08d315e7f5dd1b63e9f8a37b1549ec29 khklarida baholash va kalkulyatsiya mavzusini innavatsion talim texnologiyalari asosida oqitish tamoyillari kasb-hunar kollejlari misolida
yo‘naltirilgan moliyaviy investitsiyalarni baholashda ikkita sana muhim rol
o‘ynaydi:
-Sotib olish sanasi -Keyingi sanalar Sotib olish sanasi deganda, qimmatli qog‘ozlarga yo‘naltirilgan moliyaviy
investitsiyalarni sotib olish, ya’ni ularni qabul qilib olish sanasi tushuniladi.
BXMS № 12 «Moliyaviy investitsiyalarning hisobi» ga muvofiq sotib olish
sanasida qimmatli qog‘ozlarga yo‘naltirilgan moliyaviy investitsiyalar sotib olish qiymatida tan olinishi va hisobotda aks ettirilishi lozim.
Qimmatli qog‘ozlarga yo‘naltirilgan moliyaviy investitsiyalarning sotib olish qiymati deganda, ularni sotib olish bahosi sotib olishga ketgan harajatlar bilan
birgalikda olingan qiymati tushuniladi. Sotib olishga ketgan harajatlarga brokerlik
kantoralariga to‘langan haqlar, boj to‘lovi, bank xizmati haqlari va boshqa sotib
olishga doir harajatlar kiradi. Sotib olish qiymati qimmatli qog‘ozlarga
yo‘naltirilgan moliyaviy investitsiyalarning boshlang‘ich qiymatini yoki balans qiymatini tashkil qiladi.
Agar sotib olish sanasida sotib olish qiymatiga ma’lum sanagacha bo‘lgan
davr uchun hisoblangan dividendlar va foizlar hissasi kiritilgan bo‘lsa, qimmatli
qog‘ozlarga yo‘naltirilgan investitsiyaning balans qiymati o‘tkazib berilgan
summadan sotuvchi tomonidan bo‘nak sifatida to‘langan foiz va dividendlar
summasini chegirishdan keyin qolgan qiymatda aks ettirilishi lozim. Chunki sotib
olish vaqtida olingan summa va sotib olish qiymati o‘rtasidagi farq investorning
10
investitsiyaga kiritgan mablag‘lari uchun avans tariqasida olgan daromadi
hisoblanadi. Bu avans summa investitsiyani sotib olishdan to qaytarilganicha
bo‘lgan davrda investor tomonidan doimiy daromad sifatida bir maromda hisobdan
chiqarilib borishi kerak.
