Bosh muharrir: Sharipov Qo‘ng‘irotboy Avezimbetovich Bosh muharrir o‘rinbosari: Karimov Norboy G‘aniyevich

Texnologik taraqqiyot jarayoni.
Texnologik taraqqiyotning jadal sur’atlari tijorat banklari uchun ham im-
koniyatlar, ham qiyinchiliklar tug‘diradi. Raqamli transformatsiya, fintech innovatsiyalari va kriptovalyutalarning 
amaliyotga kirib kelishi an’anaviy bank modellari va ishlash qoidalariga o‘zining ta’sirini o‘tkazdi. Banklar mi-
jozlarning o‘zgaruvchan xohish va istaklariga moslashishi, innovatsion texnologiyalarni joriy etishi va raqobat-
bardosh bo‘lish uchun kiberxavfsizlik choralarini kuchaytirishi kerak. Biroq, texnologik taraqqiyot banklar sama-
rali hal qilishlari kerak bo‘lgan kiber tahdidlar, ma’lumotlarning buzilishi va operatsion uzilishlar kabi xavflarni 
ham keltirib chiqaradi. Bularning barchasi tijorat banklari moliyaviy rseurslarini boshqarish jarayonini murakka-
balshtiradi va doimiy ravishda bu borada tegishli ishlarni amalga oshirishngi talab etadi.
Iste’dodlarni, ya’ni talantli xodimlarni ishga qabul qilish va boshqarish jarayoni.
Malakali mutaxas-
sislarni jalb qilish va saqlab qolish tijorat banklari uchun juda muhim muammodir. Bank sohasi risklarni bosh-
qarish, muvofiqlik, moliyaviy tahlil va texnologiya bo‘yicha tajribaga ega bo‘lgan shaxslarni talab qiladi. Biroq, 
iste’dodlarni jalb qilish va ularni raqobatbardosh mehnat bozorida saqlab qolish qiyin bo‘lishi mumkin. Banklar 
raqobatbardosh kompensatsiya paketlarini taklif qilishlari, doimiy o‘qitish va rivojlanish imkoniyatlarini taqdim 
etishlari va yuqori iste’dodlarni jalb qilish va saqlab qolish uchun ijobiy ish muhitini yaratishlari kerak.
Mijozlarning hoxish istak va talabini o‘zgarish jarayoni:
Mijozlarning talablari texnologik taraqqiyot 
va bozor dinamikasining o‘zgarishi bilan tez rivojlanmoqda. Mijozlar endi uzluksiz raqamli bank tajribasi, mo-
bil ilovalardagi shaxsiy kabinet xizmatlar va ularning hisoblariga real vaqt rejimida kirishni kutishadi. Ushbu 
umidlarni qondirish banklardan ilg‘or raqamli platformalarga sarmoya kiritishni, mijozlarni jalb qilish strategi-
yalarini yaxshilashni va shaxsiylashtirilgan moliyaviy yechimlarni taklif qilish uchun ma’lumotlar tahlilini qabul 
qilishni talab qiladi. Bank iste’molchilarining talablarini qondirmaslik mijozlarning yo‘qolishiga va bozor ulushini 
yo‘qotishga olib kelishi mumkin.
Biz yuqorida mamlakat bank tizimi deyarli to‘liq bozor munosabatlari sharoitida amal qiladigan AQSh bank 
tizimida resurslarni boshqarishning umumiy jihatlari, amaliyotdagi holati va ayrim muammoli jihatlarini ko‘rib 
chiqdik. 
Tadqiqot ishimizni yanada kengaytirish va xorij tajribasini yanada chuqurroq o‘rganish maqsadida ayni 
paytda dunyoda yetakchi mamlakat maqomiga taboro kuchli da’vogarlik qilayotgan Xitoy xalq respublikasi 
(XXR) bank tizimida resurslarni boshqarish bilan bog‘liq masalalarni atroflicha tadqiq etamiz. 
Ta’kidlash joizki, XXRda bank tizimi asosan davlat mablag‘lari hisobidan tashkil etilgan bo‘lib, 2017–2018-yil-
larda dunyoning eng katta 10 banki ro‘yxatidan Xitoyning uchta banki o‘rin olgan. Mazkur tadqiqot doirasida 
2017–2018-yillarda dunyoning eng kuchli 10 ta banki ro‘yxatida ikkinchi o‘rinda turadigan XXRning China In-
dustrial and Commercial Bankining (CICB), Xitoy Sanoat va tijorat banki (XSTB) moliyaviy holati va moliyaviy 
resurslarni boshqarishdagi imkoniyatlarini ko‘rib chiqamiz.
Ushbu bank 1984 yil 1-yanvarda mas’uliyati cheklangan jamiyat sifatida Xitoy Moliya vazirligi mablag‘i 
hisobidan tashkil etilgan davlat tijorat bankidir. Bank davlat tijorat banki bo‘lishiga qaramasdan, dunyodagi eng 
daromadli kompaniyalardan biri hisoblanadi va Forbes ma’lumotlariga ko‘ra to‘rtinchi o‘rinni egallaydi. Dunyo-
ning yirik va taniqli kompaniyalari ushbu bankning IPOlarini sotib olgan. Xususan, AQShning Goldman Sachs 
5,75% ulushini 2,6 milliard AQSh dollariga sotib oldi, bu Goldman Sachs hozirgacha investitsiya qilgan eng 
katta summadir. Quyidagi jadvalda bankning moliyaviy holati haqidagi ma’lumotlar keltirilgan.

---

T
ARA
QQIY
O
T
ПР
ОГРЕС
С
PR
OGRESS
112
YA S H I L I Q T I S O D I Y O T VA TA R A Q Q I Y O T
https://yashil-iqtisodiyot-taraqqiyot.uz
2023-yil, iyul.
№
7-son.
2-jadval:
Xitoy Sanoat va tijorat banki aktivlari va passivlari tarkibi haqida ma’lumot, (1-yanvar holatiga, foiz 
hisobida) 
[16]