Korxonalarda eksport-import operasiyalarini hisobini takomillashtirish masallalari

SO‘NGI ILMIY TADQIQOTLAR NAZARIYASI 
respublika ilmiy-uslubiy jurnali 
278 
Tashqi savdo aylanmasi va balansi
19
 
(yanvar-mart, mln. AQSH dollari) 
2021-yil 
2022-yil 
Oʻsish sur‟ati, % 
da 
Jamiga nisbatan, 
% da 
Tashqi savdo aylanmasi 
7 525,8 
13 155,8 
174,8 
X 
Eksport 
2 418,6 
5 772,7 
2,4 m. 
100,0 
tovarlar 
1 896,1 
2 186,8 
115,3 
37,9 
xizmatlar 
469,5 
567,7 
120,9 
9,8 
oltin 
- 
2 970,9 
- 
51,5 
Import 
5 107,2 
7 383,1 
144,6 
100,0 
tovarlar 
4 745,3 
6 853,4 
144,4 
92,8 
xizmatlar 
361,9 
529,7 
146,4 
7,2 
Saldo 
-2 688,6 
-1 610,4 
X 
X 
tovarlar 
-2 849,2 
-1 648,4 
X 
X 
oltinsiz 
-2 849,2 
-4 666,6 
X 
X 
xizmatlar 
107,6 
38,0 
X 
X 
Eksport (oltinsiz hajm) 
2 365,60 
2 754,5 
116,4 
X 
TSAda eksport hajmi 5 772,7 mln. AQSH dollariga (238,7 % ga ko„paydi) va 
import hajmi 7 383,1 mln. AQSH dollariga (44,6 % ga koʻpaydi) etdi. Hisobot davrida – 
1 610,4 mln. AQSH dollari qiymatida passiv tashqi savdo balansi qayd etildi. 
Bugungi kunda eksport-import operatsiyalari bilan shugʻullanadigan tashkilotlar 
yirik soliq toʻlovchilar boʻlib, mamlakat byudjetini sezilarli darajada toʻldirishni 
taʼminlaydi. 
Yuqoridagilarga asoslanib, eksport-import operatsiyalarining mamlakat 
iqtisodiyoti uchun ahamiyatini naqadar yuksakligini hisobga olgan holda, shaffof , aniq, 
qonuniy normal roʻyxatini ishlab chiqish, tashqi savdo operatsiyalari uchun hisob-
kitoblarni malakali va aniq shakllantirish kerak, bu yaxshi tashkil yetilgan buxgalteriya 
tizimisiz mumkin emas. 
Eksport-import operatsiyalarining mohiyati, ularni amalga oshirish bosqichlari va 
ularni amalga oshirishni hisobga olish tamoyillarini koʻrib chiqamiz. 
19
Jadval O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasining rasmiy sayti ma’lumotlari asosida mu’allif 
tomonidan tayyorlandi. 

---