Atalar deyir



Yüklə 13,34 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə105/106
tarix25.03.2017
ölçüsü13,34 Mb.
#12340
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   106

k

ə

sir: ziyan

). 


qoruyub saxlayan sevgidir s

ə

ni, bil



ə

bil. 


(bil

ə

bil: aqah ol). 

qoş qılıc bir qın

(qoşa qılıc tə



k

ə

 



qın)

(olamaz iş)



(qoşa qılıc bir qına sığmaz)

qoş qılıc qına sığmaz



qoşa badam, sığmayan ağızlı

m. 

qoşa qarıyıb, elə



 

yarıyasız

(yeni evl



ə

n

ə



nl

ə

r



ə

 

alqışlıq deyilir)



. (

alqışlıq

: xeyir 


dua). 

qoşa qarıyıb, elə

 

yarıyasız



(yeni evl

ə

n

ə



nl

ə

r



ə

 

alqışlıq deyilir)



. (

alqışlıq

: xeyir 


dua). 

qoşa qılıc tə

k

ə

 



qın

(qoş qılıc bir qın)



(olamaz iş)

(qoşa qılıc bir qına



 

sığmaz)


qoşa qılıc, qoşa qın

. (

h

ə



r n

ə

 yerind



ə

). 


qoşa qılınc, qına sığmaz

qoşa olub yalnızlığı tə



pil

ə, yanlış olub küllük könül arama

(küllük könül



h

ərcayı, qə

hb

ə

 ür



ə

k). 


980. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qoşalıq xoşa getdi, sonluğu boşa getdi, bitmə

y

ən sanıq nə



l

ə

r, iz 



qoymadan yoxa getdi. 

qoşarın sözləri tanrı sözünün hə

p özüdür. 

qoşqa döşək ortaya düşə

r. (

qoşqa



qoşa

cüt



). 

(iki döşəkli, iki amaclı ortada 

qalar, avara düşə

r). 


qoşnı qonum ağışqa, qılqıl anqar ağırlıq

qoşu odur, dildə



n qopa, könl

ə

 hopa!. 



(qoşu nə

dir? bunu dil yox, könül

ə

 bil


ə

r!!). 


qotqılıqın tapınqıl, qoyqıl kövə

z anqaru: alçaq könüllükl

ə

 qulluq ed, 



dikbaşlığı qoy yana

qotur keçi g



ə

v

ə



rd

ə

n



 (iç

ə

r). (g



ə

v

ə

rd

ə

n

arxbaşından

. s

ərçeşmə


d

ə

n. )



. (n

ə

d



ə

kötü göz



ə

l

ə



 

düşür!)


qotur keçi, axşaq elçi buruna düşə

r. 

(buruna: 



qabağa)

qotur keçi, sür



ə

r sürünü, b

ə

laya salar. 



qovağın közü olmaz

qovanda qovulanda tanrıdan dilə



nçi olar. (

dil

ə

nçi olar: yalvarar

). 


qovı ə

r quyuya girs

ə, yel alır

{qovu (uğursuz



: b

ə

xsiz) 



ə

r quyuya girs

ə, yel alır}

(



qarabaxdı quyudada tufan tutur)

qovı ə



r quyuya girs

ə, yel alır

qarabaxdı quyudada tufan tutur



qovmaqda 

ə

rlikdi, qaçmaqda 



ə

rlik. 


981. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qovsanda izin

ə

 bax. 


(dalıvı güdüsüz qoyma)

qovu 



(

uğursuz


b

ə



xsiz

ə



r quyuya girs

ə, yel alır

qovutlu ağızla, zırna çalınmaz



qoy getsin üzün

ə

 

baxma dürüğün 



(

üzü sallağın,

 

qaş qabaxlının



), 

h

ə



m

ə



çürüdüğü yeğdir çürüyün

qoy m



ə

ni k


əndi halımdə

 

olayın, ki yeğ bilür kişi kəndi qolayın



qoy n


ə

dir, yür n

ə

dir. 


(qoyun n

ə

dir, yürün n



ə

dir) (qoyun n

ə

dir, yügür n



ə

dir) 


(qoydan, yür olmaz (qoyundan saldıran, yügürə

n olmaz). 

qoy sandığın

 

sandığa, aşq ölçülər yandığa



qoy s


ə

ni h


ə

yl

ə



 

düşünsünlə

r, özg

ə

 



sanıb üşünsünlə

r. 


(

üşünsünlə

r

ç

ə



kinsinl

ə

r). 



qoy tutarmı qardaş, qurdu özünə

?. (qoyun, qurdu özün

ə

 

qardaş tutarmaz)



qoy, keçisiz ç

ə

tin otlar. 



qoyamırsan gedəni doğru yola, dönə

 ver dünyaya bir t

ə

rsin


ə

 bax. 


qoyar buyumuş olandan bəri, ağız çatdıqda aşa, baş toxlacaqmış daşa

(qoyar: t



ə

qdirq

ə

rar)



qoybolunsan sevgilivin yönünd

ən, bırax gedə, başqa biri duru verə

yolunda. (



qoybolunsan: qoyu verils

ə

n. t



ə

rk edils


ə

n). 


982. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qoyduğu yos yasanı bilib (

öğ

r

ə



nib

) qarşı durmuşam, o mə

n

ə

 



qıydığını 

ondan qabağ ona qıymışam

. (

bu evr


ə

n

ə



 gülüb 

gülüms


ə

m

ə



s

ən, ağladıb ağlar qoyar sə

ni). 

qoyla börü n



ə

 

qandaşdır, nə



 

qardaş


(börü: qurd). 

qoyma başın balışa, ver özünü yarışa

qoyma bitsin h



ə

l

ə



 vark

ən bu samanlıqda saman

, h

ə

r zaman döndü dünür 



sanma gül

ə

r, bolluq ed



ə

r. (qoyma bitsin h

ə

l

ə



 vark

ə

n bu 



samanlıqda saman, hə

r zaman döngü dünür sanma 

gül

ə

r, bolluq ed



ə

r) (döndü dünür: döngü dünür: f

ə

l

ə



k. 

dünya). 


qoyma bitsin h

ə

l



ə

 vark


ən bu samanlıqda saman, hə

r zaman, döndü dön

ə



sanma gül



ə

r, bolluq ed

ə

r. (


döndü dön

ə

r: f

ə

l



ə

k. dünya


). 

qoyma qala dança sözün axşama, günlük işin yarçana



(yarçana: 

yarına 


d

ə

k. ertin



ə

d

ə



k). 

qoyma qala gün işivi yarına, qalan işə

 

qar qalanıb qar yağar



qoyma qala günd

ək işin yarına, tuş gə

lm

ə



sin t

ə

pr



ə

min


ə

 

qarına



qoymaq 


(

dözm


ə

k



il

ə

 



pişər qora, qoymadan pişmir qora

qoymaz avın qurd yesin arslan



qoymaz dinc

ə

 

qala bir gün, yığsan usun başa dünya



(usun

huşun



ağlın)





983. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qoynumdan töküls

ə

, qonçuma. (



qonç: ayaqqab). 

(uğraq kişinin çevrə

sin

ə

 



uğru 

d

əğə



r). (

uğraq

uğurçu



. xeyirçi). 

qoynun açar t

ənin qucar toprağın, qaraqumdan dolar ala gözlə

rin, keç


ə

günün, batar günün dünya yalan 



ə

yl

ə



nm

ə

z. 



qoyu biri güd

ə

r, sütün ell



ə

r iç


ə

r. (


qoyu: qoyunu

). 


Qoyun arxdan tullananda quyruğu qatlandı

. Keçi gülüb dedi: Eyy, üstün 

açıldı gördüm! Qoyun dedi

Ay yazıq sə



n n

ə

y



ə

 gülürs


ə

n, 


s

ənin üstün il oniki ay açıq deyilmi? (Ara Gündüz)

qoyun başın qurd görür, qorxmuş kişi, ürkmüş at



qoyun börü (

qurd

) qoşulmaz, yem olmasa yol olmaz



qoyun doğan, qurdu boğan

 (-qoyun: üzü yola. -

doğan

: qohum): 

kişi

. insan). 



qoyun döğüşündə

, qoç olma gil

ə

n. 


qoyun güd

ə

n, qurdu gör



ə

r. 


qoyun gülməz qurd görsə

, elin gülm

ə

z yurd geds



ə

. (


yurd sevgisi

). 


qoyun gülməz qurd görsə

, elin gülm

ə

z yurd geds



ə

. (yurd sevgisi). 

qoyun kimi yaşıyan çobansız, qoşqa kimi yaşıyan çomaqsız olmaz

(



qoşqa

: (< 


qoşa qoş

). dörd 


əl ayaqlı

. heyvan. mal) ). 

qoyun qurd 

ə

lind



ə

 qutluq görm

ə

z. 


qoyun qurdun başındanda qorxar



984. 



 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qoyun oldun basıldın, birin sevdin, asıldın, birlik qurdun, yasıldın

(yasıldın



ağ günə


 

çıxdın


. r

ə

hm



ə

t

ə, bolluğa uğradın)



qoyun olmaq güc ist

ə

m

ə



z. (

qoyun olmağa navarki

!). 

qoyun olsa, qurd tapılar



qoyun vardıki qurddan qorxur, qoyun yoxdu ki qurddan qorxmur

qoyun!!, boyun!!. 



(qoyun: tabe'. müti'). (boyun: öhd

ə

li. müv



ə

zz

ə



f). 

qoyuna (qoyunuva) baxsan quzular, malıva baxs

an, bizovlar. 

qoyuna qardaş yonulmaz, qurd balası qurd olar

. (

qurddan doğan qurd olar)



qoyuna qardaş yonulmaz, qurddan doğan qurd olar

. (

qurd balası qurd olar)



qoyuna quzusu, anıya

 

çağası (


g

ə

r



ə

kir


). 

qoyuna yasdır, nə

 qutu. 

(n



ə

 qutu: n

ə

 t



ə

briki). (k

ə

sim b


ayramı)

qoyunluq suçu, qoyunçuda yox, boyunçudadır!



. (

qoyunluq: tabe'lik. müti'lik

). 


qoyunun tozu qurd gözün

ə

 sürm



ə

di. 


qoz arıyan, ayı yuvasına girmə

z. 


qoz beli q

ə

bir düz



ə

ld

ə



r. 

qoz könül eds

ə

, bit


ə

r günb


ə

zd

ə



(qoz: gird

ə

kan. c


ə

viz). (bit



ə

r: durar). (ist

ə

y



ə

izl



ə

r). 


qoz qabığından çıxmış da, qabığın bəğə

nm

əmiş



qoz ola, badam ola, özü d

ə

 bir adam ola





985. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qördüyüvü 

danınma, duyduğuvu inanma

qözl



ə

m

əyi at, unutmağı öğrəş



qucmağ üçün sevgilin, biçmək üçün ot yaxşı

quduran yemiş yatmış, dadanan yemiş doymamış



qudurqan it, yügür

ə

r öz kölg



ə

sin


ə

qudurmuşdan, dadanmış olur artıq (



yaman

). 


quduş qoyun süt verməz, quduş atın yük almaz

(



quduş

qızmış



. cütl

əşmə


 

dövrü). 


quduzqan it özünü qapar olmasada kölg

ə

sini. 



qul edm

ə

d



ən malın, qul ed malıvı

qul olmağa öğrəşə



n, ç

ə

tin tapa düz yolu, sevilm



ə

y

ə



 aldanan, seç

ə

 bilm



ə

doğrunu



qul olmayıb ərkinliyin dadın alın, dad verən qulçuların yadın alın, ə

ll

ə

rin 



göyd

ən götür, çal toprağı, alnınızın tərin töküb ödün alın

(

yadın alın



: unuta verin). 

(

ödün: mükafat). 

qul var sonu gül, qul var sonu kül. 

qul yağı, it böri

(

qulluqçu düşman olar, itlə



r dönüb, qurd olar

). 


qula var g

ə

ls



ə

 bilm


əz ağasın, eşə

k s


ə

mirs


ə

 t

ə



p

ə

r iy



ə

sin. (


bilm

ə

z

tanımaz


danar


). 

986. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qulağ çalınır, dil deyir

(qulağ eşitdiyin dil deyə



r). 

qulağ çalınır, dil deyir

(qulağ eşitdiyin dil deyə



r). (

çalınır

: d


əğrilir)

qulağ çox eşitmə



kl

ə

 uzanmaz. 



qulağ duyanı göz görsə, quru pambıq köz görsə

qulağ duysa baş işlər, çalışsa baş, diş dişlə



r. 

{doysa qulaqdan kişi yaş uzun

(kişi qulaqdan doyursa uzun yaşar)



. (doyursa: b

ə

sl



ə

nirs


ə

). 


qulağ duyur, gözü oyatır

qulağ iki, göz iki, ağız tək, çox görüb, çox eşidib, az danışmaq gə



r

ə

k. 



qulağ verən, söz oğurlar

qulağa xoş gə



l

ə

n insan, göz



ə

d

ə



 göz

ə

l görün



ə

r. 


qulağdan qulağa, ağızdan ağıza söz gə

z

ə



r. 

qulağı açan dil olur, dilsiz qulağ kar olur

qulağın birin kar tut



qulağın burunca qopuzun, gizli sözlərin açır onun

qulağlara salınsın, iyku sözlə



r, incisun

(iyku

yaxcı)


. (incisun: d

əğə


rlil

ə

ri)



qulax iki, göz iki, ağız tək, çox görüb, çox eşidib, az danışmaq gə

r

ə

k. 



qulax ver

ən söz oğurlar



987. 

 


Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qu

laq ağır, baş ağrıyar, söz dinlə



m

əz, çor anqırar

(qulaq sağır, baş 



ağrıyar) 

(

çor anqırmaq

acınacaqlı sə



sl

ə

nm



ək, haykırmaq, 

bağırmaq)

qulaq dinl



ər, könül sızlar göz ağlar

qulaq doymaz dinl



ə

m

ə



kd

ə

n eyku söz. 



(eyku

xoş)


qulaq duyan soyuq söz, düşsə

 iç

ə

 b



uz bağlar

qulaq duyar dil öğrəşə



r, ayaq g

ə

z



ər baş öğrəşə

r. 


qulaq duyar, göz gör

ə

r. 



qulaq duydu, göz gördü. 

qulaq duymasın, göz görmə

sin, burdan uzaq, sizd

ən qıraq


(iyi dil


ə

k. qada 


qoğma)

qulaq duysa göz görürs



ə

 yasaq yox. 

qulaq duysa, göz görs

ə

, könl



ə

 qalar


 

inanmaq. 

qulaq duysa, göz görürs

ə

 



qınanmaz

qulaq duysa, göz tanısa, dil desə



, güman qalmaz güv

ə

n itm



ə

z. 


qulaq duysa, könül its

ə

, göz görm



ə

z. 


(könül its

ə

: könül ist

ə

m

ə



zs

ə

). 



qulaq duysun sözl

ə

ri, evl



ə

nm

ə



y

ə

 gözl



ə

 seçm


ə

 

qızları



qulaq duysun, göz görsün. 

qulaq duyur, göz görür. 

988. 

 


Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qulaq duyur, göz oyatır

qulaq eşidə



ni göz görm

ə

sin. 



(bizd

ə

n uzaq olsun. 



başdan ıraq olsun)

qulaq eşit, gözüm gör



. (

önc


ə

 

inanmazdım



quşquya yer qalmadı artıq

). 

qulaq gözü



 

d

əğişmə



z

 

(



gördüğünə

 göz güv


ə

n

ə



r). 

qulaq h


ə

r s


ə

sd

ən payın alır, ulu sözdən qayın alır



. (

qayın

: göz


ə

llik


). 

qulaq ist

ə

diyin dinl



ə

r. (


eşidə

r

). 



qulaq karsa, açıq gözü kor elə

r. 


qulaq n

ə

y



ə

 

öğrəşsə



, dodaq onu tutaqlar. 

qulaq s


ə

sd

ə



, göz yolda. 

qulaq tutma h

ər duyduğun ağıza, el ağzına qulaq verən yol arası zar olu

(



el a

ğzına

: h


ər ağıza)

qulaqdan gir



əni, ağızdan çıxanı başıva tapşır

qulaqla baş öğrəşirsə



 övüng

ə

, duymaz könül g



ə

r

ə



kliyin seving

ə



qulaqla evl

ə

n gözl



ə

 yok. 


qulaqsıza gözsüzə

, söz utdurmaq zor olar, qoduq g

əlib eşşə

k ged


ə

n çox 


olar. (

utdurmaq: qavratmaq. qand

ırmaq)


qulavuzsuz quş, uçmaz

qulduq olan sızlamaz, qol qaldırıb ərkinliyin almalı



(qulduq: qul. 

ə

sir. tutuq. 



girifdar. b

ə

rd



ə

). 


989. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qulluq edib el könlün

ə

 dolgil


ən, yavalığın dibdə

n kölun yolgil

ə

n. 


qulluq var sonu güllük, qulluq var sonu küllük. 

qulun bul, qulun bolma. 

(qul tap, qul olma). 

qulun qoluna bax yükl

ə



qulunca yok osdurağın bir taxu, dişli dişsiz gülər olurmuş yahu



(taxu: gir

ə



d



ə

xli). 


qumluqda iz qalınmaz, qazsan quyu qorunmaz

qumsuz d



əniz, daşsız dağlıq bulunmaz

qunç



ə

, gül


ə

 açar, söz könuld

ə



qaçar, çaxır küpdə



n uçar. 

qundağa girdin, qoyun 

(

xuyun


aldın


qundaqçı gücü, taxt yiyə

sinkin basar. 

{yaşkə


ə

kit, ulasun



 

igid. 


(uşaqkə

bec



ə

t, böyüyünc

ə

 qorxmaz, y



ə

rd

ə



c

ə

r g



ə

nc olsun. (y



ə

rd

ə

c

ə

r

yararlı


başarcanğ)}

quraq qaşıq ağza yaramaz, quru söz qulağa yaxışmaz



qural buyumuş olandan bəri, ağız çatırsa aşa, baş daşa dəğir

qurala uman qurulur, quralsız qalan cumulur



(qural: qanun). 

quralıqa tuxum gilə

m s


ə

pilm


əz, tökülmüş su birdə

 dönüb içilm

ə

z. 


quran ağac kölgə

siz. 


quranın yazısı bir, sözü birdi, yor

an minbir. 



990. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

quranın yazısı bir, sözü birdi, yoran minbirdi

qurbağa quruldamasa, patlar



qurban olum düşmə

n

ə

, m



əni qoymur düşmə

y

ə



qurbanam namazına, namazda avazına, sə

ni m

ə

n çox sevir



ə

m. 


qurb

ət var kişi yerləşir, qurbə

t var iç

ə

 yerl



əşir

qurb



ə

td

ə



 

varlı olasın, yurdunda yoxsul yox

qurb


ə

t

ə



 

qız vermə

 it

ə

r ged



ə

r, d


ə

niz


ə

 

daş atma, batar gedə



r. 

qurç dil


əyiş, qalmaz işi üstə

l

ə



r

. (qurç dil



əyiş

: möhk


ə

m irad


ə

). 


qurd "acından" dağa dırmaşanmır, deyillər "toxluğundandır"

qurd adı çə



kilc

ək, it dil dodağı qarışar

. (

qu

rdun adı çə



kilc

ə

k, it dinclikd



ə

 

durmaz). 



qurd ağıla girə

r, qarqa toy tutar. (

qurd ağıla girə

r, quzqun toy tutar). 

qurd ağıla girə

r, quzqun toy tutar. 

qurd ağzasan quyruğu görünə

r. 


qurd ağzasan quyruğu görünə

t. 


(adın çək qulağın bur)

. (köpl


ə

nc, sözü keç

ə



b



aşa gə

l

ə



n olur). (köpl

ə

nc: koplanç. çoxraq

əğlə


b). 

qurd ağzasan, qurd gə

l

ə

r. (



ağzasan

ağza götürsə



n). 

{ağız uğra açıb, uğur 

dil

ə



oğur yatmış qapında

(

oğur

şə

r)}. 



qurd ağzı qandan, balığ gözü sudan doymaz



991. 



 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qurd arxansından quş doymaz

(yem qalığı güdə



r). 

qurd arxası quşsuz olmaz

(ov qalıqlarından yemlə



m

ə

k üçün). 



qurd ayağdan yem tapar

qurd ayağıyla yem tapar



(qurd azığı yolda)

qurd azığı yol üsdə



qurd balası it olmaz, qurtdan dönmüş kütgə

d

ə

l



ə

r olmasa. 

(kütg

ə

d

ə

l

ə

r: (küt

yaman. pis) pis alçalar). 

qu

rd balası, qurd olar



qurd balasın bə

sl

ə

s



ə

nd

ə



, it olmaz. 

qurd balasına, aclıq, ulamağı öğrə

d

ə

r. 



qurd çağası ə

kd

ə



nm

ə

z. 



(

ə

kd

ə

nm

ə

z: evlil

əşmə


z. 

ə

hlil



əşə

m

ə



z. 

ə

kdi, t



ə

rby


ə

götürm



ə

z). 


qurd çağası ə

kl

ə



nm

ə

z. (



çağası

balası)



. (

ə

kl

ə

nm

ə

z

ə

kdil



ə

nm

ə



z. t

ə

rbiy



ə

götürm



ə

z. 


ə

hlil


ə

nm

ə



z. ram olmaz)

qurd çağasından ə



kd

ə

 olmaz. 



(

ə

kd

ə

: t


ə

rbiy


ə

li 


ə

hli). 


qurd çıxar yola, azıq bulub qarnı dola

qurd deyibl



ər qurda, qurd, dadandırıb vermə

 yurd. 


qurd d

əğmə


di, qoy ürkm

ə

di. 



(qurd d

əğmə


s

ə

, qoy ürkm



ə

z). (h


ə

r n


ə

yin n


ə

d

ə



ni 

var, uçmuq olsa ged

ə

ni var). 



992. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qurd g


ə

z

ən meşə



d

ə

n, tülkü, çaqqal ç



ə

kin


ə

r. 


qurd gör

ə

n itl



ər ağızbir olar

qurd görünc



ə, türk qanı durar

qurd göz yaşın tökər ki, qoyun yağış alda (



altında

) qalsın


qurd gözünd

ə

 od yanar, it qudurar qurd olmaz. 



qurd itd

ə

n qorxmaz, s



ə

sind


ə

n diksin


ə

r!. 


qurd kürkün d

əğişə


r, özlüyün (

x

ə



siy

ə

tin



) yox. 

qurd qının atsada, qılığın atmaz

qurd qırar, doymaz, doyar, qıymaz (



r

ə

hm el



ə

m

ə



z

). 


qurd qocalanda, çaqqalla oyar (

düşünə


r

). 


qurd qocalanda, itl

ə

r



ə

 gülünc olur. 

qurd qonaq çağırsa, tülküynə

n, itl


ə

 ged. 


qurd qorxusundan, iti çuvala qoyub. 

qurd qorxusundan, iti çuvala qoyub. 

qurd qoyunu gözd

ən qoymaz, könül düşünmə

kd

ə

n doymaz. 



qurd qoyunu suçlu tutar. 

qurd qudaçıl, tülkü tanışçıl olur

(qurdun qohumu, doğanı çox olur, tülkünün 



tanışı)



993. 



 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qurd qudaçıl, tülkü tanışçıl olur

(qurdun qohumu, doğanı çox olur, tülkünün 



tanışı)

qurd qulağından, tutulmaz



qurd quylar, tülkü açar. 

qurd la xoca diy

ə

r - alaram, çoban diy



ə

r - verm


ə

r

ə



m. 

qurd n


ə

 q

ə



d

ə

r qoca olsada, gen



ə

 gücü bir qoyuna çatar. 

qurd ol! qorxun tökülsün. 

q

urd olduğundan yekə



 görün

ə

r. (



qurd ağır görkə

mli, s


ə

himli olur

). 

qurd oldun, boğazdan, igid oldun, ə



ld

ən, tülkükü oldun, ayağdan yapış

qurd öl


ə

nd

ə



d

ə

, qoyun nisgilli. (



nisgilli: h

ə

sr



ə

tli


). 

qurd öz aclığını itə

 bildirm

ə

z. 



qurd öz gücünü bilseydi, dünyanı al

t üst ed


ə

rdi. 


qurd özü üçün işlə

r, it çoban üçün. 

qurd pusluğu sevə

r. (


pusluğu

: ç


ə

n, çisli hava

). 

qurd sümük g



ə

mirm


ə

s

ə, dişləri qıcığar (



qıcıyar

). 


qurd sürüsü acırqar

(



acırqar

yırtıcılaşar



. v

əhşiləşə


r. 

saldırqan olur)

qurd tülküy



ə

 av verm


ə

z, qurd tülküy

ə

 av olar. 



qurd ulur, birbirin bulur. 

qurd ulur, yoldaşın bulur



994. 

 


Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qurd yaban doğmuş, yaban böyür, yaban ölür

qurd yarşağı dirəniş, tilki yarşağı diləniş





(yarşağı

yaraşığı


. l

ə

yaq



ə

ti). 


(dir

əniş

: ç


ə

ling. 


döğüş)

. (dil



əniş

yalvarış



. iltimas). 

qurd yemi ayağd

an. (

g

ə



zm

ə

s



ə

 

börü, ac qalır qarın



). 

qurd yok dem

ə

 

ardında, yağu yok demə



 

yanında


qurd zumarı yoldadır (

yola çıxmaqdadır

). 


qurd zumarı yoldadır

qurd, qoyun çoxluğundan ürkmə



z. (

ürkm

ə

z: qorxmaz

). 


qurda acı qoyun ver, yada acı boyun ver

qurda acıyan, acığa



 qalar. (

acığa qalar

: pis gün

ə

 qalar). 



qurda acıyan, acınan bulmaz

. (


qurda r

ə

hm ed



ə

nin, r


ə

hm ed


ə

ni olmaz


). 

qurda qoyun, tilk

ə

 toyuq güdl



ə

nm

ə



k. (tilk

ə

: tülküy


ə

). 


qurda sordular: n

ə

d



ə

n boynun böyl

ə

 

yoğundu, qurd demiş



öz işimi özüm 

görmüşə

m. 


qurda tikm

ə

k öyr



ət, yırtmaq ki işidir

qurda tikm



ə

k öyr


ət, yırtmaq ki, isidir (

peşə


sidir). 

qurdda küsdü meşə

d

ən, meşə


 

ondan salıqsız, tə

pr

əm vurdu aşdı dağ, 



t

ə

pr



əm dağdan salıqsız

(



salıqsız

: x


ə

b

ə



rsiz). 

qurddan qorxan qoyun saxlamaz!. 



995. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

Qurddan qorxan meşə

y

ə

 getm



ə

z. (Ara Gündüz). 

qurddan qorxan meşə

y

ə



 girm

ə

z!. 



qurddan qorxan, büşə

g

ə



 girm

ə

z. (



büşgə

meşə



toğa)


qurddan soruşdular

: - "

n

ə



d

ə

n böylu boslusan". – söyl



ə

di: - 


öz işimi özüm 

görür


ə

m (" m


ən azığı özüm tapıb, özüm yeyirə

m"). 


qurdla xoca dey

ə

r - alaram, çoban dey



ə

r - verm


ə

r

ə



m. 

qurdla qoyun quda olmaz, olursada, qoyun gülm

ə

z. (quda: qohum). 



qurdla qoyun olmaz, qılıncla oyun

qurdla quyruq yeyir, çobanla ağlayır



qurdla yaşayan ulamaq bilə

r. 

qurdla yeyir, çobanla axdarır



qurdla, xocanın də

risi, yeddi qoyun d

ə

risind



ə

n qurulur. 

qurdu hammı tanır, qurd hammını tanımır

qurdu qurd il



ə

 avlamazlar. 

qurdu meşə

d

ən, aclıq çıxarır



qurdun adı çə

kilc

ə

k, it dinclikd



ə

 durmaz. 

qurdun adı yamandır demirəm, baş kə

s

ə



n tülkül

ə

riz var, dem



ə

 ovsun. 


(

adı


 

yavuz olur qurdun hamıdan, kə

s

ər baş t


ülkül

ə

r var, dem



ə

 

ovsun



). 

996. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qurdun adı yamandır demirəm, baş kə

s

ə

n tülkül



ə

riz var. 

(adı yavuz olur 

qurdun hamıdan, kə

s

ər baş tülkülə



r var). 

qurdun ağzı doysada, gözü ac ölür

qurdun ağzı yesə



d

ə

 



qandır, yemə

s

ə



d

ə



(

qandır

aldır



qırmızıdır)

qurdun ağzın sə



aşmadın ki, sə

nd

ə

 



bağlayasan

qurdun andın yavuz qulaq eşidə



r. 

qurdun andın yavuz qulaq eşidə

r. 

(yavuz qulaq: p



ə

xm

ə



). 

qurdun dişi qamaşar, ağza yemi çatmasa

qurdun 


ə

li d


əğişsə, qoymaz qoyun sağqalı

. (


d

əğişsə

çatışsa) (



sağqalı

amanda ola. 



ə

l d


əğilmə

z ola). 


qurdun gözü meşə

d

ə



 olur. 

qurdun gücü boynundadır

qurdun gücü boynunla dişində



dir. 

qurdun kim olduğun, qoyundan soruş

qurdun qeyr



ə

ti geds


ə

, keçiy


ə

 

''aba''



 deyir. 

qurdun qudası, tilkinin dosdu

. (

qudası

: qohumu


). 

qurdun toxu olmaz, bir sürü yes

ə

 doymaz. 



qurğunu görmə

y

ən, burğuya düşə



r. 

qurqusuz 

(qaydasız) 

oyun, qırar boyun



997. 

 


Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qurlu quriyl

ə, qopuz qıliylə

qurmuş kiriş düğülməz, quruğ ağac əğilmə



z, hörg

ə

nl



ə

 

dağ bükülmə



z. 

(düğülmə

z: 

düğünlə


nm

ə

z. hörülm



ə

z. tovlanmaz. 

tavılmaz)

qurra göy



ə

 tükürük, topsa üzd

ə

 d

üşürük



(qurra: m

əğrur) (əkdiş göyə

 

sağuruq, topla üzdə



 

yoğuruq


. (

əkdiş

ə



d

ə

bsiz. t



ə

rbiy


ə

siz) 


(göy

ə

 tüpürs



ən, ondan yoğurun, onun yoğrulmuşun üzündə

 

yığarsan)



qurralanan işi görmür, işi görən qurralansın

qurralanma qonduğa yurduna, çökə



r qalmaz 

əğlə


nm

ə

s



ə

n çök


ə

rs

ə



n, ölm

ə

 



sağur devir devir içilə

r, s


ə

nd

ə



 

barıb bir devirdə

 iç

ə

rs



ə

n. 


qurralığın özüvə, utanmağın yeri var

(qurralıq, qurur kimsə



birin

ə

 satma, 



k

ə

ndivi k



ə

ndin b


əğə

n, k


ə

ndiv


ə

 güv


ə

n, utanmamaq yügüm

ə

k, 


utanmaq qısılmaq deyil)

qurranma çox çağ gəlişə



r, 

siçan pişik yer dəğişə

r. 

qurrasız olmaz insan! (



qurrasız

: qurursuz. m

ə

nliksiz. kimliksiz). 



qurrasız yengi tapılmaz, iş onmaz

qurru ağac ə



k

ə

rs



ən, qozlarımı də

r

ə



rs

ə

n. (



qozlarımı

daşşaqlarım



). 

qursağı gen olanın, çörə

gi dar olar. 

qurt qurda yaxın durar, it

 it

ə



qurt qurdun d

ə

risin sökm



ə

z. 


998. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qurtarıcı bə

kl

ə

y



ə

n, gözl


ər qalmış bitinmiş, özün yapan qurtaran, 

b

ə



kl

ə

m



ə

d

ən qutunmuş



qurtarmamış kişinği aytağuqlar aclıqdan 

(

aytağuq

boş ayığ 



(< aytmaq

dem


ə

k). 


boş 

söz. 


boş qovl)

qurtdan qorxan çobanın sürüsü artmaz



qurtdan tapu sorulmaz

. (tapu: q

ə

bal



ə

). 


qurtqa büzik bilm

ə

z, yerim dar deyir. (



qarı oynayanmır, yerim dar də

r). 


qurtla dosluq ed

ə

n, tülkü t



ə

l

ə



sin

ə

 



düşə

r. 


qurtla g

ə

z



ən ulumağı unutmaz

qurtla qoyun, qılıcla oyun



qurtla qoyun, olallar 

ə

l boyun. 



qurtlar olur 

çobanların qoyunu, itdən öğrə

nirs

ə

 k



ə

ndi soyunu

. (b. 

vahabzad


ə

)



qurtlu göz

ə, ox düşə

r. 

qurtlu paxla gec



ə

 yeyilir


. (qurtlu paxla: bitli paxla). (ona gör

ən ki qurdcuqları, 

bitl

ə

ri görükm



ə

z). 


qurtsuz ölk

ə, tülkü yuvası

(qurtsuz ölk



ə, çaqqal yuvası)

quru ağac doğrulmaz!





999. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

quru ağac əğilməz, qurmış kiriş düğünmə

{dartıq (dartılmış) ip düğün 



düşmə

z}. 


quru ağac əğilməz, qurmış kiriş düğünmə

z. 


quru ağac əğilmə

z, soyuq d

əmir döğülmə

z. 


quru ağac əğilmə

z. 


quru ağac əğrilmə

z, köhn


ə

 

aldış dəğişmə



z. 

quru ağac əğrilmə

z

, qoca öküz öğrəşmə



z. 

quru arxa olsun g

ə

l

ə



r su. 

quru böhtandan, b

ə

yl

ə



r q

ə

z



ə

bind


ə

n – özüvü qoru. 

quru çör

ək, xoş ürə

k. 

quru göt


ə

 

pox yapışmaz



quru qaşıq, ağız yırtar

quru qatda yaş yanır



quru qayrat baş yarar

(quru: yersiz. 



boşuna

havayı)



. (qayrat: qeyr

ə

t. çaba). 



quru qola quş qonmaz, köhnə

 

başda beyin olmaz



quru oduna höl yanmış, yaman oduna yeğ yanmış

. (höl

yaş)


. (

yeğ

yaxcı



b

əğə



nil

ə

n). 



1000. 

 


Yüklə 13,34 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   106




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin