Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti
Yüklə 1,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- JK 14-moddasi 2-qismiga ko‘ra, kam ahamiyatli qilmishlar
|
JK 14-moddasi 2-qismi ijtimoiy munosabatlarni buzish, ulardagi
salbiy o‘zgarishlarni keltirib chiqarish, umuman, ijtimoiy munosabatlarga zarar yetkazish qobiliyatiga ega bo‘lgan qilmishda namoyon bo‘ladigan ijtimoiy xavflilikning yuridik tuzilishini ifodalaydi. 1 Ўзбекистон Республикаси Олий суди Плунумининг 2006 йил 3 февралдаги “Судлар томонидан жиноят учун жазо тайинлаш амалиёти тўғрисида”ги 1-сонли қарори // Тўплам. 2-жилд – 226-б 118 Insonlar tomonidan sodir qilinadigan turli-tuman qilmishlarning xavflilik xususiyatini hisobga olgan holda qonun chiqaruvchi ular orasidan boshqalariga nisbatan ijtimoiy xavfliroq bo‘lganlarini jinoyat qonuni normalarida ifodalab, ularni jinoyat deb e’lon qiladi. JK 14-moddasi 2-qismiga ko‘ra, kam ahamiyatli qilmishlar jinoyat deb topilmaydi. Qilmishning kam ahamiyatliligi (JK 36-moddasi) Jinoyat kodeksida nazarda tutilgan qilmishning belgilari rasmiy mavjud bo‘lsa-da, aslida hech qanday ijtimoiy xavfli xususiyatni aks ettirmaydi. Qilmishni kam ahamiyatli deb topish va uni jinoyatni istisno qiluvchi holat deb topish masalasi ish holatlariga bog‘liqdir. Sud-tergov amaliyotida qilmishning kam ahamiyatliligi masalasi ko‘rilayotganda zararli oqibat haqiqatan kelib chiqqanligi, qilmishni sodir etish usuli, ayb shakli, motiv va maqsadiga e’tibor qaratish lozim. Agar sodir etilgan qilmish kam ahamiyatlilik belgisiga ega bo‘lsa, jinoyat ishi qo‘zg‘atilishi mumkin emas, qo‘zg‘atilgan jinoyat ishi esa jinoyat tarkibi mavjud emasligi tufayli tugatilishi kerak. Agar konkret qilmish jinoyat deb topiladigan bo‘lsa, uning ijtimoiy xavflilik xususiyati va darajasi ish holatlarini (ayb shakli, jinoyat sodir qilish usuli, motiv, jinoyat sodir etish vaqti va holati, kelib chiqqan oqibatning og‘irligi, ishtirokchilarning jinoyatni sodir qilishdagi qatnashganlik darajasi, xususiyati va boshqalar) hisobga olgan holda aniqlanishi lozim. Ijtimoiy xavfli bo‘lgan qilmishni sodir qilish o‘z-o‘zidan davlat tomonidan jinoyat-huquqiy ta’qib va jinoyat-huquqiy muhofazani vujudga keltirmaydi, javobgarlikning majburiyligi jinoiy javobgarlikning asosi hisoblanmaydi. Jinoyat va jazo masalalari huquqqa xilof, jinoyat qonunida belgilangan ijtimoiy munosabatlarga tajovuz qiluvchi, jinoyat huquqi normalaridagi aniq bir jinoyat alomatlariga ega bo‘lgan qilmish sodir etilgandagina yuzaga keladi. Jinoiy javobgarlik jinoyat-huquqiy normalarga qarshi qaratilgan, jinoyat to‘g‘risidagi qonun hujjatlari bilan o‘rnatilgan taqiqlarni buzadigan ijtimoiy xavfli harakat yoki harakatsizlik uchun qo‘llaniladi. 119 |