Ўзбекистон Республикаси Олий ва њрта махсус таълим вазирлиги

7-rasm. Ikki pogʻonali T-trigger (a) va uning shartli belgisi (b).
JK-trigger 
Universal trigger hisoblanadi, chunki uning asosida sodda kommutatsion
o‘zgartirishlarni bajarib, ixtiyoriy turdagi trigger hosil qilish mumkin.
Integral ko‘rinishda JK-triggerlari sinxron va ikki pog‘onali qilib bajariladi.
Ular, huddi ikki pog‘onali T-triggerlarida kabi o‘tuvchi ma’lumot yoziladigan
asosiy trigger (TM) va asosiy triggyerdan ma’lumot qayta yoziladigan yordamchi
trigger (TP) ga ega. Bu triggyerda ma’lumot kirishlari uchun quyidagi
belgilanishlar qabul qilingan J (jerk - kutilmagan ulanish) - triggerni mustaqil “1”
holatga o‘rnatish; K (kill - kutilmagan uzilish) - triggerni mustaqil “0” holatga
o‘rnatish.
Ikki pog‘onali JK-trigger, huddi ikki pog‘onali T-trigger kabi to‘liq takt
impulsi bilan boshhariladi. Sinxron JK-trigger tuzilma sxemasi va uning shartli
belgisi 8-rasmda keltirilgan.
a)

---

b)
8-rasm. Ikki pogʻonali JK-trigger (a) va uning shartli belgisi (b).
JK-trigger man etilgan kirish signallar kombinatsiyasiga ega emas. Agar
mantiqiy 1 signali aktiv boʻlsa, u holda,, JK-triggerning oʻtishlar jadvali quyidagi
koʻrinishga ega boʻladi (5-jadval).
Jadvaldan koʻrinib turibdiki, kirishga mantiqiy 1 signali berilganda J trigger
Q=1, bir vaqtning oʻzida K-kirishda Q=0 boʻladi

---

5-jadval
Quyida mos ravishda asinxron va sinxron JK-trigger ishini ifodalovchi
analitik  ifodalar keltirilgan:
JK-triggerlarning universalligi ular asosida barcha turdagi triggerlar hosil
qilish imkonini beradi. JK-trigger asosidagi qurilmalar 10-rasmda keltirilgan. 
10-d rasmda JK-triggerga qoʻshimcha R va S mustaqil oʻrnatish kirishlari
kiritilgan boʻlib, bu kirishlardagi signallar boshqa kirishlarga nisbatan ustuvorlikka
ega. Bu vaqtlarda triggerlarga nom beriladi, masalan, S turli trigger (S=R=1
boʻlganda) bir holatiga oʻrnatiladi, R turli trigger (S=R=1 boʻlganda) nol holatiga
oʻrnatiladi, Ye turli trigger (S=R=1 boʻlganda) oʻz holatiga ega emas.
Triggerlarning oʻzaro almashinuv sxemalari 11-rasmda keltirilgan.
Sanoatda turli funksional imkoniyatlarga ega boʻlgan JK-triggerlar ishlab
chiqariladi. Masalan, K155TB1 mikrosxemasida J va K kirishlarda uchta kirishli
ham ME ishlatilgan boʻlib, mustaqil 0 (R) va 1 (S) oʻrnatiladigan kirishlar ham
mavjud.

---

10-rasm. JK-trigger asosidagi triggerlar: a–sinxron RS-trigger; b–D-trigger; 
c–sinxron T-trigger; d–asinxron RS-trigger; e–asinxron T-trigger.

---

11-rasm. Triggerlarning oʻzaro almashinuv sxemalari: a–RS dan T ga; b–D dan 
T ga; c–JKdan T ga; d–EI ruhsat kirishiga ega boʻlgan T trigger; e–JK dan D ga;
f–RST dan D ga; j–RST dan JK ga
.

---