Investitsiya loyihalari tahlili

VIII-BOB. EKOLOGIK TAHLIL
8.1. Nim a uchun ekologik tahlil kerak?
O ’zbekiston R espublikasida ekologik kapitalga alohida e ’tibor 
qaratiladi. 2010 yildan e ’tiboran m am lakat O liy M ajlisida (Parlam entida) 
ekologik qanot shakllantirildi va qonunchilik palatasi vitse - spikerlaridan 
biriga O ’zbekiston ekologik harakati vakillaridan saylandi.
Tabiiy m uhitga ta ’sir davlat m ego-loyihalarining k o ’pincha uchrab 
turadigan tashqi (ekstem al) om illaridan biri hisoblanadi. 
M asalan, 
transport tizim lari k o ’pincha tabiiy landshaftda to ’siqlam i yuzaga keltiradi, 
yo m g ’ir oqimi va tabiiy drenaj tarm oqlari xarakterini o ’zgartiradi, kasallik 
tarqalishiga im koniyat yaratadi va ijtim oiy ofatlarni keltirib chiqarishi 
m um kin. Shuning uchun loyiha o ’rta va uzoq m uddatda ham ekologik 
barqarorlikni ta ’m inlashi kerak. Sirdaryo viloyatidagi yangi avtomobil 
y o ’li 
F arg ’ona vodiysini m am lakatning g ’arbiy va janubiy viloyatlari 
bilan bog’laydi. Ushbu loyihadan kutilgan iqtisodiy m anfaat (yonilg’i 
sarfi, tonna/kilom etm i kam ayishi) va ekologik m anfaat (havoning 
ifloslanishi kam ayishi, havodan kasallanish qisqarishi va h.k.) qisqa va 
uzoq m uddatli istiqbolda m uhim aham iyatga ega.
A trof-m uhitga tashqi ta ’sir (sam aralar) xususiy sektor faoliyatida 
ham keng nam oyon b o ’ladi. Sanoat rivojlanishi bilan shovqin, tutun va 
taraqqiy etish foydasi bilan qiyoslanishi lozim b o ’lgan boshqa noqulay 
oqibatlar paydo b o ’ladi.
Atrof-m uhitga ta ’sir deyarli bir xil emas va loyihadan sarf/foyda 
nuqtai nazaridan oddiy tahlil qilinishi m ushkulroq kechadi. Ekologik 
oqibatlam i aniq o ’lchab ham qiyin kechadi. Ekologik tahlil loyihaviy 
tahlilda 
alohida o ’ringa ega, chunki inson faoliyati va 
atrof-m uhit 
o ’rtasidagi o ’zaro m unosabat etarlicha o ’rganilm agan. SH uning uchun 
hozirgi kunda qabul qilinayotgan k o ’pgina ekologik qarorlar 
atrof- 
m uhitda qayta tiklanm aydigan resurslar va cheklangan resurslardan 
kelajakni o ’ylab yondashuvni taqaza etmoqda. Q olaversa global isish, 
ichim lik suvining tobora cheklanishi kabi m uam m olar har bir loyihaning 
ekologik oqibatlarini chuqur tahlil etilishini zarur qilib q o ’ymoqda. Orol
112

---

dengizining qurishi bunning yaqqol m isoli hisoblanadi.