ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û

ýÿëèðëè, ôàéäàëû. Ìÿíôÿÿòëè èø. – [Éóñèô Ùöì-

ìÿòÿ:] Úàìààò ö÷öí íÿ ìÿíôÿÿòëèäèð, íÿ ýÿ-

ëèðëèäèð – îíó ÿêñèí. Á.Áàéðàìîâ.

ÌßÍÔßßÒËÈËÈÊ

èñ. Ìÿíôÿÿòëè îëìà; õå-

éèðëèëèê, ýÿëèðëèëèê, ôàéäàëûëûã.

ÌßÍÔßßÒÏßÐßÑÒ

èñ. âÿ ñèô. [ÿð. ìÿí-

ôÿÿò âÿ ôàðñ. ...ïÿðÿñò] Øÿõñè ìÿíôÿÿòèíè, þç

õåéðèíè ýöäÿí (àäàì). Ìÿíôÿÿòïÿðÿñò àäàì.

ÌßÍÔßßÒÏßÐßÑÒËÈÊ

èñ.  Þç ìÿíôÿÿ-

òèíè, þç õåéðèíè ýöäìÿ.

ÌßÍÔßßÒÑÈÇ

ñèô. Ùå÷ áèð ìÿíôÿÿòè, õåéðè,

ôàéäàñû îëìàéàí; õåéèðñèç, ôàéäàñûç. Ìÿíôÿÿ-

òñèç èø.

ÌßÍÔßßÒÑÈÇËÈÊ

èñ. Ìÿíôÿÿòè îëìàìà;

õåéèðñèçëèê, ôàéäàñûçëûã, ãàçàíúñûçëûã, ýÿëèð-

ñèçëèê.

ÌßÍÔÈ

ñèô. [ÿð.] 1. Ìÿíôèëèê áèëäèðÿí, èí-

êàð áèëäèðÿí, ðÿää åäÿí (ìöñáÿò ÿêñè). Ìÿíôè

úàâàá.

2. Ýþçëÿíèëÿí íÿòèúÿíèí çèääèíÿ îëàí, ùå÷

áèð ìöñáÿò íÿòèúÿ âåðìÿéÿí. Ìÿíôè íÿòèúÿ.

// Ïèñ, ôÿíà. Ìÿíôè ðÿé. Ìÿíôè òèï. Ìÿíôè õà-

ñèééÿòíàìÿ. – [Ìàùìóä:] Èêè äÿôÿ ìöàéèíÿ

íÿòèúÿñè ìÿíôè îëóá, áó äÿôÿ äÿ ìÿíôè îëàúàã.

×ÿìÿíçÿìèíëè. Ìÿëóìäóð êè, òÿíãèäè ðåàëèñò-

ëÿðèí ÿñàñ äèããÿòè ùÿéàòûí ìÿíôè úÿùÿòëÿðèíäÿ

èäè. Ì.Èáðàùèìîâ.

3. ðèéàç. Ñûôûðäàí àç. Ìÿíôè êÿìèééÿò (ÿäÿä).

// Ñûôûðäàí àøàüû îëàí ùàâà òåìïåðàòóðóíó

ýþñòÿðìÿê ö÷öí èøëÿäèëèð. Ìÿíôè ( – ) 3° ñîéóã.

4. ôèç. Åëåêòðèêèí, ùèññÿúèêëÿðè åëåêòðîíëàð-

äàí èáàðÿò íþâöíÿ àèä îëàí. Ìÿíôè åëåêòðèê

éöêö.

ÌßÍÔÈËÈÊ

èñ. Ìÿíôè õöñóñèééÿò, ÷àòûøìà-

éàí úÿùÿò, ïèñ úÿùÿò; íþãñàí, êÿñèð. [Úÿëèë

Ìÿììÿäãóëóçàäÿíèí] ìÿíôèëèêëÿðÿ, ùÿéàòûí

÷öðöìöø úÿùÿòëÿðèíÿ ãàðøû ìöíàñèáÿòèíäÿ äÿ

õÿëãèëèê ùÿëëåäèúè ðîë îéíàéûðäû. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÌßÍÔÓÐ

ñèô. [ÿð.] Íèôðÿò îëóíàí, íèôðÿòÿ

ëàéèã, íèôðÿòëè, õîøà ýÿëìÿéÿí, ÷îõ ïèñ; ñåâèë-

ìÿéÿí, èñòÿíèëìÿéÿí. [Ùóìàé:] Úÿìèëè àçàð-

ëàòäûüûì î ìÿíôóð ñààò, î ìÿøóì äÿãèãÿëÿð

êàø êè, éàðàíìàéàéäû. Ù.Úàâèä. [Ñÿôÿðÿëè:]

Ìÿí ñèçè äöøìÿíëÿðèí áó ìÿíôóð ùÿðÿêÿòèíÿ

åòèðàç åòìÿê ö÷öí òÿòèëÿ ÷àüûðûðàì. Ù.Íÿçÿðëè.

..Äöøöíöðäö êè, àðòûã ãîðõóíó ìÿíôóð áèð ùèññ

êèìè öðÿéèíäÿí ÷ûõàðûá àòìàëûäûð. Ñ.Ðÿùìàí.

ÌßÍÔÓÐËÓÃ

èñ. Íèôðÿòÿ ëàéèã îëìà, õîøà

ýÿëìÿìÿ; èéðÿíúëèê.

ÌßÍÝßË

èñ. Êîë-êîñëàðû êÿñèá äîüðàìàã

ö÷öí ÷àïàúàã; äÿùðÿ.

ÌßÍÝßÍß

èñ. [ÿñëè éóí.] 1. Ùÿð úöð øåéè

ñûõûá ñàõëàìàã ö÷öí ÷èëèíýÿð àëÿòè. Äÿìèð÷è

ìÿíýÿíÿñè. // Ìåéâÿ âÿ ñ. ñûõûá ñóéóíó ÷ûõàð-

ìàã ö÷öí àëÿò, úèùàç.

2. ìÿú. Ñÿðáÿñòëèéÿ ìàíå îëàí, ñûõàí, òÿç-

éèã åäÿí, ÿçèééÿò âåðÿí øåé ùàããûíäà. Åùòè-

éàú ìÿíýÿíÿñè. Áþùðàí ìÿíýÿíÿñè. – [Íö-

øàáÿ:]  Ìÿíÿ þç ùÿéàòûì îëìóø ìÿíýÿíÿ.

339

ÌßÍßÂÈÉÉÀÒ

ÌßÍÝßÍß

À.Øàèã. Ñÿí äöøÿíäÿ ìÿíýÿíÿéÿ ìÿíèì äÿð-

äèì áèð äàü îëàð. Ì.Ðàùèì. [Ñÿòòàð õàí:] Áèçè

ñûõàí ñèéàñè ìÿíýÿíÿíèí ðîëó äàùà ìöùöì-

äöð. Ï.Ìàêóëó.

