Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X
at- tang, afsus, yazik, ya zik ki - taassufki, afsus ki; e) ishonch m a’ nosini tashuvchi so'zlar:
ftiphesiz - shubhasiz, elbette - albatta, tabii - tabiiyki. 3
. Aytilayotgan fikrning manbaini ko'rsatadi. Bunday ma’ no
quyidagi kirish so'zlar va birikmalar orqali ifodalanadi:
bence - menimcha, du§undiigume gore —fahmimcha, soylediklerine gore - ay- tishlaricha, duyduguma gore — eshitishimcha. 4
. Nutqning ayrim qismlari o'rtasidagi munosabat, gap bo'lagi
yoki ayrim fikrlarning tartibi m a’nosi quyidagi kirish konstruksiyalar
orqali ifodalanadi:
h a sd i-x u lla s, esasen, genellikle, genelde - asosan, zaten - zotan, ustelik - buning ustiga, ustiga-ustak, demek - demak. 5
. Kiritma bo'laklarning ayrimlari tinglovchining diqqatini
aytilayotgan fikrga jalb etish uchun xizmat qiladi:
bak - qara, goruyorsumiz ki - ko'rdingizki, hadi - qani, affet(affedersiniz) - kechir(asiz) va h.
КШ 1ТМ А KONSTRUKSIYALI G APLAR Gap vositasida aytiluvchi fikrga qo'shim cha yangi m a’ lumot.
fikr orttiruvchi kiritma so'zlar. gaplar
kiritma konstruksivalardir. Turk tiiida kiritma konstruksiyalar bir so‘ zdan,
bir birikmadan yoki bir
gapdan iborat bo'lishi mumkin.
Bir so‘zdan tashkil topgan kiritma konstruksiyalar: Boyle birgenetik degi§im (mutasyon) gergekle.stikten sonra, bumm gegirilme fansi vardir. - Bunday bir genetik о ‘zgarish (mutatsiyajdan so ‘ng,