Tezislər / Theses



Yüklə 17,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə139/493
tarix02.10.2023
ölçüsü17,55 Mb.
#151572
1   ...   135   136   137   138   139   140   141   142   ...   493
BHOS Tezisler 2022 17x24sm

THE 3
rd
 INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS 
dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
148
Sentiment analiz müxtəlif səviyyələrdə həyata keçirilir: sənəd, söz, cüm-
lə, xüsusiyyət səviyyəsi. Sənəd səviyəssində əsas məsələ rəy bildirilən sənə-
din pozitiv və ya neqativ fikir ifadə etməsi, cümlə səviyəssində isə hər bir 
cümlənin pozitiv, neqativ və ya neytral fikir ifadə etməsi müəyyən olunur. Söz 
səviyəsində rəyi avtomatik şərh edən 2 yanaşmadan istifadə olunur: lüğət və 
korpus əsaslı. Xüsusiyyət səviyyəsinin əsas vəzifəsi obyektlər və obyektlərin 
aspektləri/xüsusiyyətləri haqqında ifadə olunan insanların fikirlərini çıxarmaq 
və ümumiləşdirməkdir.
Sentiment analizinin 
ə
sas terminologiyas
ı

Sentiment analizin məqsədi 
müxtəlif mənbələrdə olan subyektiv məlumatları aşkar etmək və müəllifin bir 
məsələyə və ya sənədin ümumi mövqeyinə dair düşüncə tərzini müəyyən 
etməkdir. Janyce Wiebe subyektivliyi hər hansı bir fərdin (kiminsə) fikirlərinin, 
duyğularının, hisslərinin, inanclarının, fərziyyələrinin linqvistik ifadəsi kimi 
təsvir etmişdir. Əksər tədqiqatçılar Sentiment analiz və “opinion mining” ter-
minlərini eyni mənalı qəbul etsələr də bəzi tədqiqatçılar fərqli anlayışlar oldu-
ğunu bildirirlər. “Opinion mining” mətn sənədlərində subyektiv informasiyanın 
aşkar edilməsi, çıxarılması üçün bir üsuldur. Sentiment analiz isə mətndə ifa-
də edilmiş rəyləri müəyyən edir və sonra analiz edir.[ Lui B,2015, 243]
Əhval-ruhiyyə (
sentiment
), inam (
belief
), baxış (
view
) sözləri sinonim 
sözlər kimi qəbul edilsə də, onlar arasında müəyyən fərqlərin olduğu qeyd 
olunur. Aşağıda bunu daha aydın izah edək; rəy (düşünülmüş, lakin mübahi-
səyə açıq olan nəticə), baxış (subyektiv rəy, “öz fikirlərini bildirməkdə çox 
iddialı olmaq”), inam (qəsdən qəbul və intellektual razılıq), sentiment (insanın 
hisslərini əks etdirən sabit rəy).
Sentiment analiz üçün yana
ş
malar
. Sentiment analiz üzrə mövcud işləri 
müxtəlif baxış bucaqlarına görə təsnif etmək olar: istifadə olunan texnika, 
mətnin görünüşü, mətn təhlilinin təfərrüat səviyyəsi, reytinq səviyyəsi və s. 
Sentiment analiz üsullarını 2 əsas qrupa ayırmaq olar: 

ğə

ə
sasl
ı
 yana
ş
ma, 
ma
ş
ı
n t
ə
limi 
ə
sasl
ı
 yana
ş
ma. 
Ma
ş
ı
n t
ə
limi (MT) yana
ş
mas
ı
məşhur MT alqoritmlərini tətbiq edir və 
linqvistik xüsusiyyətlərdən istifadə edir. Bu metod məlum verilənlər toplusun-
da təlim keçməklə əhval-ruhiyyəni müəyyən etmək üçün bir neçə təlim alqo-
ritmindən istifadə edir. MT metodları özlüyündə 2 qrupa bölünür, 
n
ə
zar
ə
t edi-
l
ə
n t
ə
lim v
ə
 ikincisi is
ə
 n
ə
zar
ə
tsiz t
ə
lim
. Nəzarət olunan təlim metodları eti-
ketli təlim sənədlərinin mövcudluğundan asılıdır. Bu etiketli təlim sənədlərini 
tapmaq çətin olduqda nəzarətsiz metodlardan istifadə olunur. Nəzarət edilən 
təlim qərarlar ağacı, qərar əsaslı, ehtimala əsaslanan (naive bayes, bayes 
şəbəkəsi, maksimum entropiya, svm ) klasifikasiya kimi növlərə bölünür. 
Nəzarətsiz təlim etiketsiz məlumat dəstlərini təhlil etmək və qruplaşdırmaq 
üçün MT alqoritmlərindən(K-medians,dbscan və s) istifadə edir. Bu alqoritm-
lər insan müdaxiləsinə ehtiyac olmadan verilənlərdə gizli nümunələri aşkar 
edir. Nəzarətsiz təlim modelləri üç əsas vəzifə üçün istifadə olunur: qruplaş-
ma, assosiasiya və ölçülərin azaldılması. 



Yüklə 17,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   135   136   137   138   139   140   141   142   ...   493




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin