Ona tili-11 sinf indd

86
100-mashq.
Berilgan gaplarni o‘qing. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning 
ma’nolariga diqqat qiling. Qaysi gaplarda so‘zlar kinoya 
bilan qo‘llanganligini tushuntiring.
1. Ombor hovlisi birpasda qiy-chuv bo‘lib ketdi. Qayoqdandir Mir-
vosiq paydo bo‘lib qoldi. – 
yashang
, ota! – dedi u. – Anchadan beri 
qo‘lga tushirolmay yuruvdik. (O‘. Umarbekov) 2. 
yashang
-e! Kalkulyator 
olib hisoblab ko‘rsangiz ham bo‘lardi, hisobchi xonim! Nima gap so‘rasa, 
bahonangiz tap-tayyor-a! (Erkin A’zam) 3. Kampir juda 
dono
xotin edi. 
Bolalarim haftada bir marta xabar olishsa, yetti kun uyim to‘ladi deb, 
qadrdon uyidan jilmasdi. (Said Ahmad) 4. Voy 
dono
-ye! O‘zing-ku bir 
institutni o‘n yilda zo‘rg‘a bitirding, endi odam qatoriga kirib, boshqalarga 
aql o‘rgatadigan bo‘lib qoldingmi?! (Ahmad A’zam) 5. Shakuriy muallim 
bolaning 
burroligi
, zakovatidan behad quvondi. (Nusrat Rahmat) 6. Mulla 
Ostonaquldagi zehn 
burroligi
yetti yilda ham «Haftiyak»dan nari o‘tishga 
yo‘l qo‘ymadi. (G‘afur G‘ulom) 
101-mashq.
Sifat turkumiga mansub bir necha so‘zni quyida berilga-
nidek qarama-qarshi ma’nolarda qo‘llab gaplar tuzing.
Namuna: Sen yaxshisan, Men yomondirman, Sen borsanki, Men 
omondirman. (E. Vohidov) – Ja yaxshisan o‘zing ham, Yomonni yo-
monlama. Menga qara, ey odam, Zamonni yomonlama. (Iqbol Mirzo)
Sh. Rahmatullayevning «O‘zbek tilining izohli frazeologik 
lug‘ati»dan olingan quyidagi iboralarning izohlarini esda tuting. Ular 
ishtirokida gaplar tuzing.
qo‘li kalta
Imkoniyati cheklangan. Varianti: 
qo‘li qisqa.
Zidi: 
qo‘li uzun.
qo‘lini sovuq suvga urmaslik
Qiyinroq jismoniy mehnatni mutlaqo 
qilmaslik. Varianti: