Fərhad Əhmədov prokariotlar

PLAZMİDLƏR
 Xromosomdan kənar DNT molekullaridir
 Xromosomdan asili olmadan çoxalirlar
 Bir bakteriyadan digərinə ötürülə bilir
 Qapali həlqə və xətti formada olurlar
 Episomlar-bakteriyanin stoplazmasinda sərbəst yerləşən plazmidlərdir
 İnteqrasiya olunmuş plazmidlər—xromosoma birləşmiş şəkildə olan plazmidlərdir
 Plazmidlər bakteriyalara-antimikrob preparatlara qarşi davamliliq, toksin əmələ gətirmə, bakteriosinlərin 
sintezi kimi xüsusiyyətlər verir-yəniki bu xassələrin genləri plazmidlərdə yerləşir
 Plazmidlərin növləri
a) F-plazmidlər-bakteriyanin nəsilvermə qabiliyyətin artiran plazmidlərdir,konyuqasiyada iştirak edir
b) R-plazmidlər-dərmanlara qarşi davamliligi təmin edir,müqavimət genləridir
Hər ikisi Konyuqativ plazmidlər adlanir və onlar bakteriya hüceyrələri arasinda DNT mübadiləsini təmin edir
c) Tox
+
-plazmidlər—intakt protoksinləri(difteriya və botulizm protoksinlərinin və s) sintezini kodlaşdirir
d) Col
+
-plazmidlər—bakteriosinlərin sintezini kodlaşdirirlar
 Bakteriosin—bu zülali maddə eyni və ya qohum növlərdən olan bakteriyalarin məhvinə səbəb olur və 
mikroorqanizmlər arasindaki bu təsir Bakteriosinogeniya adlanir
MİQRASİYA EDƏN GENETİK ELEMENTLƏR
 Xromosomdan plazmidə və əksinə olaraq miqrasiya etmək xüsusiyyətinə malikdirlər-bu işi Transpozonlar 
görür
 Miqrasiya edən genetik elementlərə aiddir
a) İS-insersiya elementləri
b) Tn-transpozonlar
c) Qüsurlu faqlar
İS-elementləri

Xromosomda nukleotid ardicilligin dəyişməklə mutasiya törədir

Kiçik DNT fraqmentləridir

Bir sahədən digər sahəyə yerdəyişmək qabiliyyətinə malikdirlər

Sərbəst replikasiya qabiliyyətinə malik deyillər,buna görə də sərbəst halda olmurlar

Struktur genlərə malik deyil

---

Transpozonlar

Bakteriyaya daxil olaraq Duplikasiya,delesiya və inversiya törədirlər

Sərbəst replikasiyaya malik deyillər

Xromosomlu və qeyri-xromosomlu DNT-yə qoşulur

Müstəqil çoxala bilmirlər

Struktur genlərə malikdir
Qüsurlu faqlar
 Lizogeniya vəziyyətində bakteriyaya yeni xassələr qazandirir
BAKTERİYALARDA DƏYİŞKƏNLİYİN NÖVLƏRİ
Dəyişkənliyin 2 növü var