3. ×àéûí ìÿíýÿíÿäÿ ñûõûëìûø (ïðåñëÿíìèø)

íþâö. ×àé ìÿùñóëóíóí ÿñàñ íþâëÿðè ìÿõìÿðè

âÿ ìÿíýÿíÿ ÷àéëàðûäûð. Ô.Ôÿòÿëèçàäÿ.

ÌßÍÝßÍßËÈ

ñèô. Ìÿíýÿíÿñè îëàí, ìÿí-

ýÿíÿ ãîéóëìóø. Ìÿíýÿíÿëè ÷èëèíýÿð äÿçýàùû.

ÌßÍÝÈÐËßÌß

“Ìÿíýèðëÿìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌßÍÝÈÐËßÌßÊ

ô. äàí. Òåç ãàðìàëàìàã,

ÿëÿ êå÷èðìÿê, ìÿíèìñÿìÿê.

ÌßÍÙÓÑ

ñèô. [ÿð.] Óüóðñóç, áÿäáÿõò, íÿùñ.

[Ìàùìóä] áèð äÿ ÿëëÿðèíè ãîâçàäû, èñòÿäè êå÷-

ìèøêè ùÿéàòûíäàí î ìÿíùóñ äÿãèãÿëÿðè ãîïà-

ðûá àòñûí. ×ÿìÿíçÿìèíëè. [Ãþí÷ÿ:] Áó ìÿí-

ùóñ åâäÿí, áó ìöäùèø çèíäàíäàí ãóðòàðàúà-

üàì, – äåéèðäèì. Ñ.Ùöñåéí. // Ïèñ, àë÷àã, ðÿçèë.

ÌßÍÙÓÑËÓÃ

èñ.  Óüóðñóçëóã, íÿùñëèê,

ïèñëèê.

ÌßÍÈÌÑßÌß

“Ìÿíèìñÿìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌßÍÈÌÑßÌßÊ

ô. 1. Áèð èøè ýþðöá ýþòöð-

ìÿê, þéðÿíìÿê, þçöíÿ àøûëàìàã. [Ôÿðìàí

ìöÿëëèìèíèí] äåäèêëÿðèíè ìÿíèìñÿð âÿ ðóñúà

ùÿëÿ çÿèô áèëìÿñèíÿ áàõìàéàðàã, êÿëìÿëÿðè

áèð-áèðèíÿ ãóðàøäûðàðàã ñóàëû ñóàë äàëûíúà

âåðÿðäè. ß.Ñàäûã.

2. ìÿú. Éàõøû-éàõøû þéðÿíÿðÿê, áàøà äöøÿ-

ðÿê éàääà ñàõëàìàã. Ôèçèêàíû éàõøû ìÿíèì-

ñÿìÿê. Èø öñóëóíó ìÿíèìñÿìÿê.

3. ìÿú. Ãÿáóë åäÿðÿê, óäàðàã ùÿçì åòìÿê.

Õþðÿéè éàõøû ìÿíèìñÿìÿê.

4. Ãàíóíñóç îëàðàã áàøãàñûíûí ìàëûíà, ïó-

ëóíà âÿ ñ. ñàùèáëÿíìÿê, éèéÿëÿíìÿê. Þçýÿ-

íèí êèòàáûíû ìÿíèìñÿìÿê.

ÌßÍÈÌÑßÍÌß

“Ìÿíèìñÿíìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌßÍÈÌÑßÍÌßÊ

ìÿúù. Éàõøû-éàõøû þé-

ðÿíèëìÿê, áàøà äöøöëìÿê, éàääà ñàõëàíûëìàã.

ÌßÍÊÓÙß

èñ. âÿ ñèô. [ÿð.] êþùí. Íèêàùëû

(êÿáèíëè) àðâàä, ãàíóíè àðâàä. [Àüà Ìÿðäàí:]

Ùàìû áèëèð êè, Çåéíÿá õàíûì Ùàúû Ãàôóðóí

äàèìè ìÿíêóùÿñè äåéèë, îíóí äþâëÿòèíäÿí èðñ

ùåñàáûíäà ùÿðýèç ùèññÿñè éîõäóð. Ì.Ô.Àõóíä-

çàäÿ. [Ìèðçÿ ßùìÿäàüà:] Ñÿí, ãûçûí ìÿíèì

þçöìÿ ìÿíêóùÿ îëìàñûíà ðèçà âåð. ß.Ùàã-

âåðäèéåâ.

ÌßÍÃÓË

ñèô. [ÿð.] êþùí.  1. Áèð éåðäÿí

áàøãà éåðÿ àïàðûëìûø.

2. Äèëëÿðÿ äöøìöø, àüûçäàí-àüûçà äöøìöø.

3. Íÿãë åäèëìèø, ñþéëÿìèø.

ÌßÍËÈÊ

èñ.  1. Áèð øÿõñèí þç âàðëûüû, þç

ùàëû. Ìÿíäÿ äÿõè íåúÿ ìÿíëèê îëñóí; Ìÿíäÿí

ìÿíè èñòÿéÿí íÿ áóëñóí? Ôöçóëè.

2. Þç ëÿéàãÿòèíè äÿðê åòìÿ, þç øÿõñèééÿ-

òèíèí ãèéìÿòèíè áèëìÿ; ùåéñèééÿò, øÿðÿô. [ßñêè

ùÿéàò] ..Õÿäèúÿíèí ìÿíëèéèíè ýÿìèðìèø, ýÿíú-

ëèéèíè âÿ ýþçÿëëèéèíè ÿëèíäÿí àëìûøäû. Ñ.Ùöñåéí.

Àñëàí èñÿ þç íÿôñèíè ñàõëàéàí âÿ ìÿíëèéèíè

ñåâÿí àäàì èäè. Ñ.Âÿëèéåâ.

ÌßÍËÈÊÑÈÇ

ñèô. Ìÿíëèéè îëìàéàí; ùåéñèé-

éÿòñèç, øÿðÿôñèç, ëÿéàãÿòñèç. Ìÿíëèêñèç àäàì.

– [Ôÿðìàí] Ìÿëÿéèí ùÿð øåéÿ äþçäöéöíö ýþð-

äöêäÿ ìÿíëèêñèç, ùåéñèééÿòñèç áèð àäàì îëäó-

üóíó äöøöíäö. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÌßÍËÈ-ÑßÍËÈ

çÿðô Ìÿí âÿ ñÿí áèðëèêäÿ,

þç àðàìûçäà. Ìÿñÿëÿíè ìÿíëè-ñÿíëè ùÿëë åäÿê.

ÌßÍ-ÌßÍ:

ìÿí-ìÿí äåìÿê –  á à õ

ìÿíÿì-ìÿíÿì äåìÿê (“ìÿíÿì-ìÿ-

íÿì”äÿ). Ìÿíèì ìÿí-ìÿí äåìÿéèì ñàí-

ìàéûí áîø ÿìÿêäèð. Ñ.Ðöñòÿì. Êÿðÿìîâ þç

ôÿðñèç øÿõñèééÿòèíè úÿìèééÿòÿ ãàðøû ãîéàí, ùÿð

éåðäÿ ìÿí-ìÿí äåéÿí úàùèë áèð õóäïÿñÿíä-

äèð. È.ßôÿíäèéåâ.

ÌßÍÑßÁ

1

èñ. [ÿð.] Éöêñÿê âÿçèôÿ, áþéöê

ìÿãàì; öìóìèééÿòëÿ, âÿçèôÿ. Êàñûáûí òîéóíà

ñå÷èëìèø, èìòèéàçëû, ìÿíñÿá, ñÿðâÿò ñàùèáëÿðè

÷àüûðûëìàçäû. Ù.Ñàðàáñêè. [Ñÿìÿä] ìÿíñÿá

íÿðäèâàíû èëÿ éóõàðû äûðìàøìàãäà äàâàì åòäè.

Á.Òàëûáëû.

ÌßÍÑßÁ

2

èñ. [ÿð.] úîüð. ×àéûí äÿíèçÿ, ýþëÿ

âÿ éà áàøãà ÷àéà òþêöëäöéö éåð; àüûç, ãîâ-

øàã (ìÿíáÿ ÿêñè). ×àéûí ìÿíñÿáè.

ÌßÍÑßÁÏßÐßÑÒ

[ÿð. ìÿíñÿá âÿ ôàðñ.

...ïÿðÿñò] á à õ âÿçèôÿïÿðÿñò.  Ìÿíñÿáïÿðÿñò

àäàì.

ÌßÍÑßÁÏßÐßÑÒËÈÊ

á à õ âÿçèôÿïÿ-

ðÿñòëèê.

ÌßÍÑÓÁ

ñèô. [ÿð.] Íèñáÿòè âÿ ìÿíñóáèé-

éÿòè îëàí, ÿëàãÿñè îëàí, àèäèééÿòè îëàí. [Êå-

øèê÷èëÿðèí]  è÷èíäÿ éàïûíúûëû ëÿçýè âÿ ãóìóã,

Úàâàíøèð åëèíÿ ìÿíñóá ñàëëàãáûüëû .. àòûúûëàð

âàð èäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè. Çåéíàë þç éàðàìàç-

ëûãëàðûíû äîüðóëòìàã ö÷öí ìöùèòëÿðèíè ëÿêÿ-

ëÿíäèðìÿéÿ ÷àëûøàí áèð ãðóï àäàìëàðà ìÿí-

ñóá èäè. Ñ.Ùöñåéí. 

Ìÿíñóá îëìàã – áèð

øÿõñÿ âÿ éà áèð øåéÿ íèñáÿòè îëìàã, àèä îëìàã,

àèäèééÿòè îëìàã. [Ñÿäð:] Ìöòòÿùèì Áàõøûíûí

340

ÌßÍÝßÍßËÈ

ÌßÍÑÓÁ

ãèéàì÷ûëàð òÿøêèëàòëàðûíà ìÿíñóá îëìàñû ùàã-

ãûíäà ñèçèí ÿëèíèçäÿ áàøãà áèð ñöáóò âàðìû?

Ú.Úàááàðëû. Ìàøûíûí öñòöíäÿ ìèëèñ èäàðÿñèíÿ

ìÿíñóá îëäóüóíó áèëäèðÿí ùå÷ áèð íèøàíÿ éîõ

èäè. Ù.Ñåéèäáÿéëè.

ÌßÍÑÓÁÈÉÉßÒ

èñ.  [ÿð.] Ìÿíñóá îëìà,

àèä îëìà; àèäèééÿò, òÿÿëëöã.

ÌßÍÑÓÐ

ñèô. [ÿð.] Íÿñðëÿ éàçûëìûø (ìÿí-

çóì ÿêñè).  Îðäóáàäèíèí ìÿíñóð ÿñÿðëÿðè.

Ìÿíñóð øåèð – íÿñð øÿêëèíäÿ éàçûëìûø êè-

÷èê ëèðèê ÿñÿð.

ÌßÍÑÓÐÈÉÉß

èñ. [ÿð.] ìóñ. Àçÿðáàéúàí

êëàññèê ìóüàìëàðûíäàí áèðèíèí àäû. Ìÿíñó-

ðèééÿ éåíè ìåëîäèéà áÿñòÿëÿíìÿñèíè éîõ, ìà-

éåéè-÷àðýàùûí áèð îêòàâà éóõàðû êþ÷öðöëìÿ-

ñèíè òÿëÿá åäèð. Ö.Ùàúûáÿéîâ.

ÌßÍØß

èñ. ÿð. 1. Áèð øåéèí ÷ûõäûüû, íÿøÿò

åòäèéè, òþðÿäèéè éåð. // Ìåéäàíà ýÿëìÿ, çàùèð

îëìà, ÿìÿëÿ ýÿëìÿ; òþðÿìÿ, íÿøÿò, ÿñèë. Äèëèí

ìÿíøÿéè. Ùÿéàòûí ìÿíøÿéè. Íåôòèí ìÿíøÿéè.

2. Ñàéúà, ÿñèëúÿ, ìèëëèééÿòúÿ, ñèíèôúÿ âÿ ñ.

úÿùÿòúÿ ìÿíñóáèééÿò. Ãàðàãîéóíëóëàðûí

ìÿíøÿéè. Àçÿðáàéúàíëûëàðûí ìÿíøÿéè.

ÌßÍØßÚß

çÿðô Ìÿíøÿéèíÿ ýþðÿ, ìÿíøÿ

åòèáàðèëÿ, òþðÿíèøèíÿ ýþðÿ. Ìÿíøÿúÿ àçÿðáàé-

úàíëûäûð.

ÌßÍØßËÈ

ñèô. Ìöÿééÿí ìÿíøÿéè îëàí, áó

âÿ éà áàøãà ìÿíøÿéÿ ìÿíñóá îëàí, ùÿð ùàíñû

áèð ìÿíøÿäÿí òþðÿéÿí. Áèòêè ìÿíøÿëè äÿðìàí.

Ùèáðèä ìÿíøÿëè ùåéâàí.

ÌßÍÒßÃß

èñ. [ÿð.] 1. Ùÿð ùàíñû áèð ìÿã-

ñÿä ö÷öí èñòèôàäÿ îëóíàí ìöÿééÿí ÿëàìÿò-

ëÿðÿ ìàëèê éåð. Ñòðàòåæè ìÿíòÿãÿ. Ìöøàùèäÿ

ìÿíòÿãÿñè. Êîìàíäà ìÿíòÿãÿñè.  Ìÿñêóí

ìÿíòÿãÿ (ÿùàëè éàøàéàí ùÿð áèð éåð – êÿíä,

ãÿñÿáÿ âÿ ñ.). // Ùÿð ùàíñû áèð èø, ÿìÿëèééàò

âÿ ñ. ö÷öí óéüóíëàøäûðûëìûø áèíà, éåð. Ãÿáóë

ìÿíòÿãÿñè. Àëûúû ìÿíòÿãÿñè. – Ýþé÷ÿê .. ñÿ-

ùèééÿ ìÿíòÿãÿñèíäÿ èøëÿéèð. ß.ßáöëùÿñÿí.

Ñå÷êè ìÿíòÿãÿñè ýþçÿë áÿçÿíìèø; Áèð éàðàøûã

âåðèð áèçèì ìÿùëÿéÿ. Î.Ñàðûâÿëëè.

2. Á à õ ãóðøàã 4-úö ìÿíàäà.

ÌßÍÒÈÃ

èñ.  [ÿð.] 1. Òÿôÿêêöðöí ãàíóí

âÿ ôîðìàëàðû ùàããûíäà åëì. Äèàëåêòèê ìÿíòèã.

Ôîðìàë ìÿíòèã.

2. Ôèêðèí, ÿãëè íÿòèúÿíèí äöçýöíëöéö, àüëà-

áàòàíëûüû. Ìÿíòèãÿ çèää ôèêèð. – Øÿðèôçàäÿ Çåé-

íàëà ùå÷ áèð ùàãã âåðìÿê èñòÿìÿéèðäè. Îíóí

ìÿíòèãèíäÿí áèð øåé áàøà äöøìÿäèéèíè ñþé-

ëÿéèðäè. Ñ.Ùöñåéí.

3. Äàõèëè ãàíóíàóéüóíëóã. Ùàäèñÿëÿðèí

ìÿíòèãè.

ÌßÍÒÈÃÚß

çÿðô Ìÿíòèãÿ, ìÿíòèã ãàíóí-

ëàðûíà ýþðÿ. Ìÿíòèãúÿ äöçäöð.

ÌßÍÒÈÃ×È

á à õ ìÿíòèãøöíàñ.

ÌßÍÒÈÃÈ

ñèô. [ÿð.] 1. Ìÿíòèã ãàíóíëàðûíà

óéüóí, ìÿíòèã ãàíóíëàðûíà ÿñàñëàíàí. Ìÿí-

òèãè ñöáóò. Ìÿíòèãè àðäûúûëëûã. – Ìèðçÿ Ãÿäèð

ìÿíòèãè úàâàá âåðìÿêäÿí ÷ÿêèíÿð. Ñ.Ùöñåéí.

// Ìÿíòèã ãàíóíëàðûíà ÿñàñÿí ìöÿééÿíëÿø-

äèðèëÿí, ìåéäàíà ÷ûõàðûëàí. Ìÿíòèãè çèääèééÿò.

Ìÿíòèãè ñÿùâ.

2. Áèð øåéèí þç õàñèééÿòèíäÿí, äàõèëè ãà-

íóíëàðûíäàí äîüàí, òþðÿéÿí, ÷ûõàí; çÿðóðè,

ãàíóíàóéüóí. Ìÿíòèãè íÿòèúÿ. Ùàäèñÿëÿð àðà-

ñûíäà ìÿíòèãè ÿëàãÿ.

◊ Ìÿíòèãè âóðüó – úöìëÿäÿ ìÿíàúà ÿñàñ

ñþçöí éöêñÿëÿí èíòîíàñèéà èëÿ òÿëÿôôöç åäèë-

ìÿñè.

ÌßÍÒÈÃÈËÈÊ

èñ.  Ìÿíòèã ãàíóíëàðûíà

óéüóíëóã, ìÿíòèã ãàéäàëàðûíà ÿñàñëàíìà;

ìÿíòèãëèëèê. Íÿòèúÿëÿðèí ìÿíòèãèëèéè.

ÌßÍÒÈÃËÈ

ñèô. Ìÿíòèã ãàíóíëàðûíà óéüóí,

ìÿíòèãè; äàíûøûüûíäà ìÿíòèã îëàí. Ìÿíòèãëè

(ç.) äàíûøìàã.

ÌßÍÒÈÃËÈËÈÊ

èñ.  Ìÿíòèã ãàíóíëàðûíà

óéüóí îëìà; ìÿíòèãèëèê. Äÿëèëëÿðèí ìÿíòèã-

ëèëèéè.

ÌßÍÒÈÃÑÈÇ

ñèô. âÿ çÿðô Ìÿíòèãäÿí ìÿù-

ðóì, ìÿíòèãëÿ äöç ýÿëìÿéÿí, ìÿíòèãÿ çèää

îëàí; çèääèééÿòëè, àðäûúûë îëìàéàí. Ìÿíòèãñèç

äàíûøûã. – Èíñàô äÿðíÿêäÿ äåäèêëÿðèíè áèð àç

ìÿíòèãñèç ùàëäà àíàñûíà èçàù åòäè. Ìèð Úÿëàë.

Ìåðàúûí äàíûøûüûíûí ìÿíòèãñèç, ìöíäÿðèúÿñèç

îëàúàüûíû äöøöíÿí Áÿùðàì èíäè îíóí äàíûøû-

üûíû äèíëÿìÿéè ãÿò åòäè. ß.Âÿëèéåâ.

ÌßÍÒÈÃÑÈÇËÈÊ

èñ. Ìÿíòèãäÿí ìÿùðóì-

ëóã, ìÿíòèãëÿ óéóøìàìà, ìÿíòèãÿ çèää îëìà;

ãåéðè-ìÿíòèãèëèê.  Äàíûøûüûí ìÿíòèãñèçëèéè.

– Ñþçëÿðèíäÿêè ìÿíòèãñèçëèê, ôèêèðëÿðèíäÿêè çèä-

äèééÿò, ùÿðÿêÿòëÿðèíäÿêè ùîããàáàçëûã ùàããûíäà

îëàí ôèêðèìè òàìàìèëÿ äÿéèøäèðìèøäè. À.Øàèã.

[Ìèðçàüà] àòàñûíûí ùÿð ñþçöíäÿ âÿ ñþùáÿòèíäÿ

áèð ìÿíòèãñèçëèê ýþðöðäö. Ñ.Ùöñåéí.

