Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə272/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   268   269   270   271   272   273   274   275   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

sihirli ve esrarli 
memleketi biraz anlatir
nnsiniz?
-
Menga bu Sharq deb aialgan sehrli va asrorli mamlakat
haqida biroz gapirib berasizmi?
v) hoi uyushiq shaklda ishlatiladi. Quyidagi gapda holat holi 
uyushgan: 
Omrumda hig bir insan gozii bana bu kadar 
hayretle ve
yakinhkla 
bakmadi. - Umrimda hech bir inson ко ‘zi menga bu qadar
hayrat va yaqinlik bilan boqmadi.
Undalmalar uyushib ishlatilishi mumkin. Uyushgan undalmalar 
yoyiq va yig‘iq shaklda bo'ladi: 
Sen de beni affet, Allah ’in almmayaz-
digi 
helelligim, 
bu diinyada buldugum helel 
nasibim, balitim, 
degerli
cevherim, altxmm, bir tanemL. 
Affet...affet...affet... - Sen ham ke-
chir, Olloh о ‘zi qovushtirgan xasmim, jufti halolim, bu dunyoga kelib
topgan birdan-bir baxtim, bebaho Marjonim, duri gavharim, kechir,
kechir, kechir...
Ushbu misolda uyushib kelgan undalmalar yoyiq 
shakldadir, ya'ni undalmalar sifatlovchilari bilan ishlatilgan.
Gapning bosh hamda ikkinchi darajali bo‘laklaridan ayrimlari 
bir gap tarkibida uyushib kelishi mumkin. Masalan, quyidagi jumlada 
qaratqich-aniqlovchilar va holat hollari uyushgan: 
О halde bir. 
dostun,
arkada§in kizi olarak, m isafirgibi 
gel. - Unday bo 'Isa, bir do ‘stning,
о ‘rtoqning qizi sifatida, bir mehmon kabi kel.
Uyushiq bo'laklar tarkiban yoyiq yoki yig‘iq bo'ladi. Masalan, 
quyidagi gapda vositasiz to'ldiruvchi uyushib kelgan bo‘lib, aniqlov- 
chilar orqali ulardan anglashilgan predmet, shaxs tushunchalari izoh- 
langan: 
Sevgili ТщкепйтЧ, okudugum okulumu, sin if arkuda$lari-
rni, jim nastik salonumu 
hepsini 

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   268   269   270   271   272   273   274   275   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin