Noorganik moddalar

3.8-jadval
B I N O VA T A S H Q I Q U R I L M A L A R N I Y O N G 4 N VA P O R T L A S H
X A V F S I Z L I G I B O ' Y I C H A T U R K U M L A S H
B o ‘lim , sex yoki
korpus
B inoni
arxitektura
qurilish shakli
M uhitni
u m u m iy
tavsiflash
M uhitni yong'in va
portlash bo'yicha
tavsiflash
Bino
(qurilm ani)
sinfi
Kislorod
puflash uch u n
alohida binolar
Bir qavatli
bino
N orm al
holda
Portlash bo'yicha
xavfsiz
—
119

---

3 . 9 -jo d v a l
E L E K T R E N E R G I Y A B I L A N T A ’ M I N L A S H DA M U S T A I I K A M L I K
B O ‘Y I C H A E L E K T R Q A B U L Q I L U V C H I L A R T U R K U M I
Ishlab chiqarish,
b o'lim yoki
qurilm a
Portlash
b o ‘yicha
m uhit tav-
sifnom asi
Qurilm a
sinfi
Elektr qabul
qiluvchini
xili va
vazifasi
Elektr
qabul
qiluvchilar-
ni ruxsat
etilgan
turkum i
K o'rsatilgan
turkum
belgilash
uch u n asos
T exnologik
jihozlarni puflash
uchun, azotni
olish va tarqatish
qurilmalari
gazgolderlar
bilan birga
0
‘rnatiladi-
gan joyiga
qarab
—
G az
puflagichlar
va kom -
pressorlar
1
Q urilm ani
shikastlanish
va xavfli
holat ro‘y
berishini
oldini olish
u ch u n
3.10-jadval
I S H L A B C H I Q A R I S H B I N O L A R I VA I N S H O O T L A R I N I N G Y O N G ‘I N
X A V F L I L I G I D A R A J A S I B O ‘Y I C H A T U R K U M L A R I
Obyekt
Y ong'in xavfliligi
bo'yicha
kategoriyasi
B inolarning alangaga
chidam lilik d a rajas i
(bundan past em as)
H avo p uflagich b o'lim i
D
11
H avo kom pressiyasi bo'lim i
D
II
Ishqorni rcgcneratsiyalash b o ‘lim i
( G -6 8 0 0 va shunga o'xshash
rusumli havo ajratish
qurilmalarida):
Ishlatilgan ishqor idishlari binosi
A
II
Boshqa binolar, shular qatori
ohakli sut tayyorlash qurilmasi
bilan birga
D
II
A zotni kom pressiyalash bo'lim i
D
II
H avoni ajratish bo'lim i
В
II
H avoni uglerod dioksididan to ­
zalash b o 'lim i (G -6 8 0 0 va sh u n ­
ga o'xshash rusum li havo-ajratish
qurilmalari)
D
111
Ballonlarni kislorod bilan to'ld i-
rish binosi
V
II
H avoni so'rib olish va filtrlash
stansiyasi
D
III
120

---

3 . 1 1-j a d v a I
A Z O T S A N O A T I X O M A S I I Y O L A R I , Y O R D A M C I I I M O D DA L A R I VA M A H S U L O T L A R I N I N G
A S O S I Y F I Z I K - K I M Y O V I Y VA Y O N G ‘I N H A M D A P O R T L A S H B O ‘Y I C H A X A V F L I L I K X U S U S I Y A T L A R I
( H a v o a j r a t i s h s e x i b o ‘y i c h a ) .
Portlash
chegarasi,
(x )%
T em peratura, К
M odda
A zot sanoatida qoMIanishi va
aham iyati
Tavsifi
H
av
o 
b
il
a
n
a
r
a
la
sh
m
a
d
a
K
is
lo
ro
d
 
