11 – tajriba. Misning kompleks birikmalari. A) Mis tiosulfat kompleksining olinishi. Oldingi tajribada olingan mis iodid
cho’kmasiga natriy tiosulfatning 2 n eritmasidan cho’kma erib ketguncha tomchilatib quying.
Natijada mis tiosulfat kompleksining erimtasi hosil bo’ladi. Cu
2
I
2
+ 2Na
2
S
2
O
3
= 2 [CuS
2
O
3
] Na + 2NaI
B) Mis tetroammiakatining hosil bo’lishi. Probirkaga mis (II) – sulfatning 1 n eritmasidan 2 – 3
tomchi va ammiakning 25% li eritmasidan 2 – 3 tomchi tomizing. Havo rang mis (II) –
gidroksisulfat cho’kmaga tushadi:
2CuSO
4
+ 2NH
4
OH + [Cu
2
(OH)
2
] SO
4
+ (NH
4
)
2
SO
4
Ammiak tomizishni cho’kma eriguncha davom ettiring. Cho’kma erishi natijasida misning ko’k
tusli ikki valentli kompleks birikmasi hosil bo’ladi.
[Cu (OH)
2
] SO
4
= 8NH
4
OH = [Cu (NH
3
)
4
] SO
4
+
+ [Cu (NH
3
)
4
] (OH)
2
+ 8H
2
O
12 – tajriba. Kumushning kompleks birikmalari.
A) Kumushning ammiakli kompleks tuzining olinishi. To’rtinchi tajribada olingan kumush
galogenidlar cho’kmasining har biriga bir tomchidan ammiakning 25 % li eritmasidan qo’shing.
Hammasida erish tezligi bir xilmi? Kumush galogenidlarini ammiak bilan hosil qilgan kompleks
birikmalarning eruvchanligiga qarab tartibli joylashtiring. Kumushning koordinatsion soni 2 ga
tengligini nazarda tutib, kumush galogenid bilan ammiak eritmasi o’rtasida bo’ladigan
reaktsiyaning molekulyar va ionli tenglamasini yozing.
Eruvchanlik ko’paytmasi qiymatidan kumush galogenidlarning eruvchanligi har xilligini
tushuntiring.
B) Kumushning ammiakli kompleks asosining olinishi. Birinchi tajribada olingan kumush
oksid cho’kmasiga ammoniy gidroksidning 2 n eritmasidan cho’kma erib ketguncha ehtiyotlik
bilan tomizing. Kumushning asosli kompleksi eritmasi hosil bo’ladi. Bu birikmaning
barqarorligini kumush gidroksid bilan solishtiring.
Reaktsiya tenglamasini yozing.
V) Kumushning tiosulfat kompleksining olinishi. Probirkaga 3 tomchi kumush nitrat
eritmasidan tomizib, uning ustiga 1 n tiosulfat eritmasidan tomchilatib qo’shing.
Kumush tiosulfat hosil bo’lishidan cho’kma tushishini va mo’l natriy tiosulfatda erib ketishini
kuzating.
Kumush nitrat bilan natriy tiosulfatning hosil bо‘lish va uning ortiqcha cho’ktiruvchida erish
reaktsiyasi tenglamalarini yozing.