31
yuborib turildi. 1888- yilga kelib, 5000 ga qadar materialni o‘z ichiga olgan 416 jildi
tayyor bo‘ldi. To‘plamning mukammalligi haqida V. I. Mejov: „Bu o‘ziga xos katta
bir qomus, — deydi, ammo hali u men xohlagan darajada to‘la emas. Ba’zi maqola
va kitoblar mening to‘plamimda juda kam, adabiyotning o‘ndan bir qismigina,
xolos“. 20 yil (1867 — 1887- yy.) mobaynida Rossiya va xorijda O‘rta Osiyo haqida
chiqqan jami 4713 nomdagi gazeta, jurnal maqolalari, kitoblar, badiiy asarlar,
hattoki illusrativ materiallar to‘plamning 416 ta jildiga kiritilgan [8].
Bu to‘plamning yaratilish tarixi haqida bahsli tomonlar ham bor, ya’ni ba’zi
mualliflarning fikricha, ushbu ishga birinchi bo‘lib bibliograf S. A. Idarov qo‘l
urgan. „Turkiston to‘plami“ni tuzish g‘oyasini, — deb yozadi o‘zbek bibliografiyasi
tash- kilotchilaridan biri N. A. Burov, — K. P. Kaufman emas, balki V. I. Mejov
yoki S. A. Idarov ilgari surgan“. N. A. Burov O‘rta Osiyo haqida yozilgan,
O‘zbekiston milliy kutubxonasining nodir kitoblar fondida saqlanayotgan, XX
asrning 50 — 60- yillarida nashr qilingan Rus geografiya jamiyatining nashridan
olingan 2 ta shunga o‘xshash maqolalar to‘plamini asos qilib olgan bo‘lishi mumkin.
Bu to‘plamlar Turkiston general-gubernatori idorasining birinchi boshqaruvchisi,
O‘rta Osiyo o‘lkasi bilimdoni N. K. Gyesning kutubxonasidan topilgan. Bu
kutubxona Gyesdan 1869- yili Toshkent xalq kutubxonasi tashkil etilayotganda sotib
olingan edi. To‘plamning har ikkisi ham S. A. Idarov tomonidan tuzilgan, hozirga
qadar kutubxonaning nodir kitoblar fondida saqlanayotgan 1849—67- yillarda nashr
etilgan O‘rta Osiyoga oid geografik va etnografik xarakterdagi maqolalar kiritilgan
yana 6 jildi saq- lanmoqda.
Dostları ilə paylaş: