Q o d IL o V, Q. O d IL o V umumiy elektrotexnika va elektronika asoslari

TEXNIKA XAVFSIZLIGI
Elektr uskunalari, apparatlari va mexanizmlari bilan ishlaganda 
juda ehtiyot boMish kerak. Biror faiokat sodir boMmasligi uchun 
texnika xavfsizligi qoidalariga qat'iy rioya qilish lozim.
Elektr toki inson tanasidan o ‘tganda, unda titrash hosil qiladi 
va uni kuydifib yuboradi, chunki elektr tokining bir sekunddagi 
tebranishi 50 Gersga, insonning yuragi tebranishi esa bir sekundda 
1,16 Gersga teng. U tokni ushlaganda unga yana 50 Gers qo'shiladi, 
ya'ni 51,16 Gersga aylanadi. Bunda tebranish inson tanasini 
sekundlar ichida ishdan chiqaradi. Inson uchun 0,02 amperxavfli. 
0,1 am per tok esa o‘limga olib keladi.
Inson tanasining qarshiligi ishlagan vaqtda 600 dan 100000 
omgacha o'zgarishi murnkin. Kishi elektr tokidan saqlanish uchun 
uni him oya qiladigan yerga ulagichlardan, shuningdek, tok 
o ‘tkazmaydigan qo'lqoplar, oyoq ostiga rezina gilamlar va elektr 
uskunalarni bekitib turadigan qurilmalardan foydalanish kerak. 
12. l-rasm da qurilmalarning nol simlarini va ularning korpuslarini 
yerga ulash usuli ko‘rsatilgan.
Elektr uskunalari, apparatlari va m exanizm larining tem ir
102
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

A
K
__ EE
D
i
r
-----------
"
a
j
/ / / / *
’/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / y.
\
__
,
q
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ n
12. l-rasm.
Elektrodvigatellarning nol qismini yerga ulash usuli.
qopqoqlarini yerga ulash m ajburiy hisoblanadi. Bu qoidani 
buzganlar 0 ‘zbekiston Respublikasining tegishli qonunlari oldida 
javobgar hisoblanadiiar. 1000 voltdan yuqori kuchlanish elektr 
tarm oqlarida zazemleniyani himoya qilinadi, pastki kuchlanish 
elektr tarm oqlar 380/220 voltda nolni himoya qilinadi.
Elektr tokidan jabrlanganga birinchi tez yordamni o ‘sha yeming 
0
‘zida ko'rsatish kerak Jabrlanganga o ‘z vaqtida to‘g‘ri yordam berish 
katta ahamiyatga ega. Birinchidan, elektr tokini tez o ‘chirish kerak, 
buning uchun dastalari izolyatsiyalangan asbob bilan kuchlanish 
bor simni uziladi.
Agarda, jabrlanganda hayot belgilari b o ‘lsa yoki u nafas 
olayotgan bo'lsa, sun'iy nafas oldirishni boshlash kerak. Shuning 
bilan birga, tez yordamni chaqirish lozim.
103
www.ziyouz.com kutubxonasi

---