‘zbe risto n respublirasi 1 ay va ‘rta m axsus ta ’lim vazirligi
Yüklə 3,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Reanimatsiya
(reanimation - qayta jonlantirish, tiriltirish) bu terminal holat va klinik o ‘lim yuzaga kelganda organizm hayotiy muhim tizim lari faoliyatini sun’iy ravishda tiklash va saqlash uchun qo ‘llanadigan qator davo muolajalari komplcksi hisob- lanadi. Klinik o ‘lim holatida k o ‘rsatiladigan va ko‘p qo‘llaniladigan atama - «yurak — o ‘pka reanimatsiyasi» natijasida biz faqat gazlar almashinuvi va qon aylanishini sun’iy ravishda ta ’minlaymiz. Ammo, nafas va qon aylanishini sun’iy ta’minlash asosan bosh m iya p o ‘stloq qavati hujayralarini kislorod bilan vaqtincha ta ’minlashga qaratilgan usul hisoblanadi. Shuning uchun uni «reanimatsiya» yoki «yurak - o ‘pka va serebral reanimatsiya» deb atash to ‘g ‘ri va to ‘liq b o ‘ladi. In ten siv terapiya - ancha murakkab tushuncha. Intensiv terapiya deganda organizmning bir yoki bir necha hayotiy m uhim tizimlari faoliyati izdan chiqqanda, bemorlar hayoti ulami su n ’iy ravishda to ‘ldirish va saqlashga qaratilgan kompleks davo m uolajalari hisoblanib, bunday davolash o ‘tkazilmasa, bem or hayoti xav f ostida qolishini tushunish kerak. Reanimatsiya esa faqat nafas va qon aylanishi to‘xtaganda y a’ni klinik o ‘lim holatida bajariladi. Intensiv terapiya bir necha o ‘ziga xos xususiyatlarga ega b o ‘lib, birinchi navbatda kom pensator harakterga ega b o ‘lgan to ‘ldiruvchi va o ‘rnini bosuvchi davo muolajalari o ‘tkaziladi (nafas y o ‘llarining erkin o ‘tkazuvchanligini ta ’minlash, 0 ‘SV, gemodializ, gcmosorbsiya, parenteral oziqlantirish va hokazo). Ikkinchi xususiyati sindromologik harakter kasb etib, davo muolajalari birinchi navbatda bem or hayotiga xavf solayotgan sindromni bartaraf etishga qaratilgan. Pnevmoniya, bronxospazm , nafas yo‘llaridagi yot jism , . tiafasning markaziy boshqaruvi buzilishlari va hokazolar natijasida rivojlangan gipoksiya, giperkapniya va o ‘tkir nafas yetishm ovchiligini birinchi navbatda zudlik bilan bartaraf etish o ‘ta muhim. Faqat bemor og‘ir holatdan chiqazilgandan so ‘ng patogenctik terapiya o ‘tkazishga kirishiladi. Tabiiy, bunda bemomi og‘ir holatdan chiqarish uchun qo ‘llanilgan usullar gohi patogenctik terapiyaga mos b o ‘lishi mumkin. K o ‘p y o ‘nalishli davo muolajalari intensiv terapiyaning uchinchi o ‘ziga xos xususiyati hisoblanadi. M a’lumki, yuzaga kelgan har qanday og ‘ir patologik sindrom «nuqsonli doira» natijasida yana ham chuqurlashadi. Misol: o ‘tkir nafas yctishmovchiligi natijasida q o ‘rquv va qo‘zg ‘alish yuzaga kcladi va kateholaminlar, gistamin ajralishi ko‘payadi, yalligManish jarayonlari kuchayadi va o ‘z navbatida nafas y o ‘llari obstruksiyasiga va kislorodga talabni orti- shiga sabab bo ‘ladi, nafas yctishm ovchiligi yanada chuqurlashadi. Boshqa patologik sindromlarda ham shunday «nuqsonli doira» kuzatiladi. Shuning uchun davo m uolajalari og ‘ir sindromlarda yuzaga kelgan patologik zanjirning har bir zvenosiga qaratilishi kerak. Intensiv kuzatuv yoki nazorat amaliy rcanim atologiyaning bir qismi bo‘lib, bemor intensiv usullarga ehtiyoj sezmasada, doimiy nazorat va parvarishga muhtoj b o ‘lishi tushuniladi. Bunda intensiv kuzatuv ayniqsa kichik yoshdagi bem or bolalar va chaqaloqlarni intensiv terapiya va opcrativ muolaja jarayonida organizm hayotiy muhim tizim lar faoliyati nazorati, monitoring k o ‘rsatkichlarini doimiy kuzatuvi, ulam i to ‘g ‘ri tahlil etish va o ‘zgarishlarni o ‘z vaqtida adckvat bartaraf etish bem or xavf- sizligini ta ’minlashda alohida aham iyatga ega. |