A. T. G 'o fu ro V, S. S. F a y z u lla y e V, A. K. R a X im o V, B. Z o X id o V a, F. I. M a tk a r im o V

Testlar:
1. 
Tarixiy jarayonda odamning tik yurishi tufayli umurtqa
pog‘onasi egri - lordoz va kifoz holatga o‘tgan. Lordozda
umurtqa pog‘onasining bo‘yin va bel qismi... , kifozda esa
ko‘krak va dumg‘aza qism... egilgan holatda bo‘Iadi.
A) orqaga, oldinga
B) bo‘yin orqaga, bel oldinga
C) oldinga, orqaga
D) ikkalasida ham oldinga egilish bo ‘ladi.
30

---

2. Qaysi maymunning ko‘krak umurtqalari 12 ta?
A) shimpanze
B) gorilla
C) gibbon
D) orangutan
3. Odamning yuz qismidagi suyaklarga qaysi kiradi.
A) yuqorigi ja g ‘, suyak qopqog‘i esa, chakka (juft), tepa 
(juft), peshona, ponasimon va panjarasimon
B) tanglay, suyak qopqog'i esa, chakka (juft), tepa (juft), 
peshona, ponasimon va panjarasimon
C) yonoq, tanglay, burun, ko‘z yosh suyaklari suyak qopqog’i 
esa, chakka (juft), tepa (juft), peshona, ponasimon va panjarasimon
D) yuqorigi ja g ‘, yonoq, tanglay, burun, ko ‘z yosh suyaklari, 
burunning pay chig'ouog'i va ikkita tik suyaklar - pastki shox va 
dim og‘ suyagi til osti suyagi
4. Masalan miya qopqog‘ining ko‘ndalang diametri 145
mm, uzunlik diametri esa 180 mm bo‘lsa, unda indeks 145x100
: 180 = 80,5 ga teng bo‘ladi.
A) 80.5
B) 80,3
C) 76,8
D) 77.9
5. Bosh miyaning og‘irligi necha yoshdan so‘ng asta
sekinlik bilan kamaya boshlaydi?
A) 30
B)40
C) 50
D) 60
Kalla skeletining yuz qismidagi organlar
Tayanch tushuncbalar va bilimlar: tishlar ularning tuzilishi, 
soni. K o‘zlar, ko ‘zning yordamchi apparatlari. Burun shakli, uzun- 
ligi, eni, leptoriniya, mezoriniya, hameriniya, giperxaeriniya, quloq 
suprasi, lablar, og'iz kengligi.
31

---

Tishlar. Sat emizuvchiJar, xususan primatlar paleontologiya- 
sida tishlar tuzilishiga katta ahamiyat beriladi. Bunga asosiy sabab 
tishlar tuzilishi mustahkam boTgani uchun qazilma holatda uzoq 
vaqt saqlanadigan organizmning bir qismi ekanligidir. Ko‘pchilik 
sutemizuvchilarga o ‘xshab odamlarda ham tishlarning izchil ra­
vishda ikki bo‘g‘ini kuzatiladi. Yosh bolalarda 20 ta sut tishlari 
b o iib , keyinchalik ular o ‘m ida 32 ta doimiy tishlar paydo bo'ladi. 
Yuqorgi ja g ‘da 16 ta, pastki ja g 'd a ham 16 ta. Tishlar ja g ‘ning har 
qaysi yarmida 2 ta kurak, lta qoziq, 2 ta kichik oziq. 3 ta katta oziq 
tish bo‘ladi. Uchinchi katta oziq tish aql tish deb ataiadi va barcha 
tishlardan keyin chiqadi.
Tishlar sonini tish formulasi orqali ifodalash qabul qilingan 
bo‘lib, unda yuqoridagi tishlar kasr chizig‘ining suratida, pastdagi- 
lari esa mahrajida ko'rsatiladi. Tishlar o‘rta chiziqdan boshlab 
sanaladi. Birinchi raqam bilan kurak tishlar soni. ikkinchi raqam 
bilan qoziq tishlar soni, uchinchi raqam bilan esa kichik oziq tishlar 
soni. to ‘rtinchi raqam bilan katta oziq tishlar soni ifodalanadi. 
Shulardan kelib chiqqan holda tish formulasini tubandagicha ifo­
dalanadi.
3
-
2
-
1' 2
2
-
1
-
2- 3