Tourism and recreation in the XXI century: problems and prospects

 
ƏDƏBIYYAT
1.
«Azərbaycan Respublikasında ixtisaslaşmış turizm sənayesinin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi». Bakı-2016,
6 dekabr. 98 səh. 
2.
В.М.Кудров «Мировая экономика: социально-экономические модели развития». Питер-2015, 400 стр.
3.
В.Н.Вяткин, В.А.Гамза, Ф.В.Маевский «Риск-менеджмент». Питер-2017, 365 стр.
4.
Бен Бернардо, Роберт Френк «Экономикс». Питер-2018, 462 стр.
5. Y.Ə.Köçərli, L.R.Köçərli “Turizmin davamlı inkişafı: qloballaşma və rəqabət”. Bakı Biznes Universiteti. Heydər 
Əliyevin 93 illiyinə həsr olunmuş Beynəlxalq elmi-praktiki konfrans. 05-06 May 2016-cı il. Bakı-2016, 769 səh. 
 
 
 
TOURISM AND RECREATION IN THE XXI CENTURY: PROBLEMS AND PROSPECTS
3-4 May 2019
268
Baku, Azerbaijan

---

ABŞERON TURİZM BÖLGƏSİNDƏ KURORT-MÜALİCƏ 
TURİZMİNİN MÜASİR VƏZİYYƏTİ VƏ PERSPEKTİVLƏR 
 
Baş müəllim SULTANOVA Gülşən Abdul qızı 
Müəllim VƏLİYEVA Günel Vahid qızı 
Bakı Dövlət Universiteti 
 
SYMMARY 
The modern situation and perspectives of the resort-recreation 
 tourismin Absheron tourism zone 
Absheron resort tourism zone offers favorable comfort, climatic, conditions, rich mineral springs 
along the Caspian Sla, pomegranate beaches, and therapenfic mud resources. The complek resort factors 
available on the Absheron Peninsuela allow the treatment of diseases of the nerkes, cardiovascular system, 
gastrointestinal tract, pacemaker. Strategic planning of treatment tourism is carried out taking into 
account economic reforms taking place in the country. 
In this point of view, the expansion of economic reforms in the region and the high rates of economic 
growth play a key role in the development of domestic and foreign tourism. 
Key words: Tourizm, resort, recreation, balneological, cure-health 
Kurort-müalicə müəssisələrinin tiplərinə balneoloji, iqlim və palcıq kurortları daxildir.Respublikamiz-
da balneoloji kurort ehtiyatlari bol olsada bu sektor hələ lazımı səviyyədə inkişaf etməmisdir.Lakin,Abşe-
ron əlverişli mikroiqlim ehtiyatları komfort şərait, müalicə imkanları baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. 
Abşeronda əlverişli iqlim şəraiti iqlimlə müalicənin aero və helioterapiya növlərinin həyata keçirilməsi 
üçün geniş imkanlar yaradır. [6, s.383]. 
Bölgənin mikroiqlim ehiyatlarının turizmin təşkili baxımından qiymətləndirilməsi, əsasən, komfortlu 
günlərin təkrarlanması, günəşli günlərin cəmi kurort-müalicə turizminin inkişafi ücün əlverişlidir. Əlverişli 
subtropik iqlim şəraiti, narın qumlu çimərliklər, isti dəniz, həmçinin mineral bulaqlar və müalicəvi palçıq 
ehtiyatları burada istirahət və müalicənin təşkili üçün əlverişlidir,Abşeron yarımadasının şimal hissəsində 
Novxanı, Bilgəh, Pirşağı; şimal-şərqində Zaqulba, Buzovna, Şüvəlan, Mərdəkan, cənubunda isə Sahil, 
Hövsan və Şıx kurort qəsəbələri yerləşir. Balneloji turizm resurslarından ən geniş yayılanı mineral və 
termaıl sulardır. Abşeronda termal su mənbələri daha çox yayılmışdır. Burada olan termal su mənbələri 
əsasən yodlu-bromlu və hidrogen-sulfidlidir. Abşerondakı məşhur termal sulara "Qala", "Bilgəh", "Şıx" və 
"Suraxanı" və s. aiddir. Bu suların ümumi debiti 240 mln l/gündən çoxdur. Bu termal su mənbələrində 
temperatur 25-35

C-yə çatır.Masazır və Böyük Şordakı palçıqlı, yodlu-bromlu, minerallaşması yüksək olan 
müalicəvi sular da mühüm balneoloji ehtiyatlar sayılır. Xalq arasında bu sulara kükürdlü sular da deyilir. 
Bu suların temperaturu yüksək olur. Ölkədə kükürdlü suların bütün növlərinə təsadüf edilir. Bu sular neft 
və bitumlu rayonlarda, hidrogen-sulfid qazlı sular Abşeron bölgələsində geniş yayılmışdır.
Abşeron yarımadasında mövcud olan kompleks kurort amilləri sinir, ürək-damar sistemi, mədə-
bağırsaq, dayaq-hərəkət aparatı xəstəliklərinin müalicəsinə imkan verir. Burada dənizsahili boyunca 
sanatoriya, pansionat və istirahət mərkəzləri fəaliyyət göstərir.Masazır və Böyük Şordakı palçıqlı, yodlu-
bromlu, minerallaşması yüksək olan müalicəvi sular da mühüm balneoloji ehtiyatlar sayılır. Bu göllərdə 
olan müalicəvi palçıqlar və suyunun tərkibi Gürcüstanın "Axtala" palçıq vulkanı kurortunda olan balneoloji 
ehtiyatlara oxşardır. 
Masazır və Böyük Şorda müalicəvi palçıqların ümumi hesablanmış ehtiyatı 133

106 m
3
təşkil edir. 
Hazırda bu müalicəvi palçıqlar əsasında yerli əhəmiyyətli müalicə vannalarından Abşeronun bir sıra 
sanatoriyalarında, müxtəlif müalicə müəssisələrində Masazır və Böyük Şorun müalicəvi palçıqlarından 
istifadə olunur. "Binəqədi" gölünün də müalicəvi əhəmiyyəti vardır. Gölün suyunun tərkibində müxtəlif 
minerallar, yod-brom vardır. Abşeronun digər palçıq vulkanlarından olan "Axtarma", "Qaradağ", 
"Daşqılın" da müalicəvi xassələrə malik olsada, hazırda qeyd olunan müalicəvi palçıqlardan istifadə 
edilmir.
Azərbaycanda balneoloji rekreasiya ehtiyatlarından istifadə qənaətbəxş səviyyədə deyildir. Bunların 
cəmi 5-10%-i kurort müəssisələrində istifadə olunur. Respublikada "Kurort" Səhmdar Cəmiyyətinin 
tabeliyində 11130 yerlik balneoloji sanatoriya kompleksi vardır. Bundan başqa, özəl şirkətlərə məxsus