Chiqarilish davri. Chap qorincha bosimi 80 mm simob
ustunidan biroz ko'tarilganda (va o'ng qorincha bosimi 8
mm simob ustuni) biroz ko'tarilsa, qorincha bosimi yarim
oy klapanlarini ochib yuboradi. Darhol qorinchalardan
qon quyila boshlaydi. Diastolaning oxirida qorinchadagi
qonning taxminan 60 foizi sistola paytida chiqariladi; bu
qismning qariyb 70 foizi chiqarish davrining birinchi
uchdan birida oqadi, qolgan 30 foizi keyingi uchdan ikki
qismida bo'shaydi. Shuning uchun birinchi 1/3 qismi tez chiqarish davri, oxirgi 2/3 qismi esa sekin chiqarish davri deyiladi.
Izovolumik (izometrik) bo'shashish davri. Sistolaning
oxirida qorincha bo’shashishi birdan boshlanadi, bu o'ng
va chap intraventrikulyar bosimning tez pasayishiga
imkon beradi. Qisqartirilgan qorinchalardan qon bilan
to'lgan katta arteriyalardagi yuqori bosim darhol qonni
qorinchalarga qaytaradi, natijada aorta va o'pka
klapanlari yopiladi. Yana 0,03 dan 0,06 soniyagacha
qorincha mushaklari bo'shashishda davom etadi, garchi
qorincha hajmi o'zgarmasa ham, izovolumik yoki
izometrik bo'shashish davrini keltirib chiqaradi. Bu
davrda intraventrikulyar bosim past diastolik darajasiga
qaytadi.
Keyin
A-V
klapanlari
qorincha
pompalanishining yangi tsiklini boshlash uchun ochiladi.
Oxirgi -diastolik hajm, oxirgi-sistolik hajm va qon tomir hajmining chiqishi. Diastola paytida qorinchalarning
normal to'ldirilishi har bir qorinchaning hajmini
taxminan 110 dan 120 millilitrgacha oshiradi. Bu hajm
oxirgi-diastolik hajm deb ataladi. Keyin, sistola paytida
qorinchalar bo'shab qolsa, hajmi taxminan 70 mililitrga
kamayadi, bu esa zarba hajmining chiqishi deb ataladi.
Har bir qorinchada qolgan 40-50 mililitr hajmga oxirgi- sistolik hajm deyiladi. Chiqarilgan diastolik hajmning
ulushi chiqarilish fraktsiyasi deb ataladi- odatda 0,6 (yoki
60 foiz) ga teng.
Yurak kuchli qisqarganda, oxirgi sistolik hajm 10-20
mililitrgacha kamayishi mumkin.
Aksincha, diastol
paytida qorinchalarga ko'p miqdorda qon oqsa,
qorinchaning oxirgi diastolik hajmi sog'lom yurakda 150
dan 180 mililitrgacha bo'lishi mumkin. Oxirgi diastolik
hajmni ham, oxirgi sistolik hajmini ham kamaytirish
orqali zarba hajmini odatdagidan ikki baravar
ko'paytirish mumkin.
