2.3 KIMYASALLARIN KULLANIM ICIN HAZIRLANMASI 2.31 NITRIK ASIT Gereken Malzemeler: a) Sodyum nitrat veya potasyum nitrat
b) Aritilmis su
c) Konsantre edilmis (saSIMSEKtirilmis) sulfurik asit
Aletler: a) Ayarlanabilir isi kaynagi
b) Imbik
c) Buz banyosu
d) Karistirma cubugu (cam)
e) Toplama kabi (cam)
Yapilisi: 1. 32 mililitre konsantre sulfurik asidi imbige dokun.
2. Dikkatli bir sekilde 58 gram sodyum nitrat veya 68 gram potasyum nitrati aside yavas bir sekilde, azar azar
ekleyin. Tamamen cozulmezse, cozulene kadar karistirma cubugu ile karistirin.
3. Imbigin acik ucunu toplama kabinin icine yerlestirin ve bu kabi da buz banyosuna koyun.
4. Kisik ateste imbigi isitmaya baslayin. Imbigin acik ucundan gelene kadar siviyi isitin. Olusan sivi nitrik asittir.
Imbigin dibindeki cokelti tamamen kuruyana ve daha fazla nitrik asit olusamayincaya kadar isitin.
Uyari: Eger asit asiri isitilirsa, olusan nitrik asit hizli bir sekilde bozulabilir. Bu durum da patlayici gazlarin tesekkulune yol acabilir. En iyi yontem, yukaridaki duzenegi calistirip uzak bir noktadan izlemektir. Potasyum nitrat, karabaruttan da elde edilebilir. Kaynayan suya karabarutu koyun. Icinde eriyecek daha sonra
ortaya cikan sulfur ve komuru filtreleyin. 68 g potasyum nitrat icin, 90 g karabarut ve 1 lt su kullanilmali. Eriyen cozeltiyi
filtreleme kagidi ile dokulen su berrak oluncaya kadar filtreleyin. Kavanoza koyabilirsiniz suyu filtrelerken. Karabaruttaki
komur ve sulfur suda cozulemez (kolaylikla ayiklanabilirler), sonra kavanozdaki suyu yeniden kaynatin, su buharlasacak
ve geriye potasyum nitrat kalacak.
2.32 SULFURIK ASIT Sulfurik asidi laboratuvar disinda uretmek guc olmasina ragmen sarj edilmemis araba akulerinden elde etmek
mumkundur. Bunun icin akunun kapagini acip icindeki asidi cam bir kaba dokmek yeterlidir. (Bu kab, beher benzeri isiya
dayanikli bir kab olmalidir. Bunlar da laboratuvar malzemeleri satan yerlerde bulunabilir). Akunun icinde kursun
parcaciklari olabilir. Bunlar suzme yoluyla ayiklanir. Asidin derisikligini artirmak icin isitma yontemi kullanilir. Saf sulfurik
asit, temiz motor yagindan biraz daha hizli bir akiskanliga sahiptir. Ama yine de bu asit laboratuvar malzemeleri satan
yerlerde bulunabilir.
