Toshkent tibbiyot akademiyasi miokard infarkti, atipik kechishi, asoratlari

Mashg‘ulotning mazmuni: 
Nazariy qism 
Miokard infarkti, atipik kechishi, asoratlari 
Tarifi. Miokard infarkti yurak mushaklarining chegaralangan nekrozi 
bo‘lib, uning qon bilan ta’minlanishi va talabi o‘rtasidagi muvozanatning o‘tkir 
buzilishi natijasida yuzaga keladi. Barcha mamlakatlarda MI o‘limga va 
nogironlikka olib keluvchi asosiy sabablardan biri hisoblanadi. 
Etiologiyasi va patogenezi.
Miokard infarkti asosida toj arteriyalarining aterosklerozi (aksariyat hollarda), 
spazmi va aterosklerotik pilakchalarga qon quyilishi yotadi. Uning asosiy sababi 
95 % hollarda ateroskleroz hisoblanadi. Qolgan 5 % da esa toj tomirlar emboliyasi 
(infeksion endokardit, qorincha ichi trombi) va tug‘ma hamda orttirilgan boshqa 
turdagi zararlanishlar (tizimli qizil volchanka, sklerodermiya, revmatizm va 
revmatoid artritdagi koronaritlar) yotadi va bunda miokard infarkti YUIK ning 
alohida klinik shakli emas balki uning asorati sifatida qaraladi. 
Aksariyat hollarda toj tomirlarda qon aylanishini keskin to‘xtashi yoki 
chegaralanishi ulardagi “asoratlangan” aterosklerotik pilakcha sohasida hosil 
bo‘lgan tromboz hisobiga yuzaga keladi. Bu to‘qima tromboplastini va kollagen 
bilan qonni trombositar va plazmatik ivish omillarini faollashtiradi. Avval devor 

---

oldi trombositar “oq” tromb hosil bo‘ladi. Bir vaqtni o‘zida shu sohada kuchli 
vazokonstriktor ta’sirga ega bo‘lgan qator biologik faol moddalar (endotelin, 
serotonin, trombin, antitrombin A2) ajralib chiqadi. Bundan tashqari mayda 
trombositar agregantlar kichik toj tomirlar emboliyasiga olib keladi va koronar qon 
aylanishini yanada yomonlashadi. 
Agar bemor fibrinolitik tizimini tabiiy faollashishi yoki trombolitik davo 
natijasida trombni o‘z – o‘zidan erib (lizis) ketishi kuzatilmasa u asta – sekin 
kattalashib tomir teshigini butunlay yopib qo‘yadi va Q tishchali (transmural) MI 
rivojlanadi. Biror sababga ko‘ra toj tomir to‘liq yopilib qolmasa yoki to‘satdan 
tromb o‘z – o‘zidan erib ketsa (yirik toj tomirlar batamom yopilib, kollaterallar 
yaxshi rivojlangan holatlarda ham) subendokardial yoki intramural (Q tishchasiz) 
MI shakllanadi.
Ayrim hollarda (75 %) toj tomirni butinlay yopib qo‘yuvchi tromb 
shakllanish jarayoni 2 kundan 2 - 3 haftagacha davom etadi. Bu davr klinik nuqtai 
nazardan nostabil stenokardiyani kechishiga mos keladi (infarktdan oldingi 
sindrom). Juda kam hollarda (bemorlarni ¼ qismida) tomirni to‘liq bekitib 
qo‘yuvchi tromb hosil bo‘lish jarayoni yashin tezligida kechadi. Bunday 
bemorlarda infarkt oldi (prodromal) davr kuzatilmaydi.
Yurak mushaklarida o‘tkir nekroz rivojlanishiga yana uchta quyidagi holatlar 
sabab bo‘lishi mumkin: 
 Toj tomirlarni yaqqol namoyon bo‘lgan spazmi; 
 Kollateral tomir tizimini yaxshi rivojlanmaganligi; 
 Jismoniy va emosionial zo‘riqish, AB ni keskin ko‘tarilib ketishi va boshqa 
sabablar oqibatida miokardni kislorodga bo‘lgan talabini keskin oshishi. Ushbu 
uchta omil nekroz o‘chog‘ini kattalashishiga va xajmini oshishiga olib keladi. 
Aksincha kollateral qon aylanishi yaxshi rivojlanganda sekin - asta yuzaga kelgan 
toj tomirni to‘liq okklyuziyasi natijasida ham ayrim holatlarda MI rivojlanmasligi 
mumkin.