
r v ə bu i ş l ə rd ə n biri passiv rü ş v ə tl ə
ə l ə almaya gör ə olmu ş dur), GDQ b ə
ə msöhb
ə tl ə r t ə r ə find
ə n ifad
ə olunmu
ş o fikri payla ş ır ki, öz ə l sektor üçün xüsusi olaraq hazırlanmı ş v ə bu sah ə d
rü ş v ə tl ə ə l ə alma
ə m ə ll ə rini ə hat
ə ed
ə n ayrıca madd ə
ə m sistem üçün ümumilikd ə faydalı olar, h ə m d
ə Konvensiyanın 7 v ə
ə l ə rinin t ə l ə bl ə rin ə cavab ver ə r. Ona gör ə d
, GDQ tövsiy ə edir ki, (i) öz ə l sektorda rü ş v ə tl ə ə l ə alma üçün Cinay ə t M ə c ə ll ə sin ə xüsusi normaların daxil edilm ə si m ə s ə l ə sin ə baxılsın. (ii) Konvensiyanın 7 v ə 8-ci madd ə l ə rind ə n ə z ə rd ə tutulmu ş qaydada öz ə l sektorda rü ş v ə tl ə ə l ə alma il ə ba ğ lı qanunvericiliyin öz ə l sektor qurumunu idar ə ed ə n v ə onun üçün i ş l ə y ə n bütün şə xsl ə ri ə hat ə etm ə si t ə min edilsin. 59.
Nüfuz alverin ə g ə linc
ə GDQ Az ə rbaycanda bununla ba ğ lı xüsusi v ə ziyy
ə t il
ə
rastla ş mı ş dır. Az ə rbaycan Respublikası Konvensiyanın 12-ci madd ə sin
ə qeyd-
şə rt
etmi ş ( ə n son 1 iyun 2010-cu il tarix ə 3 il müdd ə tin
ə yenil
ə nmi
ş dir), bununla bel ə bu
hüquq pozuntusu Konvensiya il ə müqayis ə d ə bir sıra çatı ş mazlıqlar il ə olsa da 2006-cı ild ə
ə t M
ə c ə ll ə sin ə 312-1-ci madd ə si il
ə daxil edilmi ş dir. Birincisi, 312-1-ci madd ə
rü ş v ə tl ə ə l ə alma cinay ə tl
rind ə oldu ğ u kimi “v ə zif
ə li
şə xs” anlayı ş ından istifad ə edir ki, bu anlayı ş dövl ə t qulluqçularının v ə dig
ə r i
ş çil
ə rin mü
ə yy ə n hiss ə sini, xarici v ə zif
ə li
şə xsl
ə ri, xarici seçkili orqanların üzvl ə rini, habel ə hazırkı hesabatda t ə hlil edildiyi beyn ə lxalq t əş kilatların b ə zi v ə zif ə li
şə xsl
ə rini,
beyn ə lxalq parlament Assambleyalarının üzvl ə rini, beyn ə lxalq m
ə hk ə m ə l ə rin hakiml ə rini v
ə v ə zif ə li şə xsl
ə rini
istisna edir. İ kincisi, Cinay ə t M
ə c ə ll ə sinin 312-1-ci madd ə si “t
ə klif”, “v ə d”, habel ə “t
ə klif
v ə ya v ə din q
ə bul edilm ə si” anlayı ş larından istifad ə etmir. Bununla ba ğ lı, GDQ ox ş ar
xarakter da ş ıyan Cinay ə t M
ə c ə ll ə sinin 311 v ə 312-ci madd ə l
ri il ə ba ğ lı
şə rhl
ə rin
ə
istinad edir. Üçüncüsü, nüfuz alveri
cinay ə tinin dolayı yolla
tör ə dilm ə si
t ə nziml ə nm ə mi ş dir, amma rü ş v ə tl ə
ə l ə alma cinay ə tl ə ri mü
ə yy ə n etmi ş dir ki, rü ş v ə tl ə
ə l ə alma cinay ə tl ə ri “birba ş a v
ə ya dolayı yolla, şə xs
n v ə ya vasit ə çid
ə n istifad ə
ə kl ə ” tör ə dil ə bil
ə r. Dördüncüsü, aktiv nüfuzla alver etm ə müdd
ə ası üçüncü şə xsin
xeyrin ə terminind ə n istifad ə etmir, amma passiv nüfuzla alver etm ə normasında “özü v ə
şə xsin xeyrin ə ” anlayı
ş ı açıqca nizamlanmı ş dır. GDQ qeyd etm ə k ist
ə yir
ki, ardıcıllıq v ə aydınlı ğ ın t
ə min olunması üçün bütün korrupsiya normalarının eyni ə sas elementl ə r ə malik olması çox mühüm ə h ə miyy
ə t ə malikdir. Ona gör ə d ə nüfuz
alverinin dolayı yolla tör ə dilm ə sinin v
ə üçüncü şə xsin xeyrin ə tör
ə dilm
ə sinin daxil edilm ə
ş übh
ə siz Konvensiyanın 12-ci madd ə sinin t
ə l ə bl ə rin ə cavab verm ə k
ə mlidir. N ə tic
ə olaraq, GDQ hökum ə td
müzakir ə edilmi ş qeyd
şə rtin
geri götürülm ə si v ə ya yenil ə nm
m ə si bar ə d ə ideyanı d ə st ə kl ə yir. Yuxarıda göst
ə ril
ə nl ə ri n ə z ə r ə alaraq, GDQ tövsiy ə edir ki, Konvensiyanın 12-ci madd Yüklə 1,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|