Iqtisodiy talimot doc

7.1-chizma.
F.Kenyening iqtisodiy jadvali (Birinchi varianti) 
Yer egalari o`zlarining 2 minglik daromadining yarmini sanoat 
tovarlari olishga sarf qiladilar, "unumsiz sinf" 2 mingga xom ashyo va 
qishloq xo`jaligi mahsulotlari sotib oladi. Bu jarayon natural ko`rinishda 
ham namoyon bo`lishi mumkin. Bunda 3/5 qism mahsulot muomalaga 
kiritiladi, undan xuddi pul shaklida ham foydalanish mumkin. Unda 
jarayon boshidan fermerlar iqtisodiyotdagi 2 ming pul massasiga ega 
bo`ladilar. Yerdan foydalanish huquqiga ega bo`lish uchun bu summa 
egalariga (yer ularniki) beriladi, ular esa bu summani oziq-ovqat mahsulot-
lari (1 ming) va sanoat tovarlari (1 ming) olish uchun sarflaydilar; endi 
fermerlar olingan 1 mingni asosiy kapitalni qoplash uchun hunarmandlarga 
(unumsiz sinfga) beradilar, ular esa olingan 2 mingni qishloq xo`jalik 
mahsulotlari olish uchun sarflaydilar. Oqibatda fermerlar 3 ming oladilar 
va 1 mingni sarflaydilar (qoldiq 2 ming); shu yo`l bilan boshlang`ich ho-
latga qaytadilar. 
“Yillik bo`nak” 
Yer egasi daromadi 
Unumsiz sinf 
bo`naklari 
Yer egasi daromadi 
va boshlang`ich 
bo`nak foizlarini 
to`lash uchun foy-
dalaniladigan summa-
lar 
2 ming 
1 ming 
1 ming 
1 ming 
2 ming 
1 ming 
1 ming 
1 ming 
Yillik bo`naklarning 
qoplanishi 
2 ming 
Yakun 
5 ming 
2 ming 
Izoh: Strelkalar xarajatlarning yo`nalishini 
ko`rsatadi 
Bundan bir ming kelasi yil aylanma capital 
sifatida reinvestitsiya qilinadi 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

139 
"Unumsiz" sektorning sof mahsuloti 0 ga teng, yangi ishlab chiqar-
ish sikli boshlanishi bilan 2 ming pul shaklida yana yer egalariga (renta) 
beriladi. 
Barcha aytilgan fikrlar bir yil uchundir, lekin uni oylar bo`yicha 
ham tahlil etish mumkin. Bu hozirgi davrdagi taniqli iqtisodchi 
V.Leontyevning "xarajatlar - chiqarishlar" jadvalini eslatadi. Xuddi Leon-
tyev tizimidek ma'lum boylikni yaratish uchun kerakli barcha omillardan 
cheklangan aniq nisbatda foydalaniladi, mazkur sektorning mahsulot qiy-
mati boshqa sektorning umumiy to`lovlari bilan to`la qoplanadi (1-jadvalga 
qarang). Bizning misolda uchta sektor mavjud (uning soni ko`p ham 
bo`lishi mumkin).