b
il
a
n
a
r
a
la
sh
m
a
d
a
B
ir
d
an
 
y
o
n
ib
k
e
ti
sh
A
la
n
g
a
la
n
is
h
0
‘z
-o
‘z
id
a
n
a
la
n
g
a
la
n
is
h
1
2
3
4
5
6
7
8
A zot N
2
Havo va am m iak h am da m ctanol
ishlab chiqarish uch u n q o'llan ad i-
gan gazlar tarkibiga kiradi.
H avoni chuqur sovuqlik q o ‘llab,
rektifikatsiyalash usuli bilan
ajratishda olinadi.
H idsiz va yonm aydigan rangsiz gaz
U glerod
dioksidi
C 0
2
Karbamid, quruq m u z ishlab
chiqarish x om ash yosi. T exn ologik
gazlar va distillyatsiya gazlari
ham da atm osfera havosi (0 ,0 3 (h)
% gacha) tarkibiga kiradi. U larni
C 0
2
dan tozalashda olin ad i.
R angsiz, hidsiz va yonm aydigan gaz

---

Jadva ln in g d avom i
1
2
3
4
5
6
7
8
Kislorod
o 2
H avoni chuqur sovuqlik qo'llab,
rektifikatsiyalash usuli bilan
ajratishda olinadi.
U glevodorodli gazlarni konvcrsiya-
sida, qattiq yoqilg'ini gazlashtirish-
da, azot kislotasini to'g'ridan
to'g'ri sintez qilishda, karbamid
ishlab chiqarishda (korroziyani
oldini olish uchun qo'llan ad i)
R angsiz, yonm aydigan gaz, lek in yonish
jarayonini faol q o 'lla b -q u w a tla y d i.
Y onuvchi gazlar, yonuvchi suyuqliklar
bug'lari va chang bilan konscntratsiyaning
keng diapazonida portlashga m oyil bo'lgan
aralashmalar hosil qiladi. K islorodni
porshenli kom pressorlar silindrlaridagi va
boshqa jihozlardagi m oylar bilan tutash-
ganda tcm peraturani tezlikda ortib ketishi,
m oyni intensiv oksidlanishi va bugManishi,
kislorod bilan m oy bug'larining portlashga
m oyil aralashmasi hosil boMishi sodir
boMadi. Kislorod gazi bilan to'yingan
kiyim lar alanganing har qanday manbasi
(gugurt, papiroslar) dan yon ib ketadi. S u ­
yuq kislorod juda xavfiidir: Organik birik-
malar bilan uchrashganda portlashga m oyil
aralashmalar hosil bo'ladi. (paxta, parafin
va boshqa organik birikmalardan qilingan
tiqm a va asbestli qistirm alar bilan kislorod­
ni tutashishida yongNnlar va portlashlar
bo'lishi m um kin). M oy va yog'lar siqilgan
kislorod m uhitida o 'z -o 'z id a n alangalanib,
portlab ketadilar. M oyli kiyim kislorod
m uhitida olov manbasi b o ‘lm agan holida
ham yonib ketishi m um kin. Y uqori k on -
sentratsiyalardagi texnik va tex n o lo g ik kis­
lorodlar atm osfera havosini chuqur sovu q ­
lik q o ‘llab, rektifikatsiya usuli bilan olinadi.

---

3 . 1 2 -ja d v a l
A Z O T S A N O A T I X O M A S I I Y O L A R I , Y O R D A M C I I I M O D D A L A R I V A M A H S U L O T L A R I T E X N I K
X U S U S I Y A T L A R I ( a t m o s f e r a h a v o s i n i a j r a t i s h s e x i b o ‘y i c h a )
M odda
Zaharli
xususiyatlari
(in son organiz-
miga ta ’siri
C hegaraviy ruxsat etilgan konsentratsiya
H
im
o
y
a
lo
v
c
h
i
p
r
o
ti
v
o
g
a
z
m
a
r
k
a
si
Is
h
la
b
 
c
h
iq
a
r
is
h
ja
r
a
y
o