Proceedings of Global Technovation 3 rd

chaqqan odamday og`iz ochmasdan, indamasdan yura beradi…” [―Kecha va kunduz‖ romani, 13-bet] 
Bu o`rinda Razzoq so`fining kamgapligiga ishora qilinyapti.
Badiiy adabiyotda metafora o`quvchini hayratga solish, unga zavq bag`ishlash uchun eng ko`p 
qo`llaniladigan vosita. [4. Dilmurod Quronov. Adabiyotshunoslik lugʻat, 171-bet]. Romanda aytiladiki:
“-…Hast eshonimizni chaqirgan ekan, hammamiz birga bordik… Qiyomat suhbatlar bo`ldi!” [―Kecha va 
kunduz‖ romani, 72-bet] 

---

Proceedings of Global Technovation 
3
rd
 International Multidisciplinary Scientific Conference 
Hosted from Granada, Spain 
https://conferencepublication.com 
 
January 30
th
, 2021 
55 
So`fining bu gapidan ular borgan ziyofatni qanchalik dabdabali o`tganini payqash qiyin emas. Nega 
―qiyomat‖ so`zini o`xshatish qilib olgan? Sababi, birinchidan, so`fi dindor inson bo`lgani uchun u aytadigan 
o`xshatishlar ham din bilan bog`liq bo`ladi. Ikkinchidan, oʻta qizgʻin kechgan avj suhbat huddi qiyomat 
kuniday degan ma‘noda shu o`xshatish orqali kuchaytirilgan.
Zebi Cho`lpon asarining markaziy qahramonlaridan biri. U tabiatan nozik, bo`ysunuvchan, mute, 
moʻmin, iffat- hayoli dilbar qiz. ― Muallif asarning boshidan oxirigacha Zebi harakteridagi samimiyatni, 
ochiqlikni eng muhim belgi sifatida ko`rsatadi. Uning tomirlarida navqironlik jo`sh uradi, ko`nglida esa 
tevarak- atrofni qurshab olganlarga, dugonalariga, bahorga, hamma- hamma narsaga muhabbat hokim!‖ [5. 
Naim Karimov. XX asr oʻzbek adabiyoti, 189-bet]. 
Asar boshidanoq Zebi tarifi bilan boshlanib, asosiy voqealar ining tevaragida sodir bo`ladi. Bu qiz 
haqida Miryoqubning fikriga ahamiyat berilsa:
“-Juda yaxshi, bulbul singari ovozi bor ekan, ovozini Dovud payg`ampar singari deyishadi…. “ 
(―Kecha va kunduz‖ romani, 66-bet) 
Bulbul sayroqi, xushovoz qoʻshligi ma‘lum.  
Azaldan ovozi chiroyli insonlarga nisbatan bulbul 
qiyos qilinadi. Nega Dovud payg`ambarga ham o`xshatilgan?
Dovud alayhissalomning judayam xushovozligi haqida rivoyatlar mavjud.[6. ―Qisasi Rabgʻuziy‖, 2-
kitob, 23-bet]. Mumtoz adabiyotda ham Dovud alayhissalom go`zal va ta‘sirchan ovozlilik ramzi 
hisoblanadi. Aynan shuning uchun ham Dovud payg`ambarga o`xshatilgan.
M. Baxtin aytadi, ―shaxs ekstensiv ochib berishlikni talab qilmaydi, u yolg`iz bir tovushda namoyon 
bo`lish, birgina so`z orqali ochilishi mumkin‖.[7. M. Baxtin. Estetika slovesnogo tvorchestva, 130 s.] 
Asardagi markaziy qahramonlardan biri Akbarali obrazi ham romanning g`oyaviy konsepsiyasida 
juda muhim o`rin tutadi. Roman yaratilishida yozuvchi Akbarali uchun qora bo`yoqlarni ayamaydi. Tuzuk- 
quruq o`qishni bilmaydigan sodda mahalliy amaldor haqida asarda shunday deyiladi:
―Yurtni keksa odamlari o`zaro so`zlasharkan, bu mamlakatda hech bir xon va xonvachchaning 
muncha uzoq yurt so`ramaganini aytadilar. Mallaxonlar, Xudoyorxonlar, Nasriddinbeklar yurt ustidan