Zamonaviy kompyuterlarning arxitekturasining rivojlanish tendentsiyasi

9. Zamonaviy kompyuterlarning buyruqlar tizimi.Protsessorlar xotira qurilmalariga nisbatan ancha tez ishlaydi. Lekin 
protsessorlar va xotira qurilmalari parallel ravishda takomillashayotganiga qaramasdan bu tafovvut saqlanib qolmoqda. 
Protsessorlarni ishlab chiqaruvchilar protsessor tezligini yanada oshirish uchun konveyer va superskalyar arxitekturalarni ham 
qo`llamoqdalar. Biroq xotira ishlab chiqaruvchilari odatda xotira hajmini oshirish imkoniyatlarini ko`proq qidirishmoqda, 
shuning uchun xotira qurilmalarining ishlash tezligini oshirish hali ham dolzarbligicha qolmoqda. Bu tafovvut protsessor ish 
jarayonida xotiradan ixtiyoriy so`z (word)ni olishi uchun bir qancha siklni amalga oshirishi kerak bo`ladi. Xotira qancha sekin 
ishlasa axborot olish uchun protsessor shuncha ko`p vaqt kutishi va nisbatan ko`p sikllarni amalga oshirishi kerak bo`ladi. Kesh - 
bu shaxsiy kompyuter protsessoridan tez-tez so'raladigan ma'lumotlarni ma'lum vaqt davomida saqlash uchun foydalanadigan 
yuqori tezlikda ishlaydigan xotira. Bu samaradorlikni sifat jihatidan oshiradi, chunki u protsessorga kerakli ma'lumotlarni qidirish 
va ma'lumotlarni eng tezkor ravishda qanday olish kerakligini ko'rsatib beradi Protsessor ishlash uchun o‘z ma’lumotlarini 
operativ xotiradan oladi. Bunda mikrosxema ichida signallar juda katta chastotada (bir necha yuz MGts) 
ishlanadi
, operativ 
xotiraga murojaatlarning hammasi esa bir necha marta kam chastotada sodir bo‘ladi. Bugungi kunda kesh-xotira «piramidali» 
o‘rnatiladi. Tezligi bo‘yicha 
eng tezkor
, lekin hajmi bo‘yicha eng kichik birinchi darajali kesh-xotira protsessor kristalli tarkibiga 
kiradi. Ularni protsessor registrlari tayyorlanadigan texnologiya bo‘yicha tayyorlashadi, 
natijada u juda qimmat
, lekin juda tezkor 
va eng asosiysi ishonchli bo‘lib qoldi. Uning o‘lchami atigi bir necha o‘n Kbayt bilan o‘lchanadi. 
10. Buyruqlar tizimi arxitekturalarini tasniflash operandlarning turlari va formatlari. 
Kompyuterning buyruqlar tizimi (VM) bu VM bajarishi mumkin bo'lgan buyruqlarning to'liq ro'yxati. Buyruq tizimining 
arxitekturasi (BTA) - bu kompyuterga ko'rinadigan va dasturchi ko'radigan kompyuter vositalari. Semantik bo'shliqni qisqartirish 
nuqtai nazaridan BTA ning uchta turidan biri ajralib turadi: - buyruqlarning to'liq to'plamiga ega bo'lgan arxitektura: CISC 
(Komple Instruction Set Computer); - qisqartirilgan buyruqlar to'plami bilan arxitektura: RISC (qisqartirilgan ko'rsatmalar 
to'plami kompyuteri); - juda uzun buyruqli so'zlar bilan arxitektura: VLIW (Juda uzun qo'llanma so'zi). CISC arxitekturasining 
asosiy g'oyasi uning nomi - "buyruqlarning to'liq to'plami" da aks etadi. Ushbu arxitektura har bir mumkin bo'lgan (odatiy)
ma'lumotlarni qayta ishlash harakati uchun alohida mashina ko'rsatmasiga ega bo'lishga intiladi. RISC arxitekturasidagi asosiy 
sa'y-harakatlar eng samarali ko'rsatmalar liniyasini qurishga qaratilgan, ya'ni barcha ko'rsatmalar xotiradan olinib, protsessorga 
bir xil oqim shaklida ishlov berish uchun yuboriladi va hech qanday ko'rsatma kutish holatida bo'lmasligi kerak va protsessor 
yuklanib qolishi kerak