O ’z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o LI y va o ’rta maxs us t a ’lim


Ogahiy Muhammadrizo mirob. Zubdat at-tavoix. // Qo’lyozma. Abu Rayhon Beruniy nomidagi SHI, №



Yüklə 1,03 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə24/47
tarix02.05.2023
ölçüsü1,03 Mb.
#105996
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   47
V a z I r L i g I

39 Ogahiy Muhammadrizo mirob. Zubdat at-tavoix. // Qo’lyozma. Abu Rayhon Beruniy nomidagi SHI, № 
821/III. Yana qarang: Miyan Buzruk. O ’zbek tarixiga oid to’rt muhim kitob. - B. 57-61; Извлечения из “Рияз 
ад-давла” А.К. Боровкова. / Материали по истории туркмен и Туркмении. II. - С. 427-475.
40 Ogahiy Muhammadrizo mirob. Riyoz ud-davlat. // Qo’lyozma. Abu Rayhon Beruniy nomidagi SHI, № 9786. 
Yana qarang: Извлечение из “Джаме ал-вакеат-и султани”. / Материали по истории туркмен и Туркмении. 
II. - С. 500-558; Ogahiy asarlarining tavsifi (katalog. № 28-30.
41 Ogahiy Muhammadrizo mirob. Gulshani davlat. // Qo’lyozma. Abu Rayhon Beruniy nomidagi SHI, №7572. 
Yana qarang: Sultonova Q. Gulshani davlat muhim adabiy manba. Filol. fan. nom. dis. -Toshkent, Hamid 
Sulaymonov nomidagi Qo’lyozmalar instituti. 1993.
42 Mazkur asarning yagona nusxasi Sankt-Peterburgda saqlanadi. Mufassal qarang: Munirov Q. Xorazmda 
tarixnavislik. - B. 51-52.


32
kabi tarixiy asarlar yozgan. Ularda 1813-1872-yillar oralig’idagi xonlik hayoti, 
yirik siyosiy arboblar to’g’risidagi ma’lumotlar xronologik tarzda mohirona 
joylashtirilgan43.
“Munis va Ogahiyning asarlari adabiy hamda tarixiy asar sifatida biroz 
nuqsonlari bo’lsa-da,-deb yozgandi V.V.Bartol’d,-bu asarlar bayonotining 
mukammalligi va haqiqiy materiallarning miqdori jihatidan Buxoro va Qo’qon 
xonliklarining tarixiga doir bizning davrimizgacha saqlanib kelgan hamma 
asarlardan ustun turadi”44.
Xiva xonligi tarixini to’laqonli yoritishga intilgan muarrixlar orasida, 
shubhasiz, Muhammad Yusuf Abdulkarimbek o’g’li Bayoniy yuqori 
o’rinlardan birini egallaydi.
1911 -yilda Xiva xoni Asfandiyorxon amaldor Avazberdi eshon o’g’li 
Tolib xo’ja tavsiyasi bilan Bayoniyga buyuk Munis va Ogahiydan meros qolgan 
ishlarni davom ettirish hamda xonlik tarixini yangi avlod tushunadigan tilda 
yozishni buyuradi. Natijada 1914-yilda 16 bobdan iborat katta tarixiy asar 
yaratiladi45. Unda 
bashariyatning vujudga kelishidan tortib, to XX asr 
boshlarigacha bo’lgan davrda Xorazm zaminida ro’y bergan voqealar aks 
ettiriladi. Keyinchalik muallif o’z izlanishlarini davom qildirgan bo’lsa-da, 
ammo 1923-yildagi vafoti oqibatida, mo’ljallagan rejalari amalga oshmasdan 
qolgan. Bayoniyning 508 varaqdan iborat “SHajarayi Xorazmshohiy” asari 
qo’lyozmasini o’rgangan 
M.Yo’ldoshev shunday deb yozgandi: “Bu asar 
bayonotining mukammalligi va haqiqiy materiallarning ko’pligi jihatidan Munis 
va Ogahiyning ko’p tomlik qo’lyozmalaridan ko’p marta ustun turadi”46.
“Xonlar tarixi”, “Sayyid Muhammadxon tarixi”, “O’rta Osiyo”, “Xivada 
osori-atiqalar tarixi”, “Xorazmning ta’rifi”, “Xiva shahri va uning atrofining

Yüklə 1,03 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   47




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin