Kompyuter tizimlari va

1 qatlam
– Fizikaviy yoki jismoniy pog‘anasi. 
Physical LaEr 
Kompyuterlarda fizikaviy qatlam tarmoq adapterlari yoki ketma-ket SOM 
portlar tomonidan amalga oshiriladi. Asosan quyidagi ishlar bajariladi: 
1.
Jismoniy liniyada bit ma’lumotlarni uzatish. 
2.
Elektr signallarni yaratish. 
3.
Ma’lumotlarni kodlash. 
4.
Sinxron ishlashini ta’minlash. 
5.
Modulyatsiyalash. 
 
2 qatlam
– Aloqa kanali pog‘anasi. 
Data Link LaEr 
Ushbu qatlamning asosiy vazifasi jo‘natilayotgan ma’lumotlardagi xatolarni 
aniqlash, ularni to‘g‘rilab jo‘natishdan iborat bo‘ladi. Ushbu qatlamda bit 
ma’lumotlar (signallar) guruxlanib kadrlar (freme) tashkil etadi. Xar bir kadrning 

---

bosh qismiga va oxiriga ketma-ket bit signallarini va nazorat sonini (kontrolnaya 
summa) qo‘shib jo‘natadi. Uning asosiy vazifasi: 
1.
Har qanday topologiyaga ega bo‘lgan tarmoqlarning 2 qo‘shni 
stantsiyalar orasida paketlarni aniq Etkazib berish. 
2.
“Umumiy shina”, “Xalqasimon” va “Yulduzcha” turidagi tipovoy 
strukturali tarmoqlarda 2 xar qanday stantsiyalar orasida: 
-
ajratilgan muxitda kiraolish imkoniyatini tekshirish; 
-
ma’lumotlar oqimidan kadrlarni ajratib olish; 
-
ma’lumotlarni uzatayotgan davrida kadrlar shakllantirish; 
-
nazorat summalarini xisoblab tekshirish. 
Yuqoridagi vazifalar asosan dasturiy – uskunaviy amalga oshiriladi. Lokal 
kompyuter 
tarmoqlarida 
ishlatiladigan 
ko‘priklar, 
kommutatorlar, 
marshrutizatorlardan foydalaniladi. Ular asosan tarmoq adapterlari va drayverlari 
orqali amalga oshiriladi. 
3 qatlam
– Tarmoq pog‘onasi. 
Network LaEr 
Bir necha kompyuter tarmoqlarini birlashtirib yagona transport tizimini 
yaratuvchi tarmoq qatlami hisoblanadi.Bundan tashqari, har xil kompyuter 
tarmoqlarida axborotlarni har xil usullar bilan oxirgi tugungacha Etkazib beradi. 
Ularning strukturalari ham har xil bo‘lishligi mumkin. 
Barcha xar xil turdagi lokal kompyuter tarmoqlari bir-biri bilan 
marshrutizatorlar orqali bog‘lanadi. 
Ushbu tarmoqli qatlamning asosiy vazifasi: 
-
Har qanday topologiyali tarmoqlarning har xil 2 tugunining o‘rtasidagi 
paketlarni Etkazib berish; 
-
Katta global tarmoqdagi 2 har qanday tarmoq orasida ma’lumotlarni 
uzatib berish va xakozolar. 
Tarmoq qatlamida uzatilayotgan axborotlarni paketlar deb ataladi. Uzatilayotgan 
paketlar o‘zining manziliga va nomeriga ega bo‘ladi. 

---