Mavzu. Mukammal bozorda raqobat va monopoliya

Chekli
daromad
(Marginal 
revenue 
(MR))
- bu qo‘shimcha bir birlik ne’matni sotish
natijasida umumiy daromadning o‘sgan qismi
MR
R Q
Q
d P Q
Q
P
Q
Q
P



 






( )
(
)
P
𝑃
1
0
Q – Tovar miqdori
𝑄
𝑑
– Talab chizg‘i
𝑃
1
=AR=MR
Rasmdan ko‘rinib turibdiki, raqobatlashgan bozordagi talabning narx bo‘yicha elastikligi cheksizdir , 
ya’ni absolyut elastik. Bu degani, raqobatlashgan bozorda biror sotuvchi o‘z tovari narxini kichik
miqdorga oshirsa, u o‘zining barcha xaridorlaridan ajraladi, agar narxni kichik miqdorga kamaytirsa, u 
o‘ziga bozordagi barcha xaridorlarni tortadi.

---

Natural o‘lchamdagi ishlab chiqarish hajmining zararsizlik nuqtasi 
quyidagi formula orqali hisoblanadi:
bu yеrda:
• natural o‘lchamdagi ishlab chiqarish hajmining zararsizlik 
nuqtasi
BEPu (break-even point in units)
• mahsulot narхi 
P
• mahsulot birligiga to‘g‘ri kеluvchi o‘zgaruvchan хarajatlar
AVC
• doimiy хarajatlar
FC
BEPu
=
𝐹𝐶
𝑃−𝐴𝑉𝐶
,
Umumiy daromad
(TR)
Umumiy xarajat (TC)
Zararsizlik nuqtasi
0
Ishlab chiqarish hajmi
, Q
Daromad 
(TR) va 
xarajat 
(TC), pul 
birligi

---

Monopol
raqobatlashgan
bozordagi
mahsulot
differensiyallashgan,
ya’ni
bir
xil
ehtiyojni
qondiruvchi tovarni har bir firma o’ziga xos ravishda
ishlab chiqarib sotadi va uning mahsuloti boshqa
firmalarning mahsulotidan sifati, bezagi, tarkibi va
sotuv markasi, obro’yi bilan farq qilishi mumkin.
• deganda bozorda sotiladigan tovarni 
standartlashtirilmaganligi tushuniladi. Har 
bir firma o’zining tovar markasini ishlab 
chiqarish bo’yicha monopol hisoblanadi va 
u bozorda ma’lum darajada monopol 
hokimiyatga ega bo’ladi.