ÌßÍÒÈÃØÖÍÀÑ

èñ.  [ÿð. ìÿíòèã âÿ ôàðñ.

...øöíàñ] Ìÿíòèã åëìè èëÿ ìÿøüóë îëàí àëèì,

ìÿíòèã ìöòÿõÿññèñè; ìÿíòèã÷è.

341

ÌßÍÑÓÁÈÉÉßÒ

ÌßÍÒÈÃØÖÍÀÑ

ÌßÍÒÈÃØÖÍÀÑËÛÃ

èñ.  Ìÿíòèã åëìè èëÿ

ìÿøüóë îëìà, ìÿíòèãøöíàñûí èõòèñàñû.

ÌßÍÇßÐß

èñ. [ÿð.] 1. Áèð éåðèí óçàãëàðà

ãÿäÿð ýåäÿí öìóìè ýþðöíöøö, ýþçöí ãàâðàéà

áèëäèéè éåðèí, ñàùÿíèí, òÿáèÿòèí ýþðöíöøö;

àõàð-áàõàð. Äàü ìÿíçÿðÿñè. Ìåøÿ ìÿíçÿðÿñè.

– Ìÿíçÿðÿëÿð òåç-òåç äÿéèøèðäè: ýàù ýþé îò âÿ

÷ÿìÿí, ýàù éàøûë òÿïÿëÿð âÿ äàüëàð, ýàù ãà-

ðàíëûã ìåøÿëÿð âÿ äÿðÿëÿð.. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

Ôóðãîí Àüñóäàí þòöá ÷àéà éàõûíëàøàíäà àéðû

áèð ìÿíçÿðÿ ìöøàùèäÿ îëóíäó. Ìèð Úÿëàë.

2. Òÿáèÿòè ÿêñ åòäèðÿí øÿêèë, ðÿñì. Òÿáèÿò

ìÿíçÿðÿëÿðè. – [Ëÿòèôÿ:] Ñèçèí äàüëàðäàí ÷ÿêèá

ýÿòèðäèéèíèç ìÿíçÿðÿëÿð ÷îõ ýþçÿëäèð! Ì.Ùö-

ñåéí. // Áÿäèè ÿñÿðëÿðäÿ òÿáèÿòèí òÿñâèðè. Íèçà-

ìèíèí ÿñÿðëÿðèíäÿ ìÿíçÿðÿëÿð.

3. ìÿú. Êîíêðåò øÿêèëäÿ òÿñÿââöð îëóíàí,

ýþç ãàáàüûíà ýÿòèðèëÿ áèëÿí øåé, ùàäèñÿ âÿ ñ.

Êå÷ìèøèí ìÿíçÿðÿëÿðè. Éöðöø ìÿíçÿðÿëÿðè.

Àõøàì ìÿíçÿðÿñè. – Òàúèðëÿðèí âÿ ÿñíàôûí àáû,

éàøûë, ãàðà ÷óõàëàðû ãÿðèáÿ áèð ìÿíçÿðÿ òÿøêèë

åäèðäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè.  Êîñà ãàïûíûí à÷àð

éåðèíäÿí áó ìÿíçÿðÿíè ýþðöðäö. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÌßÍÇßÐß×È

èñ.  Ìÿíçÿðÿ øÿêèëëÿðè

÷ÿêÿí (ðÿññàì). Ìÿíçÿðÿ÷è ðÿññàì.

ÌßÍÇßÐßËÈ

ñèô. Ýþçÿë ìÿíçÿðÿñè îëàí;

àõàð-áàõàðëû. Ìÿíçÿðÿëè äÿðÿ. Ìÿíçÿðÿëè òÿáèÿò.

Ìÿíçÿðÿëè ÷ÿìÿí. – [Ìóðàä] éöêñÿê áèð éåðäÿ

îòóðäó. Áóðàñû ìÿíçÿðÿëè áèð éåð èäè. Ñ.Ùöñåéí.

ÌßÍÇÈË

èñ. [ÿð.] 1. Éàøàéûø åâèíèí àäÿ-

òÿí áèð íå÷ÿ îòàãäàí, ìÿòáÿõäÿí âÿ ñ.-äÿí

èáàðÿò îëàí ùèññÿñè. Òÿçÿ ìÿíçèëÿ êþ÷ìÿê. Ö÷-

îòàãëû ìÿíçèë. – [Òàùèð] èêèîòàãëû ìÿíçèëèíäÿ

úÿìèñè áèð ùÿôòÿ ãàëìûøäû. Ì.Ùöñåéí. // Öìó-

ìèééÿòëÿ, åâ, áèðèíèí éàøàäûüû éåð, îòàã, ìÿñ-

êÿí. Ìÿíçèëè ãàéäàéà ñàëìàã. – ßùâàëàòû áàø-

äàí äåéèì: – Ìÿøÿäè Ùÿñÿíëÿ .. ýÿëäèê ìÿíèì

ìÿíçèëèìÿ. ß.Ùàãâåðäèéåâ.  Ìèðçÿ Úÿìèëèí

ìÿíçèëèíäÿ áÿçÿí ñÿùÿðÿ êèìè ÷ûðàã éàíûðäû.

ß.Âÿëèéåâ. 

Ìÿíçèë åòìÿê – éàøàìàã ö÷öí

äöøìÿê, áèð éåðäÿ ãàëìàã. Ìåùìàíõàíàäà

ìÿíçèë åòìÿê. – [Òàúèð] áèð êàðâàíñàðàäà ìÿí-

çèë åäèð. (Íàüûë).

2. Ýåäèëÿí éîëóí áþëöíäöéö ùèññÿëÿðäÿí

ùÿð áèðè; ìÿðùÿëÿ. Áèð ìÿíçèë éîë ýåòìÿê. – Èêè

ìÿíçèëè áèð ýöíäÿ ýåäèðäèëÿð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

// Ýåäèëÿí éåð, éîëóí ñîíó. Ìÿíçèëÿ ÷àòìàã.

– Éåòèøèá ìÿíçèëÿ äàéàíäû ãàéûã; Ñþíäö éà-

âàø-éàâàø ìîòîðóí ñÿñè. Ñ.Âóðüóí. [Íèçàìè]

.. ýöíáàòàíà ìÿíçèëÿ éåòèøÿúÿéèíè ýöìàí

åäèðäè. ß.Ìÿììÿäõàíëû. 

