16
Pedagogik tizimni o’zgartirish, uni qayta tashkil etish va moslashtirish
qaysidir qism yoki qismlarning o’zaro ta’sir ko’rsatish yo’nalishiga bog’liq:
moddiy-texnik bazani mustahkamlash, ta’lim mazmunini takomillashtirish va h.k.
Agarda qayta tashkil etishda tizimli yondashuv amalga oshirilmasa, ya’ni tizimni
tashkil etuvchi qismlar alohida, lokal qayta tashkil etilsa, bu faoliyat
muvaffaqiyatsizlikka olib keladi (33,170; 172; 173; 177; 193; 198; 219; 278; 279).
Tizimli
yondashuv
yo’nalishida
V.P.Bespalko,
Yu.V.Vasilev,
Yu.A.Konarjevskiy, N.V.Kuzmina, V.S.Lazarev, M.M.Potashnik, V.A.Slastyonin,
P.I.Tretyakov va boshqalar pedagogik tadqiqotlar olib borgan bo’lib, ular o’z
ishlarida quyidagi jihatlarga e’tibor qaratganlar:
1. Tizimlilik, yaxlitlilik – bunday shakldagi tizimni komponentlar, o’zaro
ta’sir etuvchi qismlar va bo’g’inlarning o’zaro birikishi tashkil etadi va uning
funktsional vazifalarini amalga oshirish va rivojlantirishni ta’minlaydi.
2. Pedagogik tizimda tizimni tashkil etuvchi komponentlardan biri maqsad
bo’lib, unga erishish uchun uslub va vositalar zarur hisoblanadi. Maqsadga
erishishda tizimning va uning komponentlarining harakati tizim funktsiyasining
mohiyatini belgilaydi.
3. Pedagogik tizim tarkibiy qismlardan iborat bo’lib, uning o’zgarishi ichki
ziddiyatlarga bog’liq bo’ladi.
4. Tizim ochiq bo’lganligi sababli, tashqi muhit bilan ko’pgina
kommunikatsiyalar orqali bog’liq bo’lib, muhitning munosabatlari tizimning
harakatlanishi va rivojlanishiga o’z ta’sirini ko’rsatadi.
5. Axborotlarni pedagogik tizimga kelib tushishi va undan qayta uzatilishi
tizim komponentlarining o’zaro va butun bir tizim bilan hamda tizimning tashqi
muhit bilan aloqa qilish uslublari hisoblanadi.
6. Talab etilayotgan, mavjud bo’lgan va istiqbol tizimlar o’rtasidagi farqni
akmeologik usul jihatlari belgilaydi.
Mamlakatimizda va xorijda ta’limni boshqarishning ilmiy asoslari paydo
bo’lishi o’zining chuqur tarixiy ildizlariga ega bo’lib, bu tizimli akmeologik
Dostları ilə paylaş: