Psixologiyasi. Pedagogik psixologiya

152

---

IX 
BOB. PSIXIK RIVOJLANISH INTELLEKT
SHAKLLANISHI SIFATIDA: J.PIAJE KONSEPSIYASI
Reja:
1. J.Piajening bola intellektual rivojlanishini tadqiq qilishini 
asosiy yo‘nalishlari.
2. J.Piajening intellekt operatsional ta’limoti.
3. J.Piaje nazariyasining asosiy fikrlari tanqidi.
Mavzu o‘quv maqsadi:
Ta’limiy:
Talabalarga Piajening bola intellektual rivojlanishini 
tadqiq qilishining asosiy yo‘nalishlari haqida bilim berish.
Tarbiyaviy:
Bo‘lg‘usi psixologlarda kichik maktab yoshida­
gi bolalarni sevish, ular shaxsiga hurmat bilan qarash hislarini 
singdirish. Talabalarni kichik maktab yoshidagi o‘quvchilarga sa­
marali ta’lim-tarbiya berish uchun o‘z shaxsiy fazilatlarini tahlil 
qilishga o‘rgatish.
Rivojlantiruvchi:
Olingan nazariy bilimlarni mustahkamlab, 
amaliyotga yo‘naltirish yollari bo‘yicha ko'nikma-malakalarni 
rivojlantirish.
Tayanch tushunchalar: 
intellektual rivojlanish, egotsentrik 
nutq, akkomadatsiya, egoism, ichki nutq, operatsional ta’limot.
9.1. J.Piajening bola intellektual rivojlanishini tadqiq qilishning
asosiy yo‘nalishlari
J.Piaje (1896—1980) shvetsariyalik va fransuz psixologi bolib, u 
52 ta kitob va 458 ta ilmiy maqolalar muallifi, Jeneva genetik psi­
xologiya maktabining ko‘zga ko‘ringan vakillaridan biridir. J.Pia­
jening ilmiy ijodiyoti shu qadar turli xil ko‘rinishdagi metodologik 
va nazariy bahs-munozaralar predmeti bolib qolishda davom et- 
moqda. J.Piaje tomonidan kashf etilgan fenomenlar esa eksperi­
mental qayta tekshirilib chiqilmoqda. J.Piaje bolaning bilish faoli- 
yati mexanizmlarini o‘rgangan. J.Piaje intellekt shakllanishini 
barcha boshqa psixik jarayonlar bogliq bolgan bolaning psixik 
rivojlanishini markaziy chizig'i sifatida ko‘rib chiqqan. J.Piaje ish­
larida tadqiq etilgan asosiy masalalar bola tafakurining o‘ziga xos
153

---

xususiyatlari bolada intellektni kelib chiqishi va rivojlanishi fu n ­
dam ental jismoniy h am d a matematik tasavvur va tushunchalarni 
shakllanish usullari va y o llari obyekt, makon, vaqt, sabab, tasodif 
kabilar idrok, xotira, tasavvur, o‘yin, taqlid, nutq rivojlanishi va 
bilish jarayonida ularning vazifasi kabilarni o ‘rgangan.