Fanining tadqiqot sohasi va muammolari

 pedagogik psixologiyaning predmeti – tahlim va 
tarbiya jarayonlarining psixologik qonuniyatlarini hamda 
pedagogik faoliyatning psixologik xususiyatlarini oprganishdir. 
psixolog 
I.A.Zimnyaya 
bopyicha 
pedagogik 
psixologiyaning predmeti –inson tomonidan ijtimoiy-madaniy 
tajribani 
opzlashtirishning 
qonuniyatlari, 
mexanizmlarini, 
SHuningdek, bu jarayon natijasida yuzaga keluvchi tahlimning 

---

turli sharoitlarida pedagog tomonidan tashkil etiluvchi va 
boshqariluvchi opquv faoliyati subhekti sifatida inson shaxsi 
rivojlanishi 
va 
intellektual 
darajasidagi 
opzgarishlarni 
oprganishdan iborat.
pedagogik psixologiya - tahlim va tarbiyaning shaxsga 
samarali 
tahsir 
etuvchi 
omillari, 
qonuniyatlari 
va 
mexanizmlarini oprganuvchi fandir. pedagogik psixologiyaning 
predmeti maktabda bilim, kopnikma va malakalarni egallash 
qonuniyatlarini, bu jarayonlarda sodir bopladigan individual 
tafovutlarni, opquvchilarda mustaqil va ijodiy tafakkurni tarkib 
toptirish 
qonuniyatlarini 
tatqiq 
etishdir. 
pedagogik 
psixologiyaning muhim vazifalaridan biri – maktabdagi tahlim 
jarayonini yanada takomillashtirishning psixologik asoslarini 
ishlab chiqishdan iborat boplib,bu hol yangi tahlim dasturiga 
optish bilan bogpliqdir. pedagogik psixologiya uch boplimdan 
iborat: tahlim psixologiyasi, tarbiya psixologiyasi va opqituvchi 
psixologiyasi. 
pedagogik psixologiyaning muammolari quyidagilar: 
1.Bolaning rivojlanishida uning hayotidagi har bir senzitiv 
davrni topish va undan iloji boricha kopproq foydalanish
muammosi. 
Bu 
masalaning 
muammoliligi 
shundaki, 
birinchidan, bola shaxsi va intellekti rivojlanishining barcha 
senzitiv davrlari mahlum emas, uning qachon boshlanishi,
qancha davom etishi va qachon tugashi nomahlum. 
Ikkinchidan, har bir bolaning hayoti opziga xos individual 
boplib, turli davrda har xil kechadi. 
2. Bolaga ongli tashkil etilgan pedagogik tahsir va uning 
psixologik taraqqiyoti orasidagi bogplanish muammosi. Bolaga 
tahlim va tarbiya tahsir etadimi, yoki bola faqat bilim, 
kopnikma va malakalarga ega boplib, intellektual va axloqiy 
rivojlanishga tahsir qilmaydimi? Har qanday tahlim bolaning 
rivojlanishiga tahsir qiladimi yoki faqat muammoli va 
rivojlantiruvchi tahlimmi? 
3. Tahlim va tarbiyaning umumiy va yosh muammolari. Bola 
hayotining har bir aniq davrida tahlimga yoki tarbiyaga urgpu 

---

berish kerakmi?- bola hayotining ayni davrida nimaga kopproq 
ehtiyoj sezadi: kognitiv –intellektual yoki shaxs sifatida 
rivojlanishgami? 
4.pedagogik tahsirlarning kompleksligi va bola taraqqiyotining 
sistemali xarakteri muammosi. Bola taraqqiyotini kognitiv va 
shaxsiy hislatlarning opzgarishi sifatida tasavvur qilsak,
ularning har biri alohida rivojlanishi mumkin, opz navbatida 
ularga bogpliq. 
5. Bola xulq-atvori va psixologik xarakteristikalarining 
rivojlanishi tahlim va etilishga, layoqat va qobiliyatlar, genotip 
va muhitga bogpliqligi muammosi. 
6. Bolaning ongli tahlim va tarbiyaga psixologik tayyorligi
muammosi. Bu muammoni hal qilishda tahlim va tarbiyaga 
psixologik tayyorlik deganda nima nazarda tutilishi: bolada
layoqatlarning mavjudligi mahnosidami yoki tahlim va 
tarbiyaga qobiliyatning rivojlanganligi mahnosidami, bolada 
yaqin taraqqiyot zonasi va rivojlanish darajasi mavjudligi 
mahnosidami, intellektual va shaxsiy yetuklikning mahlum 
darajasiga erishilganligi mahnosidami? 
7. Bolaning pedagogik qarovsizligi muammosi. Bolaning 
pedagogik tahsirlarni opzlashtira olmasligi unga bolaligida 
yomon tahlim va tarbiya berilganligi. 
8. 
Tahlimni 
individuallashtirishni 
tahminlash 
muammosi.Bolalarning 
layoqat 
va 
qobiliyatlari 
asosida 
guruhlarga boplib opqitish, har bior bolaning individual 
xususiyatlarga mos tahlim va tarbiya metodlarini tanlash 
tushuniladi. 
Yuqorida keltirilgan psixologik-pedagogik muammolarni hal 
qilish opqituvchilardan yuqori kasbiy mahoratni, psixologik 
bilim, kopnikma va malakalarni talab qiladi.