Ìÿíçèë áàøû –

ýåäèëÿí éåð. Ìÿíçèë áàøûíà ÷àòìàã. // Öìó-

ìèééÿòëÿ, éîë, ìÿñàôÿ. Áèð àéëûã ìÿíçèëè áèð

ýöíäÿ êÿñÿð; Êþùëÿí áÿñëÿìèøÿì ýþðÿê

Ãûðàòûì. “Êîðîüëó”. Úÿíàá óðéàäíèê, ×óëëó

÷îõ óçàã ìÿíçèëäèð. Ñ.Ðÿùèìîâ. Ìÿíçèë åò-

ìÿê – éîëäà èñòèðàùÿò ö÷öí áèð éåðäÿ äàéàí-

ìàã, äöøìÿê. Êþ÷ ìÿíçèë åëÿéèá, ùåéâàíëàðû

äöçÿ áóðàõìûøäû. ß.Ùàãâåðäèéåâ. Åäÿðäè

îðàäà áèð ýåúÿ ìÿíçèë; Àíûá î ýöíëÿðè, ôèêðè

äîëàíäû. Ù.Ê.Ñàíûëû. Ìÿíçèë êÿñìÿê – ëà-

çûì îëàí éåðÿ ÷àòìàã, éîëó áàøà ÷àòäûðìàã,

ãÿò åòìÿê. Àðïà éåìèø àò ìÿíçèë êÿñÿð. (Àòà.

ñþçö). Éåäÿéè êþùëÿí àòëû ÷àïàð ìÿíçèë êÿñèá,

þçöíö Ùàòÿì õàíûí ìàëèêàíÿñèíÿ ÷àòäûðäû.

Ñ.Ðÿùèìîâ.

3. Êþðïö êèìè òèêèëèëÿðäÿ, ãóðüóëàðäà ãîíøó

äàéàãëàð àðàñûíäàêû ìÿñàôÿ, àðà.

4. Ýöëëÿíèí, ìÿðìèíèí ýåäèá ùÿäÿôè âóðà

áèëÿúÿéè ìÿñàôÿ.

ÌßÍÇÈËÁßÌßÍÇÈË

çÿðô Áèð ìÿíçèëäÿí

î áèðè ìÿíçèëÿ ãÿäÿð; éîë ýåäÿðêÿí àðàäà

ìÿíçèë åäÿ-åäÿ. Èëéàñ áèð àéëûã éîëó îí ýöíÿ

ýåäèá, ìÿíçèëáÿìÿíçèë ýÿëèá ÷àòäû Ìÿñòàíà.

(Íàüûë).

ÌßÍÇÈËÝÀÙ

èñ. [ÿð. ìÿíçèë âÿ ôàðñ. ...ýàù]

êëàñ. Éàøàéûø éåðè; ìÿíçèë. Íÿ áèëñèí áÿùð ùà-

ëûí îë êè, ìÿíçèëýàùû ñàùèëäèð. Ôöçóëè.

ÌßÍÇÈËËÈ

ñèô. 1. Ñàéëàðëà èøëÿíÿðÿê áèíà-

íûí íå÷ÿ ìÿíçèëäÿí èáàðÿò îëäóüóíó áèëäèðèð.

50 ìÿíçèëëè áèíà.

2. Åéíè ìÿíàäà êþðïö ùàããûíäà. Ö÷ ìÿí-

çèëëè êþðïö.

3. Óçàãâóðàí, êÿñÿðëè (òöôÿíý ùàããûíäà).

Éàìàí ìÿíçèëëè òöôÿíýäèð.

ÌßÍÇÈË-ÌßÍÇÈË

á à õ ìÿíçèëáÿìÿíçèë.

ÌßÍÇÈËÑÈÇ

ñèô. Ìÿíçèëè îëìàéàí, éàøàéûø

éåðè, åâè îëìàéàí. Ìÿíçèëñèç àäàì.

ÌßÍÇÈËÑÈÇËÈÊ

èñ. Ìÿíçèëñèç àäàìûí ùàëû

âÿ âÿçèééÿòè. Ìÿíçèëñèçëèêäÿí ÿçèééÿò ÷ÿêìÿê.

ÌßÍÇÓÌ

ñèô.  [ÿð.] Íÿçìÿ ÷ÿêèëìèø,

íÿçìëÿ (øåèðëÿ) éàçûëìûø (ìÿíñóð ÿêñè). Ìÿí-

çóì ùåêàéÿ. – Òåéìóð Ìèðçÿíèí õàùèøèíÿ ýþðÿ

Ìèðçÿ ßëèãóëó äà þç ìÿíçóì ÿñÿðëÿðèíäÿí áèð

íå÷ÿñèíè îõóäó. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

ÌßÍÇÓÌß

èñ. [ÿð.] Ìÿíçóì ùåêàéÿ, äàñ-

òàí, ïîåìà. [Ñÿòòàð] .. Ñîíàíûí øèðèí äèëè èëÿ

ìÿíçóìÿíèí .. áèðèíúè áåéòèíè îõóäó âÿ äèøñèç

àüçû èëÿ ýöëäö. ß.ßáöëùÿñÿí.

342

ÌßÍÒÈÃØÖÍÀÑËÛÃ

ÌßÍÇÓÌß

ÌßÍÇÓÐ

èñ. [ÿð.] êëàñ. Íÿçÿðäÿ òóòóëàí,

àðçó åäèëÿí øåé; ìÿãñÿä, íèééÿò. Áóíà íÿ äö-

øöáäöð êè, éàëàí äàíûøñûí âÿ éàëàí äàíûøìàã-

äàí îíóí ìÿíçóðó íÿ îëà áèëÿð? ß.Ùàãâåð-

äèéåâ. 

Ìÿíçóð îëìàã êëàñ. – áèðèíèí äèã-

ãÿòèíÿ, ùöñí-ðÿüáÿòèíÿ, òÿâÿúúþùöíÿ íàèë

îëìàã. Áèð êèìñÿéÿ õóðøèäè-úàìàëûí îëà ìÿí-

çóð; Ìåùðè-ôÿëÿêÿ ìåéèë ãûëûá àéÿ áàõàðìû?

Ã.Çàêèð.

ÌßÐÀÌ

èñ. [ÿð.] Èñòÿê, àðçó, äèëÿê, òÿëÿá.

Ìÿðàìû ùÿéàòà êå÷ìÿê. // Ìÿãñÿä, íèééÿò,

ãÿñä. Ìÿðàìûíà ÷àòìàã. – [Ìîëëà Ùÿìèä:]

Ùÿëÿ áóéóðóí ýþðÿê çÿùìÿò ÷ÿêìÿíèçäÿí

ãÿðÿç ìÿùç î úÿíàáûí çèéàðÿòèäèð, éà áàøãà

ìÿðàìûíûç âàð? Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.  Þçýÿ áèð

ìÿðàì èëÿ ìÿí áóðàéà ýÿëìèøÿì. ß.Ùàã-

âåðäèéåâ.  Íîüóë õàíûìûí ìÿðàìû áó èäè êè,

ñþçëÿðè åøèòäèêäÿ Íàäèðèí îíëàðà ðÿùìè ýÿëñèí.

