O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

y
ordam beradigan uslubni olish kerak. 
Genetik usul
.Genetik usul to’g’ri yozishga o’rgatishning asosiy uslubi 
hisoblanadi. Boshlang’ich maktabning dasturida ko’rsatilishicha alifbeni o’rganish 
vaqtida bolalar alifbeda harflar qanday joylashgan bo’lsa shu tartibda yozilishida 
oson yoki qiyinligidan qat’iy nazar ketma-ket o’rganiladi. 

Genetik usul bilan yozuvga o’rgatish hozirgi kunda alifbeni o’rganib 

bo’lgandan so’ng to’g’ri yozuvga o’rgatishning butun borishida amalga 
oshiriladi.Bu uslubning afzalligi shundan iboratki,o’quvchi yozuvdagi harfni 
alifbedagi tartibda emas,balki uning yozilishidagi murakkab tomonlariga va 
yozuvdagi harf avvalgi yozuv mashqlariga mos kelishi kerak. 
Oldiniga 
o’quvchilar 
oddiyroq 
va 
yengil 
harflarni 
yoza 
boshlaydilar,keyinchalik esa birmuncha murakkabroq va oxirida qiyin mashqlarni 
yozadilar. 
Bunday ketma ketlikning afzallik tomoni shundaki o’quvchi 1-2 ta elementni 
o’zlashtirib olib shakli jihatidan soddaroq bo’lgan harfga o’tadi. So’ng qandaydir 
shriftni yoki alohida bir elementni qo’shish orqali yangi harflarni, tuzilishi jihatidan 
murakkabroq bo’lganni o’rganishga o’tadi. 
Alohida elementni o’rganganidan so’ng alohida harflarga ega bo’lgan 
yozuvga,undan keyin so’z yozishga o’tiladi. 
Bu quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 
1.O’qituvchi hozir yozuv bilan shug’ullanishlarini aytib o’tadi o’quvchilar 
mashg’ulotga kerak bo’ladigan narsalarni tayyorlab qo’yadilar. 
2.Undan keyin o’qituvchi sinf doskasidagi harf yoki so’zning yozilish tartibini 
tushuntirib beradi, o’quvchilar esa o’qituvchining yozish jarayonidagi qo’l 
harakatlarini takrorlab borishlari lozim. 

---

162 
3.O’qituvchi tomonidan so’z o’quvchilar bilan o’qib chiqiladi va havoda yozish 
mashqlari bir necha bor takrorlanadi.Bunday tayyorgarlik mashqlaridan so’ng 
o’quvchilar daftarga yozishga o’tadilar. 
Yozish malakasini egallab borishga o’rgatish maqsadida avvaliga soda 
elementlardan tashkil etilgan so’zlarni keyin esa murakkabroq so’zlarni yozishga 
o’tiladi.