Deka valning yonboshiga yoki pastki chorak qismiga o ‘matiladi
(91*-rasm,b). Bunda ishchi zona pona shaklida bo‘lib, oraligi esa
material qabul qiladigan qismidan chiqariladigan qismiga tomon
torayib boradi.
Yormalarni sayqallash va jilo berish texnologiyasi
Yormalarni sayqallash
jarayonining maqsadi, ularning inson
organizmida tez hazm bo‘lish xususiyati va iste’mol qimmatini
oshirishdir. M ag‘iz yuzasiga abraziv yuzali ishchi organlar ta ’siri
ostida sayqal beriladi.
Sayqallash jarayonida oqlangan
don yoki oqlanmagan mayda
donlar yuzasidagi meva, urug qobiqlari,
qisman aleyron qatlam va
murtaklari ajratib olinadi. Suli donidan esa tuklari ham tozalanadi.
Nomerli yormalar tayyorlashda mayda don zarrachalariga
sharsimon shakl beriladi. Yormalar yuzasidagi qobiqlami ajratib olish
natijasida, uning inson organizmida yaxshi hazm bo‘lish xususiyati
'
ortadi. Murtak ajratilganda esa, yormada yog‘
moddasi kamayib, u
uzoq saqlanganda taxir mazaga ega bo ‘lishining oldi olinadi.
Don m ag‘ziga qancha ko‘p ishlov berilsa, undagi kul moddasi va
kletchatka shuncha kamayadi.
Don meva, urug‘ qobiqlari va aleyron qatlamlarini ajratish
natijasida olingan yormadan taom tayyorlanganda endospermga
nam tez singib,
uni pishirish vaqti qisqaradi, tayyor taomning sifati
ortadi.
Suli m ag‘ziga ishlov berishda, uning
ustki qatlamidagi tuklami
tozalab tashlash talab etiladi, chunki u yormaga yoqimsiz ta ’m
beradi. Bundan tashqari u kletchatka bo ‘lib, inson organizmida
hazm bo‘lmaydi,
shuning uchun, oqlangandan so‘ng uning ustki
qatlamidagi, meva, urug‘ qobiqlari va murtak ajratib tashlanadi.
Sayqallangan suli yormasining m ag‘zi silliq va tiniq rangli boiadi.
Guruch yormasi endospermiga rang berish uchun u meva, urug‘
qobiqlari va aleyron qatlamlardan tozalanadi.
Sayqallangan guruch yormasi oq rangli,
biroz kepak bilan qop-
langan, g ‘adur-budur yuzaga ega bo‘ladi.
237
Yorma ishlab chiqarishda ikki xil sayqallash jarayoni amalga
oshiriladi:
- butun magMzni sayqallash;
- nomerli sayqallangan yormalar
ishlab chiqarishda arpa, bug'-
doy, makkajo‘xori donlarining maydalangan m ag‘izlarini silliqlash
va ularga yumaloq shakl berish.
238
