Pedagogika fakulteti

fanasiyaning yo`q bo`lishi yoki zaiflashuvi.Ma‘nodoshlari: tovushning buzilishi, 
fonasiyaning buzilishi, fonotor buzilishlar, vokal buzilishlar.Tovush yuqoriligi va 
yo`g‘on-ingichkaligi (disfoniya) goho fonasiya (afoniya) ning yo`q bo`lishida, goho 
quvvatning buzilishida namoyon bo`ladi.
U markaziy yoki sirtqi to`xtalish tovush chiqarish mexanizmining organik yoki 
funksional zaiflashuvi bilan bog‘liq bo`lishi va bola rivojlanishining xar qanday 
bosqichida yuzaga chiqishi mumkin. U alohida bo`ladi yoki nutq buzilishlarining qator 
boshqa turlari tarkibiga kiradi. 2. Bradilaliya - nutqning patologik sekinlashgan 
sur’ati. Ma‘nodoshi: bradifraziya.Artikulyar nutq dasturining sekinlashgan ishlab 
chiqarishda namoyon bo`ladi, markaziy bog‘langan va uz tabiatiga ko`ra organik yoki 
funksional bo`lishi mumkin. 3. Taxilaliya- Nutqning patologik tezlashgan sur’ati. 
Ma‘nodoshi: taxifraziya. Artikulyar nutq dasturining tezlashgan holda amalga 

---

oshirilishida namoyon bo`ladi, uz tabiatiga ko`ra, markaziy bog‘langan, organik yoki 
funksional hisoblanadi. Sekinlashgan sur‘atdagi nutq cho`zik tortilgan, bir 
oxangda bo`ladi. Tezlashgan sur‘atda - shoshilinch, intiluvchan, shiddatli ekanligi 
ko`zga tashlanadi. Nutqning tezlashuvi agromatizmlar bilan birga sodir bo`lishi 
mumkin. Bunday xolatlar ayrim paytlarda battarizm, parafraziya atamalari bilan 
ataluvchi mustaqil buzilishlar sifatida ajratiladi. Patologik tezlashgan nutqning 
asoslanmagan bo`linishlar, tutilish, to`xtab qolishlar bilan uchraydigan xollarda u 
poltern atamasi bilan ataladi. Bradilaliya va taxilaliya-nutq sur‘atining buzilishi degan 
umumiy nomi ostida birlashadi nutq sur‘atining buzilishi-nutq jarayonining ravonligi, 
nutqning oxang va melodik-intonasion ifodaliligining buzilishi oqibati hisoblanadi.