Erkinlik va demokratiya institutining Limada dastlabki legalizatsiya xarajatlarini o‘lchash uchun o‘tkazgan eksperimentlari 154 Legalizatsiya ob’ektlari
Dastlabki legalizatsiya xarajatlari
Vaqt sarflari
Pul sarflari
Tikuv ustaxonasi
289 kun
32 eng kam oylik ish
xaqi
Savdo kioskasi
43 kun
15 eng kam oylik ish
xaqi
Uy-joy qurish uchun yer
uchastkasi
7 yilga yaqin
56 eng kam oylik ish
xaqi
Uy-joy qurish uchun yer uchastkasini rasmiylashtirishga 7 yilga
yaqin vaqt va 56 eng kam oylik ish xaqi miqdorida pul mablag‘lari
sarflangan. “Bizning tadqiqotlarimiz, -degan edi E.de Soto-
peruliklarning qonundan tashqari faoliyat yuritishga tayyorligi
qonunga bo‘ysunish bahosini ratsional baholashlari natijasi ekanligi
ko‘rsatdi”
155
. Demak, xufyona iqtisodiy faoliyat faolligining asosiy
sababi huquqiy rejimning noratsionalligi bo‘lib, bu holda
kompaniyalarning taraqqiy etishi uning yaxshi ishlashiga kamroq
bog‘liq bo‘lib, ko‘p hollarda qonun tomonidan yuklanadigan
xarajatlarga
bog‘liqdir.Tadbirkor
ushbu
xarajatlar
bilan
manipulyatsiya qilgan yoki amaldorlar bilan aloqalarni yaxshi yo‘lga
qo‘ygan taqdirdagina faqat ishlab chiqarishni yaxshi yo‘lga qo‘ygan
tadbirkorga nisbatan muvaffaqiyatli faoliyat yuritadi. Yomon
qonunlar natijasida Peruda norasmiy faoliyat bilan iqtisodiy faol
aholining 48% mashg‘ul bo‘lib, uning hissasiga 61,2% ish vaqti va
YaIMning 38,9% to‘g‘ri kelgan
156
.
E.de Sotoning yana bir nazariy yangiligi – ichki iqtisodiy
“yashirin” mexanizm, uning o‘zini o‘zi tashkillashtirishni tadqiq
etishdir. Ilgari xufyonachilar faoliyati to‘g‘risida ularning hayotida
yashash uchun kurashning kuchlilar qonuni hukm suradi, degan
154
Qarang:
