Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə273/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   269   270   271   272   273   274   275   276   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

док ozluyorum, док hatirhyorum.
- Sevikli Toshkentimni, о 'qigan maktabimni, sinfdosh dugonalarim-
ni, gimnastikaga qatnaydigan stadionimni, barcha-barchasini ко ‘p
265


eslayman, ko'p sog'inaman.
 
Quyidagi gap esa yoyiq uyushiq to id i- 
ruvchili jumladir: 
Yalmz onun 
ardi arkasi kesilmeyen kiskanglik kav-
gasindan, Hasan ’a du§kunlugunden ba$ka bir §eyden bahsetmeyen
konu§malarindan док sikilmi§tim. - Faqat uning boshi-oxiri ко ‘rin-
magan rashk g ‘avg 'osidan, Hasanga bo ‘Igan ehtirosidan boshqa
narsa haqida bo ‘Imagan gaplaridan ju d a zerikdim.
Uyushiq bo‘ lakli gaplar tarkibida uyushib kelgan gap 
boiaklariga oid bo‘ lgan grammatik shaldlar ularning har birida 
yoki so‘ngisidagina ishtirok etishi mumkin. Masalan, quyidagi 
gapda uyushib kelgan so'zlarning barchasida grammatik ko‘rsatkich 
ishtirok etgan, y a ’ni qaratqich-aniqlovchining k o ‘rsatkichi har bir 
uyushiq b o ia k tarkibida mavjud: 
Hig olmazsa 
Hasanhn, A zize’nin
ebedi iskencelerinden kurtulacaktim. - Hech bo ‘Imasa, Hasanning,
Azizaning abadiy iskanjalaridan qutilardim.
Quyidagi gaplardagi umumiy ко ‘ makchilar uyushgan so ‘zlarning 
har biriga taalluqli, bunda birinchi gapda k o ‘makchili vositali t o id i­
ruvchi, ikkinchi gapda maqsad holi uyushiq holda qoilangan bo’ lib. 
bu gap b o iak lari tarkibidagi ko‘makchilar 
(h ak k in d a - h aqid a, i^in
- u ch un ) 
har bir uyushgan b o ia k k a tegishli: 
Ahmet gocuklugunda
bu dereler, karanhk magaralar hakkinda док korkung dedikodulari
duynnistu. Ahmed kichikligida bu 

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   269   270   271   272   273   274   275   276   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin