Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


ne so 'roq olm oshlarining k o 'p lik shakllari ham mavjud:  Kim ler geldi? N eler oldu?



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə38/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

ne
so 'roq olm oshlarining k o 'p lik shakllari ham mavjud: 
Kim ler geldi? N eler oldu?.
Asl so 'ro q olmoshlari b o 'lgan 
kim
va 
ne
dan boshqa so'roq sifatlarining egalik shakllari ham so'roq olmoshi 
sifatida qo'llanishi mumkin: 
hangisi, kaqi, kagincisi
kabi.
G um o n o lm o sh lari 
(belirsizlik zamirleri)
predm etlarni noaniq 
shaklda ko'rsatadi. Hozirgi turk tilida 
kimse
va 
herkes
so'zlari asl 
gum on olmoshlaridir. Gumon m a ’nosi egalik shakllari orqali ham 
ifodalanadi: 
biri, birisi (biri), birileri (b a ’zilar), ba§kasi (boshqa-
si), bagkalari (boshqalari), hep si (hammasi), b a zm (b a ’zisi), kimi
(b a ’zi), hepimiz (hammamiz), bir kagi (bir nechtasi), bir gogu (bir
nechtasi), her biri (har biri), hig biri (hech qaysi) kabi. Falan (falon),
filan (pismadon), falanca (falonchi'), bir §ey (bir narsa)
so'zlari ham 
alohida qo'llanganda gum on olmoshi vazifasini bajaradi.
-ki
sifat va olmosh yasovchi qo'shim cha bilan yasalgan so'zlar 
ham gumon olmoshlari singari qo'llanadi: 
oteki (boshqa, narigi), beriki
(berigi), deminki (haligi), alttaki (quyidagi), dagdaki (tog'dagi)
kabi.
B og‘lovchi o lm o sh lar 
(baglama zamirleri)
ikki so'zni 
ko'rsatish m a’nosida bog'laydigan so'zlardir. Eski turk tilida faqat 
kim
bog'lovchi olmoshi qo'llangan: 
Sen kim gelesin meclise bir y e r mi
bulunmaz? (Sen ki kelursan majlisga, jo y topilmaydimi?) Oyle nara
atti kim dag ta§ yankilandi (Shunday na 'ra tortdi ki, tog ‘u-tosh aks-
sado berdi). Usmonli turkchasidagi kim
so 'ro q olmoshi o 'z o'rnini 

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin