zifasini bajarib, xavotirlanishning yuqori darajasida esa ijodiy
tafakkurning susayishiga sabab bo‘lishi aniqlandi.
Shuningdek,
o‘quvchilardagi ichki o‘quv motivatsiyasining yuqori b o li
shi shaxs bilan bogliq xavotirlanishning pasayishiga olib kelsa,
tashqi o‘quv motivatsiyasining ustunligi shaxs bilan bogliq xa
votirlanishning ortishiga sabab boladi. Ichki motivatsiya ustun
bolganda taqdimot
natijalarining past bolishini, tashqi moti
vatsiya ustun bolganda esa aksincha, ijodiy tafakkur mahsullari-
ni taqdim etish darajasining yuqori bolishini ko‘rish mumkin.
Mavzuni mustahkamlash uchun nazorat savollari:
1
. 0 ‘smirlik davrining asosiy psixik xususiyatlari.
2
. 0 ‘smirlik davridagi yetakchi faoliyat turi.
3. 0 ‘quv faoliyatining qayta tuzilishi hamda o‘smirdagi bilish
jarayonlarining rivojlanishi.
4. 0 ‘smirlik davri krizisi, sabablari va namoyon bolishi.
5. «Tarbiyasi qiyin» o‘smir xulq-atvoridagi salbiy xususiyatlar
va ularga psixologik yondashuv.
6
. 0 ‘smirlik yoshida individual yondashuv.
Mavzuni mustahkamlash uchun test savollari:
1
. 0 ‘smirlik yoshiga olishda yuzaga
keladigan asosiy qayta
shakllanish nimalardan iborat?
a) bolaning tasavvurlari o‘z bolaligi haqida emas, balki o‘zi-
ning katta bolganligini his etishidan;
b) begativizm,
janjallik holatlari, o‘zini bola deb hisoblashni
istamasligida;
*c) mustaqillikka intilish, tevarak-atrofdagilarga nisbatan tan-
qidiy munosabatlarda bolishida;
d) bilish jarayonlari rivojlanishining sekinlashishida.
2
. 0 ‘smirlar bilan kattalar o‘rtasidagi nizolarning kelib chiqish
sabablari nimalarda aks etadi?
a)
ota-onalarning o‘smirlarni «kattalashish» darajasini og‘ir
kechirishlarida;
366
*b) kattalarda o‘smirlarga nisbatan bo‘ladigan
munosabatlar
kichkina bolaga bo‘lgan munosabatdek saqlanib qolishida;
c) o‘smirlarning moddiy tomondan kattalarga butunlay bogliq
bolib turishida;
d) bilish jarayonlari rivojlanishining sekinlashishida.
3. 0 ‘smirlik yoshida o‘zaro munosabatlarning xususiyatlari va
«tanglik» davrining kechishi nima bilan aniqlanadi?
*a) o‘smirning ijtimoiy mavqeyi kattalar olamiga olishi bilan;
b) o‘smir organizmida anatomik-fiziologik o‘zgarishlarning
xarakteri bilan;
c) o‘smirda o‘qish motivlarining asta-sekin tarkib topishi bi
lan;
d) bilish jarayonlari rivojlanishining sekinlashishida.
4. 0 ‘smirlik davrida aqliy rivojlanish nimalarda aks etadi?
a) nutqning faollashuvi, dunyoqarashning o‘sishida;
b) bilish jarayonlari rivojlanishining jadallashishida;
*c) barcha javoblar to‘g‘ri;
d) bilish jarayonlari rivojlanishining sekinlashishida.
5. «Tarbiyasi qiyin» o‘smirlarni keltirib
chiqaruvchi sabablarni
aniqlang.
a) shaxsning psixik o‘sishidagi kamchiliklar, irodaning bo‘shli-
gi;
*b) shaxsning biologik nuqsonlari, shaxs tarbiyasidagi nuqson-
lar,
psixik kamolotidagi, maktab ta’limi va tarbiyasidagi kamchi
liklar, maktabdan tashqari muhitdagi nuqsonlar;
c) silaviy nizolar, oilada pedagogik-psixologik
bilimlarning
yetishmasligi va tengqurlarining ta’siri;
d) bilish jarayonlari rivojlanishining jadallashishida.
Dostları ilə paylaş: