Educational, natural and social sciences

 
 

---

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 2 | ISSUE 5/2 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor
 
 SJIF 2022: 5.947 
Advanced Sciences Index Factor 
 ASI Factor = 1.7 
700 
w
www.oriens.uz
May
2022
 
MUHOKAMA VA NATIJALAR 
O‘yin texnikasi – harakatni aniq, tez, engil, vaziyatga muvofiq, kam kuch sarf 
etib yuqori samarada bajarishga mo‘ljallangan bo‘lishi lozim.
“Texnika” atamasi yunoncha (tehnus) so‘z bo‘lib, juda keng ma’noda 
foydalaniladi va o‘zbek tilida «san’at» tushunchasini anglatadi. Miloddan avvalgi 
776-yildan boshlab har 4 yilda Yunonistondagi Olimp tog‘larining etagida joylashgan 
Olimp qishlog‘ida Xudo Zevs sharafiga o‘tkaziladigan umumyunon bayram 
musobaqalari ishtirokchilari 2 g‘ildirakli aravachada poyga, mushtlashish, beshkurash 
sporti bo‘yicha o‘z san’atlarini (texnikasini) namoyish etganlar. Qizig‘i shundaki, har 
bir ishtirokchi musobaqadan oldin o‘z qaddi-qomatini, mushaklarini shakllanganligi 
va boshqa shu sportga oid xislatlarni namoyish qilishi mazkur musobaqaning 
shartlaridan biri bo‘lgan. Demak, muayyan sport turi bilan shug‘ullanish natijasida 
odamning qaddi-qomati, mushaklari va organizmning jamiyki barcha organlari 
shakllanadi, binobarin sportchining texnik mahorati, san’atini takomillashishi 
ta’minlanadi.
Texnikaga oid barcha vositalar borki (samolyot, avtomobil, raketa, televizor, 
sovutgich, soat va hokazo), ularning texnik pasporti mavjud bo‘lib, unda mazkur 
vositaning texnik ko‘rsatkichlari va o‘lchamlari berilgan bo‘ladi. Sportda ham 
muayyan harakat malakasining o‘ziga xos texnik ko‘rsatkichlari, o‘lchamlari va uni 
ijro etishda shakllangan texnik tartibi mavjuddir.
Voleybol o‘yini texnikasi o‘yinni olib borish uchun zarur bo‘lgan harakat 
usullari majmuasidan iboratdir. Harakatlar texnikasi turli vaziyatlarda maqsadga 
muvofiq, samarali harakat qilish bilan baholanadi. O‘yindagi har bir texnik usulni 
bajarish bir-biri bilan uzviy bog‘langan harakatlanish tizimidan tashkil topadi. 
Harakat texnikasi harakat vazifalarini muayyan usul bilan hal qilish uchun zarur va 
yetarli bo‘lgan harakatning dinamik va kinematik xususiyatlaridir (kuchlarning 
muayyan izchilligi, gavdaning ayrim qismlari o‘rtasidagi muvofiqlik va shu kabilar).
Texnikaning asosiy qismi – ma’lum bir harakatdagi asosiy mexanizmning eng 
muhim va hal qiluvchi qismidir. Texnikaning asosiy qismini bajarish nisbatan qisqa 
vaqt oralig‘ida katta kuch sarflanishi bilan ifodalanadi.
Texnikaning detallari – harakatning asosiy mexanizmini buzmaydigan ikkinchi 
darajali xususiyatdir. Texnika detallari turli sportchilarda turlicha bo‘lib, bu ularning 
morfologik va funksional imkoniyatlariga bog‘liq bo‘ladi.
Texnik harakatlarni bajarishda harakatlarning vaqt jihatidan ma’lum bir 
fazalari farqlanadi. Odatda, harakatlarning uch fazasi: tayyorgarlik, asosiy va 
yakunlovchi fazalarini belgilab qo‘yish mumkin.

---