O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi jalilova s. X., G`Ayibova n. A

 
bo‘ysunuvchanlik. 
VII. Do‘stonalik 
0-8 ballar hamkorlikka intilish, nizoli vaziyatlarda muammoni echishda 
murosalilik va yon bosuvchanlikni, anglangan konformlilik, atrofdagilar bilan 
munosabatda xushmuomalalik, ochiqko‘ngillik,
 
muloqatchan
, 
do‘stona 
munosabatlarga intiluvchi shaxslarga xos bo‘lgan shaxslararo munosabatlar 
uslubini ifodalaydi.
9-16 ballar barcha bilan do‘stona va ochiqlik, konvensiallik, guruh bilan
yaqin hamkorlik, ortiqcha kompromis xulq, atrofdagilarga nisbatan 
do‘stonaligini to‘kib sochishda, o‘zini tuta olmaslik, o‘zini ko‘pchilik 
manfaatlariga daxldor ekanini ta’kidlashga intilishda ko‘zga tashlanadi.
VIII. Bag‘ri kenglik-fidokorlik. 
0-8
 
ballar 
atrofdagilarga yordam berishga tayyorlik, ma’suliyat hissi 
rivojlanganligi, hamdardlik, muomalada nazokatlilik, muloyimlik, rahmdillik, 
beg‘arazlik, fidokorlik, atrofdagilarga nisbatan g‘amxo‘rlikka intilishni, 
kamchiliklarni tuzatishga moyillik, kamchilik va xatolarga nisbatan 
kechirimlilikni anglatadi.
9-16 ballar ko‘ngli bo‘shlik, o‘zgalar ma’suliyatnini ham bo‘yniga olish, 
ustanovkalarning o‘ta majburiyligi, ta’kidlangan altruizmni, o‘ziga zarar bo‘lsa 
ham boshqalarga yordam, madad berishga intilish, atrofdagilarga nisbatan 
haddan tashqari e’tiborlilikni bildiradi. 
Quyidagi formula asosida shaxsning shaxslararo munosabatlardagi ikki 
asosiy hulqi uslubi aniqlanadi: 
Hukmronlik = (I-V)+0,7(VIII+II-IV-VI) 
Do‘stonalik =(VII-III)+0,7(VIII-II-IV+VI) 
 

---

209 
SOTSIOMETRIYA METODIKASI TAVSIFI 
Sotsiometriya metodikasining asoschisi amerikalik psixiatr va ijtimoiy 
psixolog Dj.Moreno hisoblanadi. Sotsiometrik tahlil ma’lumotlari shaxsning 
guruhda tutgan o‘rni, guruhdagi shaxslararo munosabatlar xususiyatlari, guruh 
lideri, (guruhning tan olingan sardori), guruh yulduzlari, guruh a’zolarining 
guruhdagi mavqei, guruhning yakkalanib qolgan a’zosini aniqlash imkonini 
beradi.
Sotsiometriya metodikasi quyidagi maqsadlarda foydalaniladi: 
Guruhdagi jipslik yoki tarqoqlikni aniqlash; 
Guruh a’zolari orasidagi simpatiya va antipatiyani aniqlash;
Guruhdagi norasmiy liderlar va yakkalanib qolganlarni aniqlash. 
Guruh a’zolarining o‘zaro munosabatlaridagi mavqeini (statuslari)ni 
aniqlash.