Oriental Renaissance: Innovative

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 2 | ISSUE 4/2 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor
 
 SJIF 2022: 5.947 
Advanced Sciences Index Factor 
 ASI Factor = 1.7 
18 
w
uz
www.oriens.
April
2022
 
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA 
Mustaqilligimiz tufayli yurtimizda sharq allomalarining ilmiy merosini 
o’rganishga e’tibor kuchaytirilgan. Jahonning turli kutubxonalarida Abu Ali ibn Sino 
asarlarining qo’lyozmalari saqlanadi. Shu jumladan, yurtimizda O’zbekiston FASHI 
da alloma qalamiga mansub 50 asarning 60 ta qo’lyozmasi mavjud.
Ushbu maqola bo’yicha olib borilgan tadqiqotlar jarayonida asosan arab tilida 
yozilgan adabiyotlardan foydalanildi.
Jumladan 
“تاهىبنت و تاراشا”, انىس نبا, نارهت, 1332 
“Al-Ishorat va at-tanbihot” asari va bu asar asosida yozilgan muhokamalar va 
Ibn 
Sinoning ilmiy asarlarini tarjima qilib, bugungi kunda ilm-fan taraqqiyotiga katta 
hissa qo’shayotgan buyuk tadqiqotchilarimizning ilmiy maqolalaridan keng 
foydalanildi. 
Ibn Sinoning g’oyalari rivojini va qarashlari evolyutsiyasini tushunish uchun 
uning 20 tomlik “Kitab al-Insaf” (“Adolatlilik kitobi”) ayniqsa muhim ahamiyatga 
ega bo’lgan. Ming afsuski, u yo’qolib ketgan. O’zining oxirgi asarlaridan bo’lgan 
“ Mubaxisat” (“Bahslar”) kitobining kirish qismida olim shunday yozadi: “Men 
“Insaf” (“Adolat”) nomli kitob yozdim. Bu kitob men olimlarni 2 guruhga bo’ldim: 
sharqliklar va g’arbliklar. Ular doimo bahs-munozara yuritishadi. Har bir bahsda men 
ularning qarama qarshi fikrlarini ko’rsataman va shundan so’ng ushbu masalaning 
adolatli yechimi yo’lini ko’rsataman. Kitobda taxminan 28 ming ta muammo ko’rib 
chiqilgan”1.
Mazkur maqolada prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning nutqlari va asarlari 
tadqiqotning metodologik asosi sifatida olindi. Abu Ali ibn Sinoning “Al-Ishorat va 
at-tanbihot” asarini o’rganishda tarixiylik metodi asosida tahlil qilindi. Maqolani 
yoritish jarayonida mantiqiylik, ob’yektivlik, tizimlilik metodlaridan foydalangan 
holda baxt-saodat masalasining qiyosiy tahlili ochib berildi.