Microsoft Word ihyo tavba ziyouz com doc
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Anvar Tursun Toshkent shahar bosh imom xatibi
|
www.ziyouz.com
кутубхонаси 2 G’azzoliyni tushunish, uning asarlarini boshqa tilga tarjima qilish oson emas. Tabiiyki, tarjimon bu mushkullikni qaysidir darajada anglagan va ishga mas’uliyat bilan yondashgan. Kitob uchun tuzilgan lug‘at ham ishning muvaffaqiyati, qolaversa, kelajakda qilinadigan ishlarga namuna bo‘larlik tajribadir. Aziz kitobxon! So‘zimning so‘ngida barchamizga tegishli bir savol bermoqchiman: "Ustozlar tavba sabog‘idan dars berishga shay, tayyormisiz?!" Mana Imom G’azzoliy shogirdlariga qanday nasihat qiladi: "Ey ilm tolibi! Doimo Alloh yodi bilan bo‘l. Agar Alloh yodi bilan bo‘lmasang, nafsing‘ ilgidasan. Yoxud sen muhim sanayotgan fahming, ilming, yoding, tobe bo‘layotgan imommng, har narsadan ustun qo‘yayotgan sog‘liging yoki shunga o‘xshash boshqa narsalar seni boshqarajak. Agar amaling Alloh uchun bo‘lmasa, ilming ham Allohdan o‘zgasi uchundir... Ma’nolar iboralardan qamrovliroq, qalblar ta’lif qilingan kitoblardan kengroqdir. Ilm izohga muhtoj. Qalb nazarini eng chekka nuqtalarga qarat. Shunda maqsad eshigi ochiladi. Uni darhol "to‘g‘ri" deyishdan saqlan. "Noto‘g‘ri" deb hukm chiqarishga ham shoshilma. Nazaring yaxshilangani sayin, chigallaring yechiladi, ma’nolar oydinlashadi. Kimda yaxshilik va yomonlikni omuxta ko‘rsang, yaxshiligini yoyib, yomonligining uzrli tomonlarini qidir. Ishi faqat iflos joylarga qo‘nish bo‘lgan pashshadek bo‘lma. Birovni xatoda, jaholatda ayblashga oshiqma. Balki buning hikmati keyinroq ochilar, balki hozir sen uni sezmayotgandirsan..." Anvar Tursun Toshkent shahar bosh imom xatibi Ihyou ulumid-din. Tavba kitobi. Imom G’azzoliy www.ziyouz.com кутубхонаси 3 SO’ZBOSHI O’RNIDA Har bir ishda o‘zining borligi va birligini namoyon etib qalblarga nurli yo‘l solgan Zot — Alloh taologa beadad hamdu sanolar bo‘lsin. Yaratgan egamning diydoriga faqat salim qalb bilan yetish mumkinligini bashorat etgan va bu yo‘lda insoniyatga namuna bo‘lgan habib Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalomga, uning ahli baytlari va ashobiga salavotu salomlar bo‘lsin. Hofiz al-imomul-faqih Abu Fazl Iroqiy «Ihyou ulumid-din» («Din ilmlarini jonlashtirpsh») kitobiga qilgan «taxrij»i (ma’lum bir asarda keltirilgan hadislarning roviysi va san’at yo‘llarini aniqlab, yuzaga chiqarish)ning muqaddimasida deydi: «Ihyou ulumid-din» halol va qaromni tanitadigan ulug‘ kitoblardan biridir. Unda jamlangan hukmlar qalblarga yo‘naltirilgan. Kitob yolg‘iz furu’ (asosiy masaladan kelshb chiquvchi ikkinchi darajali masalalar) va masoyil (dalillar orqali hal kilinadigan muayyan bir mavzudagi ishlar) bilan cheklanib qolmagan. Shu bilan birga, sohilga qaytish imkonsiz bo‘ladigan darajada tubsizlikka ham sho‘ng‘ib ketilmagan. Balki unda zohir va botin ilmi qorishib, ma’nolar eng go‘zal o‘rinlarda mavjlanadi va aniq, tiniq, nafis lafzlar ichra oqadi. Bu oqimning sifati mo‘tadillikdir». Shayx Abdulloh Idrus shunday deydi: «Barcha sirlar kaliti Kitob va sunnatga ergashishdadir. Kitob va sunnatga ergashish shariatga ergashish, shariat esa «zamon ajoyibati» deb nomlangan «Ihyou ulumid-din» kitobida sharhlangan». «Agar barcha ilmlar yo‘qolsa, ularni «Ihyo» dan chiqarib olardim», deydi Shayx Abu Muhammad al-Kozruniy. Darhaqiqat, «hujjatul islom» nomi bilan olamga tanilgan Abu Homid G’azzoliy hazratlarining asarlari, xususan, «Ihyou ulumid-din» kitobining ta’rifida aytilgan so‘zlar ko‘p. Lekin bizning nazarimizda, eng yaxsh, balki eng samimiy ta’rif — har bir o‘quvchining kitob bilan tanishganidan so‘nggi ilk taassuroti va vaqt o‘tib, ta’sirlar sovigandan keyin tug‘ilgan xulosalari. «Ihyou ulumid-din» kitobi «Ibodatlar», «Odatlar». «Muhlikyt» (halokatga olib boruvchi ofatlar) va «Munjiyot» (najotga eltuvchi amallar) deb nomlangan to‘rtta katta qisiga bo‘lingan. Bu to‘rtta qismning har biri muhim mavzularga bag‘ishlangan o‘nta kitobni o‘z ichiga oladi. «Tavba» «Munjiyot» qismining birinchi kitobi bo‘lib, unda tavbaning mohiyati, uning vojibligi va fazilatlari, kichik va katta gunohlar, tavbaning mukammallik shartlari, tavbasiz qalb dardshshng muolaja yo‘llari kabi bir qancha mavzular zohir va botin jihatidan tadqiq etipgan. Tadqiq yo‘li, aksar holda, butunni qismlarga ajratish, har bir qismning mohiyatiga nazar solib, unga aniq ta’rif beradi, aniqlikka ega bo‘lgan bu qismlarning butunga nisbatan va o‘zaro bog‘liqlik darajalarini belgilash orqali kechgan. «Tavba kitobi»ning yana bir xususiyati, ayrim so‘zlar lug‘aviy ma’nosidan tashqari matn doirasida qo‘shimcha ma’nolarda ham qo‘llangan. Amallarning ko‘z ilg‘amas jihatlariga fahm nazarini qaratgan G’azzoliy hazratlari ma’noni majozlar bilan tahqiq etadi, anglanishi mushkil, ammo muhim ma’naviy hodisalarni majoziy muqoyasa bilan jonli hayotga ko‘chiradi. Ta’bir joyiz bo‘lsa, bu ko‘chishni zaiflikdan kuchlilikka, uyqudan uyg‘oqlikka, o‘limdan tiriklikka o‘tish, deb izohlash mumkin. Majoz tilining ahamiyatini G’azzoliy shunday ta’riflaydi: «Oxiratga nisbatan uyqu hisoblangan bu dunyoda payg‘ambarlar odamlarga yuzlanib, asl ma’nolarni zarbulmasallar vositasida ularga yetkazdilar. Keltirilgan misollar Alloh taoloning hikmati va bandasiga lugfi sifatida fahmlarda jonlanadi, bandaning idroki ojizalik qiladigan o‘rinlarda yordamga kelib, ilg‘ash va anglashni osonlashtiradi». Shu tariqa mutoala davomida mavzular osha ba’zan «falsafiy», ba’zan majoziy so‘qmoqlardan yurib, manzilga yaqinlashasiz. Ammo. endi marraga yetay deb turganingizda «ustoz» kutilmaganda «shogirdi» nomidan o‘rtaga savol tashlab, o‘zi hal qilgan masalaga e’tiroz bildiradi. Ba’zan bu savol- javoblar keskin tus oladi. Lekin «ustoz»ning javoblari shu darajada qamrovli bo‘ladiki, bu javoblardan so‘ng masala yanada oydinlashganini, yo‘l oldingidan ham ravonlashganini his qilasiz. Xo‘sh, uslubdagi mana shu o‘ziga xosliklar, fazilatlar tarjimada qay darajada aks etgan? Umuman olganda, tarjima asliyatga muvofiqmi? O’zaro farqlar nimalardan iborat? Avvalo, shuni aytish lozimki, tarjima hech qachon asliyat bo‘lolmaydi, bu tan olingan haqiqat. |