Á.Òàëûáëû.

ÌßÐÀÌÍÀÌß

èñ.  [ÿð. ìÿðàì âÿ ôàðñ.

...íàìÿ] Ñèéàñè ïàðòèéàíûí, äþâëÿò ùàêèìèé-

éÿòè ìÿðêÿçè îðãàíûíûí, èúòèìàè òÿøêèëàòûí, éà

äà äþâëÿò âÿ èúòèìàè õàäèìèí ãàðøûñûíà ãîé-

äóüó ìÿãñÿä âÿ âÿçèôÿëÿðèíè áÿéàí åäÿí ñÿ-

íÿä; ïðîãðàì. Èíäè ýþðÿê áó ôèðãÿíèí ìÿðàì-

íàìÿñè íÿäèð? Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.  Àçÿð-

áàéúàí äåìîêðàò ôèðãÿñèíèí .. Òÿáðèçäÿ ÷àüû-

ðûëìûø áèðèíúè ãóðóëòàéû ôèðãÿíèí ìÿðàìíàìÿ

âÿ íèçàìíàìÿñèíè òÿñäèã åòäè. Ì.Èáðàùèìîâ.

// êþùí. Òåàòð, òàìàøà, êîíñåðò ïðîãðàìû.

ÌßÐÀÑÈÌ

èñ. [ÿð. “ðÿñì” ñþç. úÿìè] Ãÿ-

áóë âÿ éà ìöÿééÿí îëóíìóø ãàéäà âÿ öñóë-

ëàðëà èúðà åäèëÿí òÿíòÿíÿ, éà áàøãà àäÿò, ÿíÿíÿ.

Áàéðàì ìÿðàñèìè. Íèøàí ìÿðàñèìè. – ßãä-

íèêàù ìÿðàñèìè îëäóãúà òÿíòÿíÿëè êå÷äè..

×ÿìÿíçÿìèíëè. Àñëàí áöòöí ýåúÿíè éàòìà-

éûá äÿôí ìÿðàñèìèíèí âàõòûíû âÿ éåðèíè ôÿùëÿ

éîëäàøëàðûíà õÿáÿð âåðÿíäÿí ñîíðà ìÿñúèäÿ

éîëà äöøäö. Ì.Ùöñåéí. Ùÿð øåé öðÿêà÷ûúû èäè,

ñàíêè áöòöí êÿíääÿ áàéðàì, òîé ìÿðàñèìè

âàðäû. Ñ.Âÿëèéåâ.

ÌßÐÁÓÒ

ñèô. âÿ çÿðô [ÿð.] êþùí. Áàüëû, ðà-

áèòÿëè, ÿëàãÿëè, ÿëàãÿäàð. [Îãòàé:] Äàùà çÿèô

áèð ðóñ àêòðèñàñû áèð Òàòéàíàíû äàùà àç çÿù-

ìÿòëÿ, äàùà ýþçÿë îéíàéà áèëÿð. ×öíêè ðóùó

ùàìàí ìöùèò èëÿ ìÿðáóòäóð. Ú.Úàááàðëû.

ÌßÐÚ

èñ. Áèð øåé öñòöíäÿ ìöáàùèñÿ åäÿí

èêè íÿôÿð àðàñûíäà áàüëàíàí âÿ óäóçàí òÿðÿ-

ôèí éåðèíÿ éåòèðìÿëè îëäóüó áèð øåéè íÿçÿðäÿ

òóòàí øÿðò. [Äÿëè Ùÿñÿí:] Àõûðäà êè, ùå÷ îëìà-

ñà, áèðúÿ äÿôÿ ìÿðúè áèç àïàðäûã. “Êîðîüëó”.

Ìÿðú åòìÿê (áàüëàìàã, òóòìàã) – áèð

øÿðò áàüëàìàã. ×îõ âàõò íþêÿðëÿð .. ìÿðú åäÿð

âÿ ïÿíúÿðÿíè íèøàí àëàðäûëàð. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

..ßë-ÿëÿ âåðèá ìÿðú òóòàíëàðûí ãîëó áîøàë-

ìûøäû. Á.Áàéðàìîâ.

ÌßÐÚÀÍ

èñ.  [ÿð.] 1. çîîë.  Äÿíèçèí äè-

áèíäÿ ãàéàëàðà éàïûøàðàã äÿñòÿëÿð øÿêëèíäÿ

ùÿðÿêÿòñèç éàøàéàí äÿíèç ùåéâàíû. Ñöíýÿð,

ïîëèï, ìÿðúàí âÿ ñàèð áó êèìè ùåéâàíëàð áèð

éåðÿ éàïûøàðàã éàøàéûð. Ì.Ãàñûìîâ. Ìÿð-

úàíëàð Éåð êöðÿñèíèí ÿí ãÿäèì ùåéâàíëàðûäûð.

“Ñóàëòû àëÿì”.

2. Äàøëàøìûø ùàëäà îëàí ùÿìèí ùåéâàíûí

áÿçè íþâëÿðèíèí èøëÿíäèêäÿí ñîíðà áÿçÿê øåé-

ëÿðè ãàéûðìàã ö÷öí èñòèôàäÿ åäèëÿí àë-ãûðìûçû,

÷ÿùðàéû âÿ éà àü ðÿíýëè ÿùÿíý ÷þêöíòöñö.

// Ùÿìèí äàøäàí ùàçûðëàíàí áÿçÿê øåéè. Ìÿð-

úàí òàõìàã. Ìÿðúàíû ñàïà äöçìÿê. – ßëÿñ-

ýÿð ãóðáàíäû, à áîéó ìèíÿ! Èíúèäÿí, ìÿð-

úàíäàí äöçöá êþêñöíÿ. Àøûã ßëÿñýÿð. Èíúèíè

ìÿðúàíäàí ñå÷ÿí ýþç ýÿðÿê; Ùÿéàòà áàõà-

ñàí ýþçëöêñöç ýÿðÿê. Á.Âàùàáçàäÿ. // ìÿú.

Îáðàçëû òÿøáåùëÿðäÿ àë-ãûðìûçû ìÿíàñûíäà.

Éöç ëàëÿ éàíàãëû, ëÿáëÿðè ìÿðúàí; Êþíöë äþí-

ìÿç ñÿíäÿí êèìñÿéÿ, Ïÿðè! Ì.Ï.Âàãèô.

ÌßÐÚÀÍÛ

1. Á à õ ãóøöçöìö.

2. ñèô.  Ãûðìûçû ðÿíýëè; ãûðìûçû. Ùàìàìûí

ãàïûñûíäàí ãûðìûçû ìÿðúàíû ôèòÿ àñàðäûëàð êè,

éîëäàí þòÿí âÿ øåéïóð ñÿñè åøèòìÿéÿí êèøèëÿð

ùàìàìûí çÿíÿíÿ îëäóüóíó áèëñèíëÿð. Ù.Ñà-

ðàáñêè.

ÌßÐÚÀÍÃÓËÓ

èñ.  Áÿçè îíóðüàñûç ùåé-

âàíëàðûí ÿñàñÿí ãûâðûì âÿ éà îâàë ëàéëû ãó-

òóúóã øÿêëèíäÿ îëàí ãîðóéóúó áÿðê ãàáûüû.

ÌßÐÚÀÍÎÒÓ

èñ. áîò. ßñàñÿí ìåøÿëÿðäÿ

áèòÿí, òÿðêèáèíäÿ àøû ìàääÿñè îëàí îò-áèòêè.

Äÿðìàíáàëîòó, ìÿðúàíîòó .. ìåøÿëÿðäÿ áèòèð.

Òÿðêèáèíäÿ àúû ìàääÿ âÿ àøû ìàääÿñè âàðäûð.

Ì.Ãàñûìîâ.

ÌßÐÚÀÍÂÀÐÈ

ñèô. Ìÿðúàíà áÿíçÿð, ìÿð-

úàíà îõøàð, ìÿðúàí êèìè.

ÌßÐÚßÊ

èñ. Ãóëàüûí àøàüû ÿòëè ùèññÿñè.

ÌßÐÚÈ

èñ. 1. áîò. Ïàõëàëûëàð ôÿñèëÿñèíäÿí

äÿíëè áèòêè.

2. Ùÿìèí áèòêèíèí õþðÿêäÿ èøëÿäèëÿí òî-

õóìó. Øîðáàéà ìÿðúè òþêìÿê.

ÌßÐÚÈ×ÈËÎÂ

èñ. Ìÿðúè èëÿ áèøèðèëÿí ÷èëîâ.

343

ÌßÍÇÓÐ

ÌßÐÚÈ×ÈËÎÂ

ÌßÐÚÈËÈ

ñèô.  Òÿðêèáèíäÿ ìÿðúè îëàí,

ìÿðúè òþêöëìöø, ìÿðúè èëÿ áèøèðèëìèø. Ìÿð-

úèëè ïëîâ. Ìÿðúèëè õþðÿê.

ÌßÐÚÈÌßÊ

á à õ ìÿðúè.  Ìÿðúè âÿ éà

ìÿðúèìÿê .. íþâöíöí òîõóìóíäàí éåéèíòè

ìÿùñóëó êèìè èñòèôàäÿ åäèëèð âÿ éà éåì îëàðàã

ùåéâàíëàðà âåðèëèð. Ì.Ãàñûìîâ.

ÌßÐÚÈÌßÊËÈ

á à õ ìÿðúèëè. Ìÿðúèìÿêëè

øîðáà.

ÌßÐÚÈÏËÎÂ

èñ. Ìÿðúè èëÿ áèøèðèëÿí ïëîâ

íþâö. Ìÿðúèïëîâ áèøèðìÿê.

ÌßÐÚËßØÌß

“Ìÿðúëÿøìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌßÐÚËßØÌßÊ

ô.  Ìÿðú ÷ÿêìÿê, ìÿðú

ýÿëìÿê, ìÿðú òóòìàã, ÷ÿêèøìÿê. Ãûçëàð ìÿðú-

ëÿøäèëÿð.

ÌßÐÄ

èñ. [ôàðñ.] 1. Êèøè. ×àðïûøìàã ö÷öí

ëàçûì èêÿí ìÿðäÿ úÿñàðÿò; Áèëìÿì íå÷èí îë-

ìóø ñàíà ãàëèá ÿñÿáèééÿò. Ù.Úàâèä. Ö÷ íÿôÿð

ìÿðä ñàùèáè-èéìàí; Ö÷ö áèð éåðäÿ åòäèëÿð

ïåéìàí. ß.Ãÿìêöñàð.

2. ìÿú.  Ñþçöíäÿ, ÿùäèíäÿ ìþùêÿì îëàí

àäàì; âÿôàëû, åòèáàðëû; àëèúÿíàá. Ìÿðäëÿð èëÿí

ýÿç êè, âÿôàäàð îëóð; Íàêÿñëÿðÿ éîëäàø îëàí

õàð îëóð. Ì.Â.Âèäàäè. Êîðîüëó ÿéèëìÿç éà-

üûéà, éàäà; Ìÿðäèí ÿñêèê îëìàç áàøûíäàí

ãàäà. “Êîðîüëó”. // Ñèô. ìÿíàñûíäà. [Óëóã

áÿé:]  ×åøìÿäÿí äóðóñàí, øÿôÿãäÿí îéíàã;

Áåëÿ ìÿðä ãûçëàðëà ýöëÿð ùÿð îúàã. À.Øàèã.

3. Èýèä, ãÿùðÿìàí, úÿñóð, ãîðõìàç àäàì.

Áèð áàäÿ çÿùÿðè î ìÿðä è÷ÿðÿê; Äåäè: – Àçàä-

ëûã ÷àë! – áèð êàìàíäàðà. Ñ.Âóðüóí. // Ñèô.

ìÿíàñûíäà. Áó èíñàí ñåëèíèí ãàðøûñûíäà òÿê;

Äàéàíäû Ãàôãàçûí ìÿðä îüóëëàðû. Ñ.Âóðüóí.

Éöêñÿëñèí ãîé ñÿñè ìÿðä èíñàíëàðûí; Àçàäëûã

ùÿð éåðäÿ ãÿëÿáÿ ÷àëñûí! Í.Ðÿôèáÿéëè.

ÌßÐÄÀÍß

çÿðô âÿ ñèô. [ôàðñ.] 1. Èýèäúÿ-

ñèíÿ, ãÿùðÿìàíúàñûíà, ãîðõìàäàí. Ìÿðäàíÿ

âóðóøìàã.

2. Ìÿðäúÿñèíÿ, à÷ûãúàñûíà. Ìÿðäàíÿ äà-

íûøìàã. – Áàøûìû òîï åäèá éåíÿ ìåéäàíÿ ýèð-

ìèøÿì; Ìåéäàíÿ ýèðìÿéÿ éåíÿ ìÿðäàíÿ ÿð

ýÿðÿê. Íÿñèìè.

3. Êèøèéÿ õàñ îëàí, êèøèéÿ ìÿõñóñ, êèøè

ö÷öí îëàí. Ìÿðäàíÿ ïàëòàð. – Áèð ýöí, úöìÿ

ýöíö áèð úöò ìÿðäàíÿ úîðàá áàçàðäàí àëûá,

îüëóíó éàíûíà ñàëûá ýåòäè Ìèðçÿ Íÿñèáèí åâèíÿ.