Materiallar qaytimining omilli tahlili. №
Ko‟rsatkichlar
Bazis
yili
Hisobot yilidagi
MX hajmi va bazis
yilidagi YM hajmi
bo‟yicha
Hisobot
yili
o‟zgari-
shi (+,-)
1.
Yalpi
mahsulot, ming
so‟m
64404
64404
75311
+10907
2
Sof foyda,ming
so‟m
2600
x
2850
+250
3
Ishlab
chiqarish
xarajatlari,m.so‟m
13700
x
14200
+500
4.
Moddiy
xarajatar, ming
so‟m
6314.
1
7172.4
7172.4
+858.3
5.
Materiallar
qaytimi, so‟m
10,2
9.0
10,5
+0.3
2.Yalpi mahsulot hajmining oshishi materiallar qaytimining o‟zgarishiga ijobiy tasir
qilib,uni darajasini 1.5 so‟mga yoki 16.7% ga oshishiga sababchi bo‟lgan:
𝑌𝑀
1
𝑀𝑋
1
−
𝑌𝑀
0
𝑀𝑋
1
=
75311
7172.4
−
64404
7172.4
= 10.5 − 9.0 = +1.5
сўм Demak,
ushbu
ma‟lumotlardan
ko‟rinib turibdiki,materiallar qaytimining
o‟zgaishiga material xarajtlar hajmining oshishi salbiy tasir qilib,uni 11.8% ga
kamayishiga,yalpi mahsulot hajmining oshishi esa ijobiy tasir qilib, uni 16.7% ga
oshishiga sababchi bo‟lgan. Demak, materiallar qaytimi darajasini oshirishning asosiy
imkoniyati bo‟lib, moddiy xarajatlar hajmini keskin kamaytirish hisoblanadi.
Moddiy resurslardan foydalanishning asosiy ko‟rsatkichlaridan biri bo‟lib,
materiallar sig’imi hisoblanadi.Tahlil indeks usuli orqali amalga oshirildi.
Bazis yilidagi materiallar sig‟imi ko‟rsatkichini hisobot yilidagi (yoki rejadagi)
ko‟rsatkichiga solishtirib, moddiy resurslardan foydalanish samaradorligining umumiy
o‟zgarishi aniqlanadi:
𝑴𝑿
𝟎
𝒀𝑴
𝟎
÷
𝑴𝑿
𝟏
𝒀𝑴
𝟏
= ±∆
𝑴𝑿,𝒀𝑴
Ushbu o‟zgarish quyidagi ikki omil hisobiga sodir bo‟ladi:
1.Xarajatlar hajmi o‟zgarishining ta‟siri:
𝑴𝑿
𝟎
𝒀𝑴
𝟎
÷
𝑴𝑿
𝟏
𝒀𝑴
𝟎
= ±∆
𝑴𝑿
36
2.Yalpi mahsulot hajmi o‟zgarishining ta‟siri:
𝑴𝑿
𝟏
𝒀𝑴
𝟎
÷
𝑴𝑿
𝟏
𝒀𝑴
𝟏
= ±∆
𝒀𝑴
